Page 29 - My FlipBook

9

ardından Sivas'ta hüküm süren Eretna'nın ve onun haleflerinin idaresinde kalmıştır. Bir
40
müddet Eretanalılar’ın elinde kalan Amasya, Emir Şadgeldi tarafından Eretna’nın torunu Sultan
41
Alaaddin Ali’nin elinden alınmıştır. Hacı Şadgeldi ve onun müttefiki olan Melik Ahmed ile
Kadı Burhaneddin arasında siyasi mücadeleler yaşanırken, I. Murat 1386 yılında Anadolu’da
seferler yapmıştır. I. Murad’ın harekâtı sırasında Gümüş, Osmancık ve Amasya çevresinin

Osmanlı hâkimiyetini kabul ettiklerini bildirmeleri üzerine Şehzade Yıldırım Bayezid
Amasya’ya gelerek yöreyi Osmanlı devletine dâhil etmiş, idaresini de sancakbeyi olarak oğlu

Çelebi Mehmed'e bırakmıştır. 1402 yılında Yıldırım Bayezid’in Ankara Savaşı’nda Timur’a
42
yenilmesi üzerine, Amasya Valiliğine Taceddin Devletşah Timur tarafından vali olarak tayin
edilmiştir. Çelebi Mehmet 1403 yılında Devletşah’ı öldürerek Amasya Emiri olmuştur. 1413

yılında padişah olan Çelebi Mehmet Sivas-Amasya yöresini Rum Beylerbeyi olarak
düzenleyerek Beylerbeyliğine de Yörgüç Paşa’yı atamıştır. 43 Osmanlılar Amasya’yı ele

geçirdikten hemen sonra burayı idarî ve askerî tecrübe kazandıkları, eğitim gördükleri şehzâde
sancağı yapmışlardır. Çelebi Mehmed ile başlayarak XV. yüzyılın sonuna kadar birçok Osmanlı

şehzâdesini barındıran Amasya, bu süre içinde önemini korumuştur. Çelebi Mehmed’ten sonra

Sehzâde Murad, Ahmed Çelebi, II. Mehmed (Fatih), Alâeddin, II. Bayezid, Ahmed şehirde
valilik yapmışlardır. 15.yüzyıl Amasya’nın en görkemli çağı olmuştur. Osmanlı’nın en gelişmiş

kentinden biri olan Amasya, doğu sınırı bölgesinde olması nedeniyle XVI. yüzyılın basından

itibaren İran’ın baskısını ve bölgedeki karışıklıkların etkisini çok yakından duymuştur. Bu
yörelerde Moğollardan kalan bazı göçebe Türkmen ve Tatar Topluluklarının varlığı

karışıklıkların önemli bir nedeni olmuştur. Amasya Valisi olan Sehzâde Ahmed’in yeterli
olamaması, hatta Şah İsmail’in ve Şiî önderlerinin etkisinde kalması nedeniyle Osmanlılar bir

ara kentin denetimini de yitirmişlerdir. Yavuz Sultan Selim tarafından tekrar kontrol altına
alınan kent bu Sultanın doğu seferlerinin kışlak yeri olmuştur. Kent Kanuni’nin oğlu

Mustafa’nın yönetiminden (1538–1553) sonra Cumhuriyet dönemine kadar sancak olarak

44
mevcudiyetini sürdürmüştür. Yıldırım Bayezid ile başlayan “Sehzâdeler Şehri” unvanını tam
182 yıl sürdürmüştür. Ancak Şehzâde Mustafa’nın katlinden sonra, İstanbul’a daha yakın olan

Şehzâde sancaklarının öneminin artması ve Amasya’nın başşehirden uzak olması sebebiyle

40 Şenol Susoy, Milli Mücadele Yıllarında Amasya (İstanbul: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008), 3.
41 Kemal Göde, Sultan Alâeddin Eretna (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990), 48.
42 Susoy, Milli Mücadele Yıllarında Amasya, 3.
43 Aydoğan, XX. Yüzyıl Amasya Tarihi ve İnanç Coğrafyası, 19.
44 Kuzucular, Amasya Kentinin Fiziksel Yapısının Tarihsel Gelişimi, 52.