Page 453 - muze

4. DEĞERLENDİRME

Katalogda ele alınan sikkeler darp yerleri, darp tarihleri, malzemeleri, üzerinde
bulunan yazıları ve süsleme özellikleriyle ayrı başlıklar halinde incelenip

değerlendirilecektir.

4.1. Darp Yeri

Devletin kurucusu Osman Bey’e ait sikkeler üzerinde darp yeri ve tarihi

bulunmamaktadır. Osman Bey’in oğlu Orhan Bey’e ait ilk sikkenin Bursa’da

kesildiği, oğlu Süleyman Paşa’nın da yine babası adına İpsala’da para bastırdığı
bilinmektedir. 477 I. Murad ve I. Bayezid’in saltanatları sırasında basılan paraların

üzerinde darp yerleri yazılı değildir. 478 Osmanlı sikkelerinde darp yerinin

gösterilmesi usulü Fâsıla-yı saltanat denilen Fetret Devri’nde başlanmış ve bu
uygulamaya devam edilmiştir. 479

Osmanlılar 15. yüzyılda Selçukluların ve İlhanlıların örneklerini takip ederek,

önde gelen ticaret ve kent merkezleri ile önde gelen madenlerde ya da onların

yakınında çok sayıda darphane kurmuşlardır. 480 Ayrıca ülke toprakları genişledikçe
fethedilen topraklardaki darphaneleri de kullanmaya devam etmişlerdir. 481

Darphanelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi, maden ihtiyacının kolay ve düşük
maliyetle karşılanabilmesine bağlıydı. Bu yüzden maden işletmeleri ve

yakınlarındaki bölgelerde darphanelerin kurulmasına ağırlık verilmiştir. 482

Osmanlı Devleti İstanbul başta olmak üzere, Anadolu, Balkanlar ve Kuzey

Afrika bölgelerinde pek çok darphane kurmuş ve bu darphanelerde sikke darp

etmişlerdir. Osmanlı sikkelerinde 127 farklı darp merkezinin adı geçmektedir (Tablo
2. 1). Özellikle İstanbul, sikkelere Kostantiniye, İslambol, Darü’s-Saltanatü’l-Aliye,

Darü’l-Hilafetü’l-Aliye, Darü’l-Hilafetü’s-Seniye isimleriyle beş farklı şekilde
işlenmiştir. 483

477 Sahillioğlu, “Darphane”, C. 8, s. 51.
478 Pere, Osmanlılarda Madeni Paralar (Yapı ve Kredi Bankası Osmanlı Madeni Paraları
Koleksiyonu), s. 21.
479
Hasan Ferid, Osmanlı’da Para ve Finansal Kredi: Meskûkât, C. I, s. 90.
480 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, s. 38.
481 Bayram, Bilecik Müzesi’ndeki Osmanlı Dönemi Sikkeleri, s. 19.
482 Ömerül Faruk Bölükbaşı, “Osmanlı Taşra Darphaneleri (1697-1758)”, Türk Kültürü İncelemeleri
Dergisi, S. 29, 2013, s. 33.
483 Damalı, A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, s. 60.
444