Page 21 - My FlipBook

1

GİRİŞ
Mihrap, İslam mimarisinde cami, mescit, türbe gibi dini mekânlarda kıbleyi yani Mekke
yönünü tayin eden yapı elemanı olarak önem arz etmektedir. İbadet esnasında imamın

bulunduğu bölüm ve cemaatin yüzlerini Kâbe’ye doğru çevirmeleri için geliştirilmiş olan

mihraplar başlangıçta süslemesiz bir hücreden ibaret iken, zamanla dini yapıların iç
mekânlarında ilk dikkati çeken kısmı haline gelmiştir. İşlevsel özelliğinin yanında mimari

süsleme programının da temel uygulama alanlarından biri haline gelmiş, sanatçıların
maharetlerini sergileyebilecekleri en önemli alan halini almıştır. Bundan dolayı ibadet

mekânlarında göze çarpan en kaliteli malzemeler, en güzel yazılar ve süslemeler bu alanda
uygulanmıştır.

Başlangıçta basit bir nişten ibaret olan mihraplar, kısa sürede İslam devletlerinin kendine

özgü yapısıyla şekillenmiş ve mimarinin dikkat çeken birer unsuru olmuştur. Özellikle
Anadolu'da Selçuklu devrinde başlayıp, Beylikler devrindeki yeni oluşumlarla gelişen ve

Osmanlı'da klasik devrini yaşayan mihraplar mimarinin en göz alıcı elemanını oluşturmuştur.

Bu gelişimi mihrap elemanlarının form, malzeme, teknik ve süsleme özellikleri üzerinden
izlemek mümkündür. İnşa edildikleri devrin üslûbunu ve sanat anlayışını yansıtan mihrapların,

o döneme ait özellikleri yerel sanatçılar tarafından farklı bölgelere taşınmıştır. Bunları
Anadolu’nun neredeyse her köşesinde görmek mümkündür. Sanatçıların Anadolu taşrasına

kadar gelip yeteneklerini yansıttıkları önemli şehirlerden biri de Amasya’dır.

Amasya, Orta Karadeniz’in en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Osmanlıların da
önemli şehzade sancakları arasında yer alan Amasya çok sayıda esere sahiptir. Bu eserlerin

başında ise camiler ve mescitler gelmektedir. Şehrin silüetini meydana getiren bu mimari
yapılar, Amasya merkez olmak üzere ilçe, köy ve kasabalarında da kendilerini göstermektedir.

Araştırmamızın konusunu Amasya (merkez, ilçe, kasaba ve köylerinde bulunan) cami,

mescit ve türbelerinde yer alan mihraplar oluşturmaktadır. Katalogda 64 adet mihrap ele alınıp,
detaylı şekilde incelenmiştir. Bunlardan 24’i il merkezinde, 2’i il merkezine bağlı

Kızılcakışlacık Köyü ve Yukarı Kaleköy’de, 1’i Göynücek ilçe merkezine bağlı Şıhlar

köyünde, 1’i Taşova ilçe merkezine bağlı Özbaraklı Köyünde, 27’si Merzifon ilçe merkezinde,
1’i Merzifon ilçe merkezine bağlı Hanife Hatun Köyünde, 2’si Gümüşhacıköy ilçe merkezinde,

6’sı Gümüşhacıköy ilçe merkezine bağlı Gümüş kasabasında yer almaktadır. Örnekler
kronolojik olarak 12. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar geniş bir zaman dilimine yayılmaktadır.

Bunlardan biri 12. yüzyıla, ikisi 13. yüzyıla, ikisi 14. yüzyıla, yirmi biri 15.yüzyıla, beşi 16.