Page 22 - My FlipBook

2

yüzyıla, beşi 17.yüzyıla, üçü 18. yüzyıla, on dördü 19. yüzyıla, sekizi 20. yüzyıla ait örneklerdir.

Üç tane mihrabımızın ise inşaat tarihi bilinmemektedir. İncelenen 64 mihraptan 61 adedi harim
kısmında bulunurken; 3 adedi son cemaat yerinde yerr almaktadır. Mihrapların taş, ahşap, çini ve

alçı gibi değişik malzemelerden yapılmış oldukları görülmektedir.

Çalışmanın amacı, Amasya’da yer alan (merkez, ilçe, kasaba ve köylerinde bulunan)

mihrapların tespitinin yapılması ve mihrapların malzeme, süsleme ve plan özelliklerinin

gelişimini kendi içerisinde takip etmektir. Döneminin en önemli şahitlerinden biri olan
mihrapların tüm yönleri ile detaylı şekilde incelenmesi, sanat tarihi disipliniyle ortaya konması

akademik açıdan faydalı ve gereklidir. Bu açıdan bakıldığında mihrapların tanıtılması başta

sanat tarihçileri olmak üzere birçok bilim insanına mihrapların dönemsel farklılıklarını ve
kültürel durumlarını analiz etme fırsatı verecek ve bu dönemsel değişimleri mukayese etmesi

açısından büyük kolaylık sağlayacaktır.

1. BÖLÜM

AMASYA TARİHİ VE COĞRAFYASI

1.1. AMASYA TARİHİ

Amasya ve çevresi Orta Karadeniz’in en eski yerleşim merkezlerinden biridir. Şehrin

tarihinin milattan çok öncelerine, yaklaşık olarak 3500 yıl kadar öncesine uzandığı
söylenilebilir. Anadolu’nun eski yerleşim yerlerinden biri olan Amasya’nın isminin nerden
1
geldiği hakkında değişik görüşler ileri sürülmüştür. Hüseyin Hüsameddin “Amasya Tarihi” adlı
2
kitabında ismin Amasaa, Amazüs ve Amazis gibi kelimelerden türediğinden bahsetmektedir.
Bazı araştırmacılara göre Mısır hükümdarlarından AMASİS tarafından kurulduğu için bu ismi
aldığı, bazılarına göre Amasya isminin Ermeni krallarından Amasyus’a dayandığı, bazılarına

göre ise Melik Danişment Ahmet Gazinin karısı Emasiye Amasya’da oturduğu için şehre önce

Emasiye ve sonrada Amasya denildiğidir. Bir kaynağa göre de Amasya ismi sonradan verilmiş
olup şehrin asıl adı harşena vadisidir. Elmas madeni çıktığından elmasiye de denilmiş, kelime

zamanla dile kolay gelecek şekilde değişime uğrayarak “Amasya” şeklini almıştır. Başka bir
3
açıdan bakıldığında; mitolojik düşünce tarzından hareketle eski çağda Anadolu’daki pek çok

1 İsmail Aydoğan, XX. Yüzyıl Amasya Tarihi ve İnanç Coğrafyası (Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1996), 2.
2 Abdîzâde Hüseyin Hüsâmeddîn Yasar, Amasya Tarihi, ed. Songül Keçeci Kurt vd. (Amasya Belediyesi Kültür
Yayınları, 2022), 1/15.
3 Mustafa Vazıh Efendi, Belabilü’r-Rasiye Fi Riyaz-I Mesaili’l-Amasiyye, çev. Ali Rıza Ayar - Recep Orhan Özel
(Amasya: Amasya Belediyesi Kültür Yayınları, 2011), 50.