Page 643 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

Bir yıldan beri Köprü a'yânı da cidâl ve gavgâdan hâlî değillerdi. Köprü kadısı Amasyalı
Alî Hulûsî Efendi'ye hitâben gelen fermân ile a'yânın münâza'alarını hall ü fasla me'mûr
olmuşdu. Lâkin Köprü a'yânı Çeltekli Hacı Mehmed Ağa, Hacı Süleymân Ağa, Kirâzoğlu Hacı
Hüseyin Ağa pek cür'etkâr olduklarından mes'ele bir türlü halledilemiyordu. Bu yüzden
Abdullâh Paşa'ya şikâyetler edilmişdi.
Fâzıl Abdullâh Paşa bu mes'eleyi de halletmek üzere cemâziyelevvelin ibtidâlarında
peder ve ceddinin vatanı olan Köprü'ye gitdi. [50] A'yânı barışdırdı. Köprü'de ceddinin olup
kendisine isâbet eden konağıyla emlâk-i azîmesini küçük mahdûmu Ammâr Bey'e hibe ve
teslîm etdiğine dâ'ir 12 cemâziyelevvel 1143 târîhli bir huccet-i şer'iyye 701 görüldü.
İstanbul'dan aldığı aldığı fermân ile cemâziyelâhir evâ'ilinde tekrâr Amasya'ya gelip
Gürcüzâde Hacı İbrâhim Bey'le menzilcibaşı Turhallı Hacı Hasan Ağa'yı Samsun'a sürüp kale-
bend etdi. Helvâcı Hacı İsmâ'il ile Dânişoğlu Hacı Hâfız Mustafâ Ağa'yı Ankara'ya, dersiâm
Kara İsmâ'il ile Giritlioğlu Hacı Ebûbekir Efendiler'i Diyârbekir'e, Ortaköylü Hacı Vahâb ile
Ziyâreli Hacı Ömer Efendiler'i Tokad'a, sipâhî kethüdâsı İbekli Ömer ile yeniçeri serdârı Kallâş
Mehmed Ağalar'ı Sivâs'a, Sancıoğulları'nı da Karahisâr-ı Şarkî'ye gönderdi. Erbâb-ı cinâyetden
on iki kimseyi de i'dâm etdirdi.
Fakat Abdullâh Paşa, Amasya'da en ziyâde baş a'yân Hoca Paşazâde Hacı Ömer Ağa'yı
beğenip dâ'iresine aldı. Kendisine kethüdâ nasb ederek berâber götürdüğünden Şâhinoğlu Hacı
Osmân Ağa baş a'yân oldu.
Cemâziyelâhir ibtidâlarında Amasya müftüsü [51] Çorumlu Hacı Hâfız Mehmed Efendi
dâr-ı bekâya göçdüğünden sâbık müftü Tokadlı Şeyh Mustafâ Efendi yine Amasya müftüsü ve
Müftüzâde Hacı Abdurrahmân Efendi Amasya nâ'ibi oldu.
Bu esnâda enderûn ricâlinden ve rikâb ağalarından miftâh ağası Amasyalı Kethüdâzâde
Mehmed Ağa bin Mustafâ Ağa menfiyyen Amasya'ya geldi. Ramazânın yirmi ikisinde Köprü
müftüsü ve Fâzıl Ahmed Paşa müderrisi Osmâncıklı Çelebi Hacı Mustafâ Efendi vefât edip
ulemâdan Hacı Alî Efendi müftü oldu.
Zilhicce gurresinde Amasya mütesellimi Hacı Mustafâ Ağa Îrân harbine me'mûr
olduğundan yerine baş a'yân Hacı Osmân Ağa Amasya mütesellimi olup Şîrîn Mehmed Ağa da
nakîb kâ'im-makâmı oldu. Amasya erkânından Rahtuvân Paşazâde Hacı İbrâhim Bey vefât etdi.
1144 senesi muharrem gurresinde müftü Şeyh Mustafâ Efendi'nin azliyle Iydîzâde Âkif
Efendi Amasya müftüsü ve muharrem sonlarında harben yararlığı görülen Merzifonlu Kara
Mustafâ Paşa Trabzon beylerbeyi ve rebî'ulâhir gurresinde Ömer Efendi Amasya nâ'ibi oldu.
[52]

Mirzâ Alî Paşa
Amasyalıdır. "Zanalı" demekle meşhûrdur. 1144 senesi rebî'ulâhirinin on dokuzuncu
günü Amasya mutasarrıfı olup Îrân harbinde olduğundan Şâhinoğlu Hacı Osmân Ağa yine
Amasya mütesellimi oldu.
Bu esnâda Amasya'nın ünlü hekîmi ve Dâru'ş-şifâ tabîbi Mahmûd Efendi vefât edip
yerine mahdûmu İsmâ'il Efendi tabîb oldu. Recebde mütesellim Hacı Osmân Ağa imdâd-ı seferî
i'ânelerini ve Amasya askerini alıp Hemedân'a gitdiğinden Keklikoğlu Hacı Halîl Ağa bin
Osmân Ağa mütesellim vekîli oldu. Müte'âkiben müftü Âkif Efendi Hicâz'a gidip kardaşı Râ'if
Mehmed Efendi'yi vekîl bırakdı.
Ancak bu gidişi ve vekîl edişi şeyhü'l-islâmdan istîzân edilmemişdi. Âkif Efendi'nin
müftülüğü ba'zı a'yânın işine gelmediğinden izin almaksızın Hicâz'a gitdiği meşîhata ihbâr ve
şikâyet edildi. Bu yüzden şa'bânın on beşinci günü azl edilip Şeyh Mustafâ Efendi yine Amasya
müftüsü ve Torun Alî Ağa da nakîb oldu.

701 Köprü eşrâfından Keşşâfoğlu Hacı Sa'îd Bey, bu huccet-i şer'iyyenin fotoğrafla alınmış bir sûretini bana
göndermişdi. Uzunca olduğundan aynen yazılamadı.
624

642