Page 658 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Rebî'ulâhirde sâbık Şâm vâlisi ve emîrü'l-hacc olan Mekkîzâde Hacı Hüseyin Paşa hac
yolunda Urbân'a mağlûb olduğundan azl ve habs ve sonra Amasya'ya nefy edilmekle gelip İçeri
Şehir'de ikâmet ettirildi.
Cemâziyelâhir ibtidâsında Şeyh Mehmed Efendi Amasya kadısı olup geldi. Recebde
ulemânın başı Iydîzâde Hacı Âkif Mustafâ Efendi riyâsetinde toplanan âlimler Magosa kalesine
sürülen âlimlerin günâhsız ve Fazlı Oğulları'nın suçlu olduklarına dâ'ir bir mahzar-ı umûmî
yazıp dîvân-ı hümâyûna gönderdiler.
Şevvâlde Magosa'ya gönderilen âlimler İstanbul'a celb edilip zilhiccede afv ve tatyîb
edilerek Amasya'ya gönderildiler. Vak'aların ikinci def'a tahkîkâtına lüzûm görüldü. Bu yıl
Atabeg müderrisi Zanalızâde Hacı Abdullâh Efendi vefât edip oğulları Ahmed, Mahmûd
Efendiler yerini tutdu.
1173 muharreminde Hacı Feyzullâhoğlu Hacı Hüseyin Ağa baş a'yân ve mütesellim
olup mutasarrıf Ebûbekir Paşa levend eşkıyâsıyla meşgûl ve mahkeme kâtibi Fazlıoğlu Hacı
İsmâ'il Efendi de Amasya nâ'ibi olup kadı İstanbul'a gitdi. [99]
Saferde Fazlı Oğulları'nın muhâsebe ve muhâkemesine ve teftîşi ahvâllerine mübâşir
ta'yîn edilen silahşör Behzat Ağa adamlarıyla İstanbul'dan gelip bâ-fermân-ı âlî Müftüzâde
Abdullâh Efendi husûsî hâkim ta'yîn edildi.
Rebî'ulevvelde müftü, nâ'ib ve kâtib, şehir kethüdâsı, nakîb azl edilip fuzalâdan
Seküköylüoğlu Hacı Kâşif Mehmed Efendi müftü, Abdullâh Efendi nâ'ib, Taşâbâdîzâde Hacı
Mehmed Emîn Efendi mahkeme kâtibi, Damgacı Hacı Ahmed Ağa şehir kethüdâsı ve Hacı
Bâkî Ağa da nakîb oldu.
Recebin yirmi birinci pazar günü sabâhında fâzıl-ı meşhûr esbak müftü ve Sultâniyye
müderrisi Iydîzâde Hacı Âkif Mustafâ Efendi vefât etdi. Amasya büyük bir mâtem günü yaşadı.
Ramazanda esbak bostancıbaşı Halîl Ağazâde Hacı Ömer Ağa vefât edip malının üçde
biriyle bir medrese yapdırılmasını vasiyet ve müftü Kâşif Mehmed Efendi'yi vâsî nasb etmişdi.
Yapdırılan medreseye Kâşifiyye dendi.
Şevvâl ibtidâlarında yapılan muhâsebe ve muhâkeme netîcesinde Fazlı Oğulları'nın
zimmetleri ve tahsîl edilmiş vergileri ikinci def'a tahsîl edip zimmetlerine geçirdikleri sâbit
olduğundan hukûk-ı hazîne ve halkı tazmîne mahkûm olup Amasya kalesine habs edildiler.
[100]
Zilka'dede Magosa'ya gönderilen Torumtay müderrisi ve sâbık müftü Köprülü Hacı
Mehmed Efendi, sonra Yörgüç Paşa müderrisi Kürd Hâfızoğlu fuzalâdan Hacı Abdurrahmân
Efendi ve Torumtay vakfı mütevellîsi Gürcüzâde Hâfız Hıfzı Mehmed Efendi vefât etdi.
1174 muharreminde mevlevîhâne şeyhi Ahmed Efendi baş a'yân ve Moramulluoğlu
Hacı Mehmed Ağa hacıbaşı ve iki gün sonra Çorumlu Hacı Alî Efendi Amasya müftüsü ve
Gürcüzâde Halîl Bey bin Mustafâ Paşa Torumtay vakfı mütevellîsi oldu.
Rebî'ulâhir ibtidâsında Birgili Süleymân Efendi kadı ve yine Abdullâh Efendi Amasya
nâ'ibi olup Fazlı Oğulları, hazîne ve halkın hukûkunu tamâmiyle ödediklerine binâ'en bâ-
fermân-ı âlî Magosa kalesine i'zâm ve kale-bend edildikden sonra Behzat Ağa İstanbul'a gitdi.
Müftü Hacı Alî Efendi hastalandığından isti'fâ edip yerine Aybatsalı Hacı Abdullâh
Efendi Amasya müftüsü oldu. Buna "Uzun Müftü" denirdi. Rebî'ulâhirde sâbık müftü Çorumlu
Hacı Alî Efendi bin Abdulfettâh Efendi ve bir gün sonra ders-i âm Kürd Mustafâ Efendi vefât
etdi.
Cemâziyelevvelde Bozok beyi meşhûr Abdulcebbârzâde Çapan Ahmed Bey mîr-i
mîrânlıkla Sivâs vâlîsi oldu. [101]

Süleymân Paşa
Çermiklidir. Kürd Ahmed Paşa'nın oğludur. 1174 ramazânının ibtidâsında Amasya
mutasarrıfı olup Rahtuvân Paşazâde Hacı Ahmed Bey mütesellimi oldu. Bu esnâda İstanbul

639

657