Page 656 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mutasarrıf Ebûbekir Paşa Bender muhâfızı idi. Mütesellimi Hacı Hüseyin Ağa da
vâlînin emr-i şedîdine karşı duramadı. Bu yüzden dedikodu çoğaldı. A'yân da halk ile berâber
olup ağır şikâyetler bâb-ı âlîye yağdı. [92]
Vâlî Mehmed Paşa, gerek Sivâs ve gerek Amasya emvâlinden zimmetine geçen paraları
ziyâdesiyle bütün vilâyet halkına garâmeten tevzî' ederek vilâyetin her tarafında bunları tahsîle
koyuldu. Fakat köylerden kendisine güvenen yiğitler, levendler vâlînin irtikâbât ve tahsîlât ve
mezâlimi yüzünden şekâvete kalkışdılar. Amasya, Zile, Tokad havâlîsinde köyleri basıyorlar,
canları yakıyorlardı.
Amasya havâlîsinde şakîlik yapan levendler, Sarıkadıoğlu Pehlivân Mehmed adlı gâyet
yiğit ve cür'etkâr bir sergerdenin emriyle hareket ediyorlardı. Bunların mikdârı ilk önce azdı.
Gitdikçe çoğaldı. Bu esnâda İbekli Ömer Ağa'nın oğlu Mustafâ Ağa da Zaralıoğlu'nun
zulmünden kaçıp levend eşkıyâsına karışdı. Buna "İbeklioğlu" denir. Gâyet yiğit ve pehlivân
bir adamdı. Eşkıyâ sergerdesi Mehmed Pehlivân'ın kethüdâ-yı şekâveti oldu.
Bu yıl a'yândan Sa'atçioğlu Hacı Mehmed Efendi, Abdî Paşa birâderi ve kütübhâne
sâhibi olan Sultân Bâyezîd Câmi'i imâm-ı evveli Emîr İmâm Hacı Abdullatîf Efendi, Hızır Paşa
müderrisi Veliyyüddîn Efendi vefât etdi.
1170 muharreminde Yeğenzâde Ömer Bey baş a'yân, Hacıoğlu Hacı Ahmed Ağa
hacıbaşı, Hacı Abdulbâkî Ağa da nakîb kâ'im-makâmı olup Fazlı Oğulları'nın tahsîlâtı
şiddetlendi. [93]
Bu yüzden eşkıyânın yollarda, bellerde ve köylerde irtikâb etdikleri işkenceler, yağmâ
ve gâretler halkı tedhîş ediyor, Kürd Bekir Bey'in ta'kîbâtı Amasya havâlîsine münhasır kalıyor,
halkın feryâdı yürekleri eziyordu.
Bundan müte'essir olan ulemâ, a'yân ve hâcıyân tahsîlâta i'tirâz ederek efkâr-ı
umûmiyyenin galeyânını teskîne hizmet ve bir mahzar-ı umûmî ile dîvân-ı hümâyûna şikâyet
etdi.
Receb ibtidâsında mevâlîden Osmân Efendi Amasya kadısı olup geldi. Şa'bân ayında
Fazlı Oğulları'nın konakları halk tarafından taşlandı. On kadar tahsîldârlar fenâ döğüldü.
Bunlardan biri dayak altında can verdi. Mes'ele büyüdü. Bir tarafdan Fazlı Oğulları'nın
takımları, diğer tarafdan a'yân ile halk her tarafa şikâyetler yağdırdı.
Bu hâdiseler ve levend eşkıyâsının türemesi sırf vâlî olacak derebeyinin seyyi'ât ve
mezâlimi yüzünden olduğu anlaşıldığından bâ-fermân-ı âlî Sivâs vâlîsi olan Çeteci Vezîr
Abdullâh Paşa kuvvetiyle Zaralıoğlu Mehmed Paşa azl ve i'dâm edildi.

Ömer Paşa
Bozokludur. Tokmak Hasan Paşa'nın oğludur. 1170 ramazânının yirmi yedinci günü
[94] Amasya mutasarrıfı olup vusûlüne kadar Hacı Feyzullâhoğlu Hacı Hüseyin Ağa'yı
mütesellim nasb etdi.
Zaralıoğlu'nun i'dâmı üzerine halk Fazlı Oğulları'nın haksız yere kendilerinden tahsîl
etdikleri mallarının kendilerine verilmesini musırrâne istediler. Ulemâ ve a'yân bu talebi haklı
görüp mağdûrlara tarafdâr oldular.
Zilhicce ibtidâsında kadı Osmân Efendi halkın mahkemeye hücûmundan korkup
Abdullâh Efendi'yi nâ'ib ta'yîn ederek İstanbul'a can atdı. Bu esnâda diğer Zaralıoğlu Feyzullâh
Paşa Sivâs vâlîsi olduğundan Fazlı Oğulları'na yeniden cân geldi.
Mutasarrıf Ömer Paşa geldiğinden bir ay sonra levend eşkıyâsını ta'kîbe gidip mahdûmu
Hasan Bey Amasya mütesellimi oldu. Millîoğlu Mûsâ Bey, alaybeyi Kürd Bekir Bey de berâber
gitdi. Çünkü Mûsâ Bey'in oldukça mühim bir kuvveti vardı.
1171 saferinde kadı Osmân Efendi meşîhatın emri olmaksızın kazâyı terk etdiğinden azl
edilip Konyalı Yeğenzâde Mehmed Ârif Efendi Amasya kadısı oldu. Bu da gelemeyip nâ'ibi
ibkâ etdi.

637

655