Page 158 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

On beş sene kadar "es-Seyyid Mehmed Dede" Mevlevîhâne şeyhi olup 1244'de
Konya'dan avdet ederken maktûl olmakla "es-Seyyid Sâbit Dedezâde es-Seyyid Ahmed Sâlim
Dede" ve ba'dehû "Hüseyin Dedezâde es-Seyyid Hasan Dede", ba'dehû birâderi "es-Seyyid Ali
Rızâ Dede" ve ba'dehû vefâtıyla mahdûmu "es-Seyyid Mehmed Sıdkî Dede" ve ba'dehû
mahdûmu "es-Seyyid Ahmed Dede", ba'dehû mahdûmu "es-Seyyid Cemâleddîn Mehmed
Dede" el-yevm Mevlevîhâne şeyhi olmuşdur.
28- "Meydân Tekkesi": Meydân Köprüsü başında şimâl-i garbî tarafında Sâbıkeddîn
Mahallesi’ndedir. "Ehlî Hâtun Tekkesi" de denir. Amasya emîri "Şâdgeldi Paşazâde Devâtdâr
Ahmed Paşa"nın kerîme-i sâlihası "Ehlî Hâtun", 871'de binâ ve evkâfını tanzîm ve tevliyetini
birâderi "Burak Beyzâde Ahmed, Mehmed Çelebiler"e tahsîs etmişdir. Hâtun-ı
müşârün-ileyhânın kabri bu tekke derûnunda olduğundan [251] yevmî yedi cüz'-i şerîf kırâ'atini
evlâdına ve meşîhatini erbâb-ı istihkâka şart etmişdir.
Meşâhîr-i Halvetiyye'den "es-Seyyid eş-Şeyh Ali Efendi" bu tekke şeyhi iken 1113'de
vefâtıyla oğulları "es-Seyyid İsmâ'îl, İbrâhim, Osmân Efendiler" müştereken verâsetle şeyh
olup 1147'de "es-Seyyid İsmâ'îl Efendizâde eş-Şeyh es-Seyyid Ali Efendi" ve 1155'de fevtiyle
oğlu "es-Seyyid Mehmed Halîfe" şeyh ve mütevellî olduğu hâlde 1189'da fevtiyle "es-Seyyid
Abdullah, Hüseyin, Yûnus" ve 1214'de es-Seyyid Mustafa bin es-Seyyid Abdullah" ve "es-
Seyyid Mehmed bin es-Seyyid Hüseyin" müştereken ve "es-Seyyid Mustafa 1217'de fevtiyle
ammizâdesi "es-Seyyid Mehmed Çelebi" müstakillen şeyh ve mütevellî olduysa da tekke harâb
olmuşdur.
29- "Nûh Tekkesi": Çeribaşı Mahallesi’nin şarkan müntehâsında Çevrim Mezârlığı’nın
altında yol üzerinde görülen ufak mezârlık yeridir. Orası mukaddemen esbak Amasya müftüsü
"Mütevellîzâde el-Hâc Ahmed Efendi" tarafından 1116'da medrese yapılmış iken 1143'de
muhterik ve i'âde edecek vakfı da mefkûd olduğundan diğer "Mütevellîzâde el-Hâc Ali Ağa"
bir zâviye-i Halvetiyye binâ ve meşîhatini ders-i âm efendilere tahsîs ve evkâfını tanzîm
etmişdir.
İbtidâ "İbâdullâh Câmii" ve kürsî şeyhi "el-Hâc Hızır Efendizâde eş-Şeyh el-Hâc Nûh
Efendi", ba'dehû "eş-Şeyh Abdurrahmân Efendi", [252] ba'dehû "eş-Şeyh Mustafa Efendi"
tekke şeyhi ve "Çeribaşı Câmii" vâ'izi olduğundan tekke, "eş-Şeyh Nûh Efendi"ye nisbe
edilmiş ve 1233 harîkında yanıp akârât-ı mevkûfesi de zâyi' ve mukaddemen tekke şeyhlerine
medfen olduğu cihetle i'âdesi mümkün olamayıp umûmî mezârlık hâlini almışdır.
30- "Yâkûtiye Tekkesi": Tımârhâne’nin cenûb-ı garbîsinde Yeşilırmak sâhilinde kâ'in
yolun üzerindedir. Mescidi ve şeyh odası ve misâfirhânesi ve imâreti olup bunlar umûmen
kârgîr ve gâyet metîn olarak ümerâ-yı Osmâniye'den "Yâkût Paşa" tarafından 814'de binâ ve
tevliyeti ibtidâ şeyh olan "Mehmed bin Abdullah Buhârî"ye ve evlâdına, ba'dehû "Yâr Ali
Çelebizâde Mü'eyyed Çelebi"ye ve evlâdına tahsîs etmişdir.
"eş-Şeyh Bahâ'eddîn Mehmed Buhârî" ibtidâ şeyh olarak îfâ-yı tevliyet edib iki yüz
sene kadar evlâdı mütevellî olmuşlardır. Ulemâdan hayli zevât tekke şeyhi olup mütekâ'idîn-i
ulemâdan "eş-Şeyh Osmân Efendi" şeyh ve münkarız olan "Mehmed Buhârî" evlâdı yerine
mütevellî olduğu hâlde 1080'de irtihâl eylediğinden "Mü'eyyedzâde Abdülbâkî Efendi" isbât-ı
şart ve verâsetle "Yâkûtiye" şeyhi ve mütevellîsi olmuş ve 1085'de irtihâl eyledikde mahdûmu
"Yahyâ Efendi" şeyh ve mütevellî olup 1124'de vefâtıyla mahdûmları "es-Seyyid Mehmed,
Ahmed Efendiler" mütevellî ve Mehmed Paşa Câmii kürsî şeyhi "Bolulu [253] İbrâhim Efendi"
ve 1141'de mahdûmları "es-Seyyid Mehmed Emîn, Ali Ârif Efendiler" tekke şeyhi olmuşlar ve
ba'dehû tevliyeti dahi elde etmişlerdir.
Mu'ahharan meşîhat ve tevliyet, ancak vazîfenin ahzından ibâret olduğuna kâ'il olan
kimselerin teseyyüb ve ihmâliyle tekke mu'attal olduğundan 1281'de Amasya müftüsü "Ali
Kayazâde el-Hâc Ahmed Sıdkî Efendi"ye fetvâhâne olmuş ve bunun irtihâlinde yine metrûk
olduğu cihetle 1300'de "Mekteb-i İbtidâ'î" ittihâz edilmişdir.

145
157