Page 675 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

Rebî'ulevvelde Rahtuvân Paşazâde Hacı İbrâhim Bey mütesellim vekîli olup
rebî'ulâhirde enderûnda hâs oda lalası Alî Ağa evkâf-ı sultâniyye tevliyetiyle çerâğ olduğundan
Hacı Alî Efendi mütevellî kâ'im-makâmı olarak geldi.
Recebin on dördüncü salı günü Sultân Abdulhamîd-i Evvel'in vefâtıyla Üçüncü Sultân
Selîm Hân tahta çıkdı. Lâdikli Abdullâh Ağa bin Abdulkerîm Efendi silahdâr-ı şehriyârî ve
Amasyalı Hüsâmeddîn Ağa bin Alî Ağa kahvecibaşı oldu. 719 [154]
Şa'bânda sarây-ı hümâyûnda kuşçubaşı olan Amasyalı Yeşillizâde Hasan Ağa
Amasya'ya gönderilip Hüseyin Ağa vakfı mütevellîsi ve Eski Sarây ağası Merzifonlu Hacı
Yûsuf Ağa Merzifon'a gönderilip Çelebi Sultân Vakfı mütevellîsi ve a'yândan Menkûlcüoğlu
Hacı Hâfız Mehmed Efendi şehir kethüdâsı oldu.
Şevvâl evâ'ilinde müftü Hacı Osmân Efendi'nin azliyle Büyük Ağa müderrisi fuzalâdan
Şeyhzâde Abdullâh Vecîh Efendi Amasya müftüsü oldu. Zilhicce evâhirinde Amasya sancağı
Sultân Selîm'in kızkardeşi Beyhân Sultân matbahına hâs ta'yîn edildiğine dâ'ir fermân sâdır
oldu.
Bu yüzden Amasya sancağı, Beyhân Sultân kethüdâsı Karahisârlı Kocabaş Ahmed
Efendi'ye mürâca'at eden Canik muhassılı ve Karahisâr-ı Şarkî mutasarrıfı Caniklizâde
Hayreddîn Râgıb Paşa ile Bozok mutasarrıfı Çapanzâde Süleymân Bey'in kapı kethüdâları
arasında âdetâ müzâyedeye kondu.
Bâb-ı âlî bu rezâleti haber aldığından Amasya sancağını yeniçeri ağalığından ma'zûlen
Tokad voyvodası ve Kalhâne emîni olan Mehmed Emîn Ağa'ya iltizâm sûretiyle tevcîh etdi.

Mehmed Emîn Ağa
Amasyalıdır. Yüzbaşıoğlu demekle meşhûrdur. [155] Karakulak Mustafâ Paşazâde
yüzbaşı Alî Bey'in torunu ve Amasya serdârı Yüzbaşıoğlu Mustafâ Ağa'nın oğlu olduğu ocak
defterlerinden anlaşıldı. 1204 muharremi ibtidâsında Amasya muhassılı oldu.
Amasya sancağı hâsları geçen yıllara nisbetle değerinden fazlaya iltizâm edilmiş
olduğundan halka tarh edilen rüsûm oldukça ağırdı. Bununla berâber Canikli Oğulları'nın ve
etbâ'ının mezâliminden kurtulmuş olan sancak halkı buna memnûn oldu.
Saferde Rus harbinde yararlığı görülen Amasya serdengeçdileri ağası Kulçakoğlu
Mustafâ Ağa turnacıbaşılık pâyesiyle başbuğ ve müte'âkiben Amasya a'yânından Yenicelizâde
Hacı Ahmed Ağa mîr-i mîrânlıkla Tutrakan muhâfızı oldu.
Rebî'ulevvelde Abdullâh Vecîh Efendi fetvâdan azl ile Dizdâroğlu Hacı Hüseyin Efendi
Amasya müftüsü oldu. Çorum mutasarrıfı ve ber-vech-i mâlikâne Mecidözü muhassılı Avkatlı
Fındık Mustafâ Paşa, harb yerinden kaçıp Mecidözü'ne geldiği haber alındıkda fermânlı olup
Amasya muhassılı Mehmed Emîn Ağa tarafından tutularak i'dâm edildi.
Bunun i'dâmını işiden Püsküllü Oğulları da perîşân olup gizlendikleri yerlerde birer
birer [156] basılıp kimi i'dâm kimi de gizlendiği evlerle berâber ihrâk edilerek Amasya'nın
püsküllü belâsı da mündefi' oldu.
Fındık Paşazâde Süleymân Bey Amasya'ya getirilip eşkıyânın tenkîl ve istîsâlinde
hizmeti geçen Millîoğlu Süleymân Bey Mecidözü voyvodası oldu. Avkatlı Oğulları ortadan
kaldırıldı.
Rebî'ulâhirde Köprülü Hacı Paşazâde Mehmed Emîn Bey Amasya alaybeyi olup geldi.
Köprü a'yânından Ulu Ya'kûboğlu Hacı Ömer Bey Köprü voyvodası ve Zaralıoğlu Receb Bey
de vezâretle Sivâs vâlîsi oldu.

719 Hüsâmeddîn Ağa, Ayasofya mahzen evrâkında bulduğum 1198 târîhli enderûn ağaları defterinde "Hüsâm Alî
Amasya" ve pederi de 1181 târîhli enderûn defterinin çavuşân kısmından "Alî Hüsâm Amasya" ve 1163
târîhlisinde yedinci bölükde "Alî Hüsâm Amasya" diye yazılı gördüm.
656

674