Page 678 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Feyzullâhoğlu Hacı Feyzullâh Efendi bin Hacı Hüseyin Ağa'nın oğlu Abdurrahmân Ağa ile
müştereken 1207 muharremi ibtidâsında Amasya mütesellimi olup İstanbul'dan geldi.
Hacı Lütfullâh Ağa, sarây-ı hümâyûnda hazînedârbaşı olan Amasyalı Hasan Ağa'nın
kahvecibaşılığından yetişdi. Muhassılı Süleymân Bey'den iltizâm ederek Amasya mütesellimi
olmuşdu.
Muharrem intihâbında Rahtuvân Paşazâde Hacı Osmân bin Ömer Bey baş a'yân ve
muhtâr-ı belde olup muharremin on ikisinde Sultân Selîm'in kahvecibaşısı ve gözdesi Amasyalı
Sarı Hüsâmzâde Hüsâmeddîn Ağa vezâretle Bosna vâlîsi ve yirmi altıncı günü baş muhâsebeci
Amasyalızâde Hacı İbrâhîm Reşîd Efendi sadâret kethüdâsı oldu.
Saferde Yörgüç Paşa müderrisi olan kâtib Maktûl Ahmed Efendizâde Nu'mân
Efendi'nin azliyle selefi müftî-i sâbık Hacı Osmân Efendi yine müderris olarak eski mevki'ini
elde etdi.
Rebî'ulevvelde kadı ile müftü arasında çıkan bir mes'eleden dolayı müftü Hacı Ahmed
Efendi azl edilip selefi Hacı Hüseyin Efendi [164] Amasya müftüsü oldu. Merzifon'da Yeni
Câmi' vâ'izi ünlü âlimlerden Kurdoğlu Yahyâ Efendi vefât edip yerine oğlu Hâfız Mehmed
Efendi geçdi.
Cemâziyelevvel ibtidâsında mevâlîden mahkeme kâtibi Hacı Osmân Rıfkı Efendi
Amasya kadısı ve Fazlıoğlu Hacı Ahmed Efendi mahkeme kâtibi oldu. Bu ayın sonlarında
müftü Hacı Hüseyin Efendi'nin isti'fâsı ve ulemânın ricâsı üzerine Ürgüplü Hacı Ahmed Efendi
yine Amasya müftüsü ve Menzilcioğlu Hacı Ahmed Efendi şehir kethüdâsı oldu.
Receb evâ'ilinde Anadolu vâlîsi İznikli Alî Paşa'nın kethüdâsı Amasyalı Çiğdemzâde
Hâfız Mehmed Ağa mîr-i mîrânlıkla Karahisâr-ı Sâhib mutasarrıfı oldu. Buna "Seyyid Paşa"
denirdi. Şevvâl evâ'ilinde Çankırı'ya nefy edilenler afv edilip geldiler.

Süleymân Bey
Mecidözülüdür. Avkatlızâde Mustafâ Paşa bin Hacı Alî Ağa bin Avkatlı İbrâhim
Ağa'nın oğludur. Beyhân Sultân tarafından 1208 muharremi ibtidâsında bi'l-iltizâm Amasya
muhassılı ve mütesellimi oldu. Çapanoğlu Süleymân Bey'in adamı idi. [165]
Muharrem ibtidâsında Kayalıpaşazâde Hacı Süleymân Bey baş a'yân ve Damgacıoğlu
Süleymân Ağa Amasya serdârı olmuşdu. Bu esnâda nizâm-ı cedîd fermânı dergâh-ı âlî
gediklilerinden Amasyalı Kayalıpaşazâde Kâşif Ömer Ağa yediyle Amasya'ya geldi. Bütün
ulemâ, a'yân ve halk önünde okunan bu fermân ile Amasya'dan nizâm-ı cedîd efrâdı istendi.
Safer evâ'ilinde muhâsebe hulefâsından Uzun Hâfız Mehmed Efendi ile sadâret mektûbî
hulefâsından Mahmûd Efendi Amasya'ya geldiler. Toplanacak nizâm-ı cedîd efrâdına nezâret
ve levâzım-ı askeriyye mübâya'a etmeğe me'mûr oldukları ellerindeki buyruldudan anlaşıldı.
Uzun Hâfız Mehmed Efendi, Amasyalı Kadızâde Abdullâh Efendi bin Mehmed
Efendi'nin oğlu olduğu 1197 târîhli sicilden anlaşıldı. Mahmûd Efendi de sadâret kethüdâsı
Amasyalızâde Hacı İbrâhim Efendi'nin amcası hattât-ı meşhûr Râsih Mehmed Efendi bin el-
Hâc İbrâhim Ağa'nın akrabâsından idi.
Bu iki zât zâhirde mübâya'cı idiler. Fakat hakîkat-i hâlde nizâm-ı cedîdin ne demek
olduğunu, mu'allem askerin devlet ve millete fevkalâde ihtiyâcını anlatmağa, a'yân ve halkın,
hâssaten ulemâ ve yeniçerilerin hissiyâtını ve [166] ahvâl-i rûhiyyelerini tahkîk ve iş'âr etmeğe
me'mûr idiler.
Bu fermân üzerine nizâm-ı cedîd ocağına yeniçerilerden ve sâ'ir gençlerden gireceklerin
mahkemede açılan deftere yazılması i'lân edildi. Gelen Hâfız Mehmed ve Mahmûd Efendiler'le
Amasya kadısı Hacı Rıfkî Efendi yer yer îzâhât verdiler. Halkı nizâm-ı cedîd ocağına girmeğe
teşvîk etdiler. Halk üzerinde iyi hisler ve şevkler uyandırdılar.

659

677