Page 203 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Ahmed Efendi-Mataracızâde eş-Şeyh
Amasyalıdır. Esbak kul kethüdâsı Mataracı Cebecioğlu İbrâhim Ağa bin Mehmed Ağa
bin Osmân Ağa bin Mahmûd Ağa’nın mahdûmu olup Amasya ve İstanbul’da tahsîl-i ulûm
ederek kürsî meşâyihi silkine girdi. Arab Câmii kürsî şeyhi oldu.
Hubyârlı es-Seyyid el-Hâc Ahmed Paşa’ya ve Hatîbzâde Nâ’ilî Abdullah Paşa’ya
hemşehrilik sâ’ikası ile fazla te’alluk ve münâsebeti olduğundan bunların eyyâm-ı ikbâlinde merci-
i enâm olup iştihâr etdi. Ba’dehû ilâveten Yeni Vâlide Câmii kürsî şeyhi de olup 1168 senesi
evâ’ilinde vefât etdi. Âlim, natûk, takrîr ü ifâdesi beliğ, mizâc-gîr bir zât idi.

Ahmed Rüşdü Efendi-Şeyh Alizâde es-Seyyid el-Hâc
Amasya’da Darp-hâneci tekkesi şeyhi ve esbak nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı Amasya
müverrihi müderris Abdî Efendizâde es-Seyyid eş-Şeyh Ali Efendi’nin mahdûmu olup es-
Seyyid el-Hâc Rüşdü Ahmed Efendi diye meşhûr olduğundan tercemesi aşağıda harf-i “râ” da
gelir.

Ahmed Efendi-Taşâbâdî el-Hâc Hâfız
[648] Taşâbâd (Erba’a) kazâsı dâhilinde Bidevî köyünden Halîl bin İbrâhim’in
mahdûmudur. Küçük yaşında Amasya’ya gelip Sultân Bâyezîd mektebinde hıfz-ı Kur’ân
etdikten sonra meşâhîr-i ulemâdan Çorumlu Hâfız es-Seyyid Mehmed Efendi’den istifade-i
ulûma başladı.
Kayyimzâde el-Hâc İsmâil Efendi gibi ulemâdan da ahz-ı ulûm ederek üstâdı olan es-
Seyyid Mehmed Efendi’den tedrîse mücâz ve ders-i âm ve üstâdına dâmâd oldu. Tûl-i müddet
tedrîs-i ulûma muvâzabet ederek pek çok talebe-i ulûma icâzet verdi. 1147’de Abdullah Paşa
müderrisi, 1151 senesi cumâdelâhiresinde Amasya müftüsü oldu.
A’yânın yek-diğeriyle münâfeselerinden dolayı 1153 senesi şevvâlinde ma’zûl ve 1154
senesi cumâdelâhiresinde sânîyen Amasya müftüsü olup nüfûz ve ikbâli yükseldi. Amasya baş-
a’yânı Gürcüzâde el-Hâc İbrâhim Bey’in tekallübüne karşı iğmâz-ı ayn etdiği isnâdıyla 1156
senesi zilka’desinde medrese ve fetvâdan azl ü hacr edildi.
Bununla beraber tedrîsâtına bir gün bile fasıla vermediğinden 1160 senesi
cumâdelûlâsında fetvâ ve Fîrûz Ağa Medresesi’nden azledilen Ziyâreli el-Hâc Ömer Efendi’nin
yerine Fîrûz Ağa Müderrisi ve 1161 [649] zilka’desinde fetvâdan istifa eden es-Seyyid eş-Şeyh
Mustafa Efendi’nin yerine sâlîsen Amasya müftüsü oldu.
1162 senesi saferinin gâyesinde yine a’yânın münâkaşalarından dolayı azledildi. Mısır
mîr-livâlığından gelip Amasya’da ikâmet eden Bekir Beyzâde el-Hâc Osmân Bey’in mazhar-ı
takdîri olup yevmî altmış akçe vazife ile tefsîr dersine mülâzemet etdi. 1169 senesi
rebîülevvelinin yedinci günü dâr-ı naîme rihlet eyledi. Fâzıl, muhakkik, ulûm-ı şer’iyye ve
akliyyede mâhir, bahhâs, kana’âtkâr bir zât idi. Mahdûmları; es-Seyyid İbrâhim, Mehmed Emin
Efendilerdir. Es-Seyyid İbrâhim Efendi İstanbul ulemâsından olup 1193’de vefât etdi. Es-
Seyyid el-Hâc Mehmed Emin Efendi de Amasya Mahkemesi baş-kâtibi olup 1188’de vefât etdi.
Bunun mahdûmu Yörgüç Paşa müderrisi ve mahkeme kâtibi ve Amasya nâibi olup
Caniklizâdelerin seyyi’âtına âlet olduğundan dolayı 1194’de maktûlen vefât eden es-Seyyid
Ahmed Esad Efendi’dir. Bunun oğulları; es-Seyyid Mehmed, Numan Efendilerdir.

Ahmed Bey-Yeğen Bekirzâde el-Hâc
Amasyalı Rahtuvân el-Hâc Mehmed Paşa’nın yeğeni ve kethüdâsı [650] olan el-Hâc
Ebûbekir Bey bin Osmân Ağa bin Şamlı Ali Ağa’nın mahdûmudur. Meşâhîr-i züamâdan olup
üç defa Amasya mîralayı oldu. Sonra tekâ’üd edilerek meclis azâsı olduğu halde 1170
hudûdunda vefât etdi. Mahdûmu Seyfullah Bey’dir.

198
202