Page 177 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Sonra Şâh İsmail Safevî havâssından Mardinli Hoca Nureddîn Şâhkulu hulefâsından
Uglanşurlu Ermeni muhtedîsi Celâl Baba’ya uyduğundan kızılbaş olup merkûmdan hilâfet- Zihni İsmail Efendi-Tamgacızâde es-Seyyid
nâme alarak Zünnûn halife dendi. Şehzâde-i müşârün-ileyhe zâhiren ibrâz-ı sadâkat ve Şâh Amasyalıdır. Hacegân-ı Divân-ı Hümâyûn’dan olup 1237’de İstanbul’da vefât eden
İsmail’e de sırren biât etdi. Amasyalı Tamgacızâde es-Seyyid Mehmed Tahir Efendi’nin mahdûmu olup Bab-ı âli’de
917’de Şâhkulu kumandasında toplanan Şia [578] ordusuna iltihâk ederek eşkiyâdan tefeyyüz ederek mektubî kalemi hulefâsından iken ammizâdesi Alemdâr Süleyman Paşa’ya
oldu. Târihimizin birinci bâbında tafsîl edildiği üzere bu eşkıya ile sadrâzam ve serdâr Atik Ali divân kâtibi oldu. [582] Müşârün-ileyhin vefâtında Bâb-ı âlîye devam edib ba’zı menâsıb-ı
Paşa ordusu harben münhezim olduğu halde Amasya vâlîsi Şehzâde Sultân Ahmed tahta cülûs divâniye zabt ederek hâcegân-ı Divân-ı Hümâyûn’dan olduğu halde 1253’de vefât etdi.
etmek kaygısıyla İstanbul’a gidip Amasya’yı boş bırakmışdı. Pederinin Çeşmesi vakfına mütevellî idi.
Bu esnâda Amasya vâlî kâ’im-makâmı şehzâde Ahmed’in mahdûmu Sultân Murâd idi.
Sadr-ı a’zam mecrûhan Amasya’da vefât etmişdi. Tam fırsat zamanı olduğunu anlayan sahib-i Zihni Mehmed Efendi-İmâmzâde
terceme ma’iyyetinde bulunan kızılbaşlarla 917 senesi zilhiccesinde Amasya’yı ansızın basıb Amasyalıdır. Çeribaşı Mahallesi imâmı Mevlâna Mustafa Efendi’nin mahdûmudur.
istîlâ etdi. Meşâhîr-i ulemâdan Mütevellîzâde el-Hâc Ahmed Efendi’den tahsîl-i ulûm edib ders-i âm ve
918 senesi muharreminden itibâren Amasya vilâyetine hâkim oldu. Nüfûz ve sultası iki 1117’de pederinin kasr-ı yediyle Çeribaşı Câmi-i şerîfine imâm oldu.
ay kadar sürdü. Bu müddet zarfında sünnî Türklere yapmadığı fenâlık, işkence kalmadı. Sene- 1121’de silk-i kudâta girib imâmetden ferâgat ederek Köprü, İskilib, Lâdik, Merzifon gibi
i mezbûrenin saferinde taht-ı saltanata çıkan Sultân Selîm Hân tarafından Amasya’yı istihlâsa kazâlara sırasıyla kâdı ve nâib oldukdan sonra Çorum kâdısı oldu. 1148’de ma’zûlen vefât etdi.
Dâvûd Paşazâde Mustafa Paşa’yı gönderdi. Âlim, şâir, hattı güzel idi.
Amasya’nın erkân ve efrâdı buna fevkalâde yardım eylediğinden sene-i mezbûrenin
rebîülevvelinde Amasya’dan kaçıb [579] Varay taraflarına çekildi. 920’de Sultân Selîm Zihnî Mustafa Efendi-Uzun Müftüzâde es-Seyyid
ordusuyla Sivas’a doğru hareket etdiği zaman İran hudûduna kaçıb gizlendi. Amasyalıdır. Mehmed Paşa müderrisi es-Seyyid el-Hâc Mehmed Efendi bin Uzun Müftü
924’de Amasya’dan İran’a firâr eden Şehzâde Sultân Murâd bin Sultân Ahmed Hân İran es-Seyyid el-Hâc Abdullah Efendi’nin mahdûmudur. Payaslı es-Seyyid el-Hâc Mehmed
Şâhı’nın ma’iyyetine verdiği kuvvetle Sivas’a doğru hareket etdiği esnâda ma’iyyet-i Efendi’nin halka-ı tedrîsinde ikmâl-i tahsîl [583] edib pederinin irtihâlinde Mehmed Paşa
mevcûdesiyle Sultân Murâd’a gelip biât ederek Karahisâr-ı Şarkî etrafından tahazzüb etdi. müderrisi oldu.
Bu esnâda Sivas Beylerbeyi Şadi Paşa ile Amasya ve Karahisâr-ı Şarkî beylerinin Ba’dehû İstanbul’a gidip tarîk imtihânına girib kazandığından kâdı ve nâib olarak otuz
tazyîkâtına mukâvemet edemeyib Harput dağlarına kaçdı. 928’de Alman harbinden dolayı yıl kadar kazâ ve niyâbetlerde bulundu. Hayli bilâd-ı muhimmeye nâib ve kâdı olup 1247’de
Anadolu askeri harbe gitmesinden bil-istifâde Tokat ve Zile taraflarına gelip hasârâta başladı. vefât etdi. Meşâhîr-i nüvvâbdan idi. Birâderi es-Seyyid el-Hâc Ali Efendi’dir.
929’da Anadolu Beylerbeyi Ferhat Paşa’nın pek şedîdâne takîbâtına uğradığından yine
uzaklara kaçıb yakasını ve ma’iyyetini kurtardı. Ancak 931’de bütün Anadolu eşkiyâsı yer yer
harekete geçtiği esnâda Sivas, Tokat, Amasya ve havâlisine sâikâ-i belâ [580] gibi indi. Her
tarafı şiddetle sardı. Dokuzuncu Cild burada hitâm buldu.
Peçevî İbrâhim Efendi Târihi’nde diyor ki: “Bunların başında Şehzâde Sultân Ahmed Çırçırda Hacı Hasan Mahallesi
oğlu Sultân Murâd vardı.” Fatih Kütübhânesinde 1189 numarada mukayyed “Mesâbîh” 19 Zilhicce 1350
kitâbının sonunda gördüğüm ve 924 senesi vekâyiinde aynen nakl ve tahlîl etdiğim kitâbede Leyle-i Erbiâ
bunu müeyyid görüldü.
932 ma’rekesinde Konya, Sivas valileri ve birçok sancâk beyleri şehîden vefât etdi.
Ordularını bozub hayli hasârât-ı azîme îkâ ederek Sultân Murâd’ın varlığını gösterdi. Ancak Dokuzuncu Cildin Fihristidir:
933 senesi recebinde her taraftan muhâsara edilerek kendisi tutulub i’dâm ve ma’iyyet-i
mevcûdesi târ u mâr edildi.
Maiyetinden ba’zı esdikâsı cenazesini alıb defn ederek üzerine bir türbe yaptılar. Hüseyin Gâzi Bey-Emîr Sehmü’d-devle ....2
Mecidözü civârında Zünnûn-ı Mısrî nâmına mevcûd olan türbenin bu Zünnûn Baba’ya âid Hüseyin Çelebi Hüsâmeddîn-Ebû Sa’d el-Kâtib ....4
olduğu ve sonradan Zünnûn-ı Mısrî dendiği zann olunur. Bu türbe bütün kızılbaşların muhterem Hüseyin Çelebi Saadeddîn-Ebû Sâid el-Kâtib ....4
ziyâretgâhı görüldü. [581] Hüseyin Çelebi-Ahî Hüsâmeddîn .... 5
Hüseyin Çelebi-Ahî Niğdevî .... 6
Zihnî Ahmed Çelebi-Emîr Alizâde Hüseyin Bey-Osman Paşazâde ....6
Amasyalıdır. Ya’kûb Çelebi bin Ahmed Çelebi mahdûmu ve meşâhîr-i ulemâdan Hatîb Hüseyin Çelebi-Niğdelioğlu ….6
Kâsım Efendi’nin birâderidir. Kardaşından tahsîl-i ilm ve edeb ve Şeyh Hamdullah Efendi’den Hüseyin Bey-Koç ….7
ahz-ı hâtt ederek Şehzâde Âlemşâh bin Sultân Bâyezîd-i Sâni’ye intisâb etdi. Hüseyin Çelebi-Sofuzâde ...8
896’da Şehzâde-i müşârün-ileyh Saruhan vâlîsi olup giderken defterdârı olup beraber Hüseyin Hüsâmeddîn Çelebi-Mevlâna Çelebi ….8
gitdi. 911’de Şehzâde orada vefât etdikde mahdûmu Osmân Bey’e lala olmuşdu. 918’de Sultân Hüseyin Bey-Ahî Sâbıkzâde ….9
Selîm-i Evvel’in cülûsunda Osmân Bey dâr-ı ukbâya gitdiğinden Amasya’ya avdet ve bir kaç Hüseyin Bey-Bâlîzâde ….9
yıl sonra vefât etdi. Kâtib, edîb, âlim idi. Hüseyin Paşa-Koçzâde ….10

166 167
176