Page 517 - 6-8
P. 517
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
ve Hâce Seyyid Mehmed Efendi’nin halka-i tedrîsinde ikmâl-i tahsîl edib Evkâf Başkâtibi Hacı Abdüssamed Efendi-Hâcezâde
Kadirzâde Hacı Mehmed Nûri Efendi’nin şerîk-i dersi olmuşdu. Amasyalıdır. Amasya müftüsü müfessir-i meşhûr Hızır Efendi tilmîzlerinden görüldü.
Bu şirket münâsebetiyle Sultân Bâyezîd imâm-ı evveli Hâfız Şerîf Mehmed Efendi’nin 1087’de Kâsım Bey müderrisliğinden Mehmed Paşa Câmii kürsi şeyhi oldu. 1091’de Lâdik
vefâtında 1314’de câmi-i mezkûra imâm-ı evvel oldu. Bülbülün yerine karga kondu. On yedi kadısı görülüp sonra vefât etdi. Ulemâdan ve kudâtdan idi.
yıl imâmet edib 1331’de vefât etdi. Alîm, sâlih, mücevvid ise de nağme ve sadâsı beyâtî idi.
Abdüssamed Bey-Avkatlızâde
Abdüssemî’ Çelebi-İbn Buhârî Mecitözü voyvadası ve mâlikânesi mutasarrıfı olan Mustafa Paşazâde Ali Bey’in
Lâdiklidir. Sâdât-ı Rifâîyye’den sâhibü’l-hâl es-Seyyid eş-Şeyh Ahmed Kebîr el-Buhârî oğludur. 161 [519]
er-Rifâî oğludur. Amasya’da ikmâl-i tahsîl edib Arabistân’ı seyahâtle gezdi. Sonra avdet edib
teehhül eyledi. Pederi tekkesinde icrâ-yı meşîhat edib 782’de vefât etdi. Rifâî meşâyihinden Abdülazîz Nizâmeddîn-Ebû’l-mekârim İbnü’l-Garmînî
âlim, zâhid, âbid bir zât idi. Mahdûmu es-Seyyid Ebûbekir Çelebi seyahâtle [516] Halep’de Amasya kâdı’l-kudâtı Mevlânâ Gıyâseddîn Mahmûd bin Abdülazîz el-Garmînî el-
tavattun ve 800’de vefât etdi. Harezmî mahdûmudur. İkmâl-i tahsîl etdikden sonra müderris, kadı oldu. 727’de Amasya ve
Mahdûmu es-Seyyid Muhyî Mehmed er-Rûmî el-Lâdikî’dir. Diğer mahdûmu es-Seyyid 736’da Ankara kâdı’l-kudâtı görüldü. Sonra vefât etdi. Garmîn, Harezm köylerinden olup
İmadeddîn Ömer el-Halebî’dir. Es-Seyyid Muhyî Mehmed Çelebizâde es-Seyyid Mehmed pederinin yurdudur.
Çelebi’nin mahdûmu Şeyhülislâm es-Seyyid Alâeddîn Ali el-Arabî İstanbul’da 901’de ve es-
Seyyid Ömer Çelebizâde Mevlânâ Siraceddîn Mehmed el-Halebî de Edirne’de vefât etdi. Abdülazîz Bey-Emîr Sarı Dânişmend
Bunların evlâdı vardır. Amasyalıdır. Kutlu Beyzâde Hayreddîn Halil Bey’in oğludur. Ulemâdan ikmâl-i tahsîl
edib dânişmend oldu. Sonra Şâdgeldi Paşa’nın zamân-ı emâretinde emîr olup Taşanoğullarının
Abdüssemî’ Çelebi-es-Seyyid Abdî muhârebâtında ibrâz-ı sadâkat ederek Merzifon emîri oldu. Orada uzun müddet oturdu.
Amasyalıdır. Ulemâdan Lâdikli es-Seyyid Şemseddîn Ahmed Çelebi mahdûmudur. Taşanoğullarının Yıldırım Sultân Bâyezîd’e arz-ı ubûdiyyet etdikleri esnâda tekâüd edilip 818
Sâhibü’l-hâl Ahmed Rifâî evlâd-ı kirâmından olup Amasya’da ikmâl-i tahsîl ederek müderris, sâline doğru vefât etdi. Ulemâ ve ümerâdandır. Mahdûmu Abdürrahîm Merzifonî’dir.
kadı oldu. Kasabâtı devr ederek 951 hudûdunda vefât etdi. Ulemâ-yı kudâtdandır.
Abdülazîz Efendi-Ümm-i Veledzâde
Abdüşşekûr Efendi-Müftîzâde Amasyalıdır. Meşâhîr-i ulemâdan Amasya’da mukîm olan Zeynel Âbidin Ali bin Ümm-
Lâdik’de müderris ve müftü olan fuzalâdan Hacı Mehmed Efendi’nin oğludur. Pederinin i Veled Hüsameddîn Hüseyin [520] Çelebi’nin oğludur. Pederi Amasya civârında İltekin
hayatında tahsîl-i ulûm edib ba’zı niyâbetlerde bulundu. Birkaç defa Lâdik kazâsı nâibi olup kasabasında müderris iken 880 senesi rebîülevvelinde doğdu. Amasya’da Mevlânâ Abdî, Bahşî
1180 hudûdunda vefât etdi. Ulemâdan idi. Pederinden irsen intikâl eden dersiyyelere de gibi fuzalâdan ve İstanbul’da Müeyyedzâde Abdurrahman Efendi vesâir ulemâdan ahz-ı ulûm
mutasarrıfdı. [517] ederek tedrîse mülâzım ve Davud Paşa ve bir sene de Manastır medreselerine müderris oldu.
Ba’dehû meslek-i kazâyı ihtiyâr ederek Amasya ve Kayseriyye, Manisa vilâyetlerine kadı
Abdüssamed Ziyâeddîn-Ebü’l Mehâmid oldu. Sonra bu mesleği terk ederek Trabzon kazâsından isti’fâ ederek Trabzon’da Hâtuniyye ve
Amasya ulemâsından Mevlânâ Şemseddîn Ahmed bin el-Beykendî mahdûmudur. Edirne’de Dârülhadîs müderrisi ve buradan Halep kadısı oldu.
“Veled-i Beykendî” demekle meşhûr olup tahsîl-i ulûm etdikden sonra müderris, mahkeme 939 senesi rebîülâhirinde Halep kazâsından naklen Amasya müftüsü ve Sultâniyye
kâtibi, kasabâta kadı, 690’da Amasya nâibi görüldü. Ba’dehû vefât etdi. Ulemâdan idi. Yazısı müderrisi olup geldi. Ne yazık ki 940 senesi evâhirinde Amasya’da çıkan büyük bir ihtilâlde
güzeldi. mevkii sarsıldı. Amasya kadısı Müeyyedzâde Abdülhayy Efendi ile medhûl olduğundan 941
senesi rebîülevvelinde her ikisi de azl edilerek İstanbul’a gönderildi.
Abdüssamed Çelebi-Buhârîzâde Bunun üzerine tekâüde ayrılıp yetmiş akçe verildi. Bu hâl üzere sekiz yıldan ziyâde kalıp
Amasya’da tavattun eden Buhârâ ulemâsından Mevlânâ Hüsâmeddîn Hasan bin 950’de [521] vefât etdi. Meşâhîr-i fuzalâdan edîb, kerîm, vakûr, edebiyât-ı Arabîyye ve fünûn-
Ubeydullah el-Buhârî oğludur. Sadrü’ş-Şerîa Ubeydullah el-Buhârî evlâdından olduğu da ı akliyyede mâhir, fıkıh ve usûlde fazîleti bâhir, elsine-i selâsede şâir bir zât idi.
mervîdir. Merzifon kadısı Mahbûb bin Ubeydullah el-Buhârî de bunlardandı. “Şakâyık Tercümesi”nde yazılan tercemesinin hülâsası budur. Mahal ve târih-i tevellüdü,
Amasya’da ikmâl-i tahsîl edib Samsun’un Çelebi Sultân Mehmed Hân tarafından zabt ve pederinin kayıt ve zabtından anlaşıldı. Fatih civârında küçük Karaman’da hânesi karşısında âlî
işgâlinde oraya nâib sonra kadı gönderildi. Samsun’da yerleşip kadı ve müftü olduğu halde 861 bir medrese ve Edirnekapısı haricinde Amasyalı Mahmûd Çelebi zâviyesi kurbinde bir mekteb
hudûdunda vefât etdi. Ulemâdan idi. Mahdûmu sudûr-ı ulemâdan Hasan Samsûnî meşhûrdur. yaptırdı. Mektebi sahasında medfûndur. Vakfı ve Sadrü’ş-Şerîa’ya “Haşîye”si vardır. Manisa
kadısı iken şu imzâyı yazmışdır:
Abdüssamed Efendi-Sivaslızâde
Amasya ulemâsından Sivaslı Hasan Çelebi mahdûmudur. [518] Amasya’da müftü ve اسيسأت قوثولاب تسسأ اهينابم ةجح هذه
müderris-i Sultâniyye olan Horasânîzâde Koca Emîr İbrâhim Efendi’nin halka-i tedrîsinde اسيبلت روطسلا يف يرت نل اهيوحم عيمج يدنع حص
ikmâl-i tahsîl edib tedrîse mülâzım, ba’dehû Amasya medreselerine müderris oldu. 938’de 162 اسينغم رايد يف ايضاق اهبتاك زيزعلا دبع راص
Halfet Gâzi müderrisi görülüp sonra vefât etdi. Ulemâdan idi.
161 Müellif “Abdüssamed Bey-Avkatlızâde” tercemesini eksik bırakmıştır. (Ed.)
162 “Bu hüccetin yapısı sapasağlam kurulmuştur, Muhtevâsının tamamı benim nezdimde doğru olup satırlarında
herhangi bir yalan-yanlış, aldatma göremezsin, Onun katibi Abdülaziz Manisa diyarında Kadı olmuştur.”(Haz.)
512 513
516
