Page 12 - muze

9
Osmanlı Dönemi Narlıbahçe Çeşmesi de yer almaktadır. Müze bünyesinde
toplamda; 5524 adet Arkeolojik; 17187 adet Etnografik ve 1247 adet Etütlük eser
10
bulunmaktadır.

2. SİKKENİN TARİHÇESİ VE OSMANLI DÖNEMİ
SİKKELERİNE GENEL BAKIŞ

2.1. Sikkenin Tarihçesi ve Sikke Basım Teknikleri

2.1.1. Sikkenin Tanımı ve Tarihçesi

Sikke, üzerinde onu darp edip tedavüle çıkaran ve istendiğinde geri alma

hakkına sahip olan devletin, hükümdarın simge veya yazısının yer aldığı madeni para
türüdür. Kelime Arapça menşeili olup "damga veya nakış basmak için hazırlanmış
11
demir kalıp" demektir. Sikke Osmanlılarda iki anlamda kullanılmıştır. Biri
Fransızca’da Coin mânasını ifade eden “damga” kelimesinin karşılığıydı. Bu

anlamda kullanıldığı zaman “Sikke-i Padişahî ile meşkûk” denilirdi. Diğeri ise
doğrudan doğruya “nakid” (para) idi. Bu takdirde ise “Sikke-i hasene ile Sikke-i

12
efrenciyye” denilirdi. Paraya İslami çevrelerde sikke denilmekle birlikte paralar
13
topluluğuna meskûkât ismi verilmektedir. Sözlükte “üzerine damga vurulmuş"
anlamına gelen meskûkün, çağulu olan meskûkât, damgalanarak sikke haline

dönüştürülmüş madeni paraları, sikkeleri ifade eder. Osmanlılar'da XIX. yüzyılın
sonlarından itibaren müzecilik alanındaki gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan

sikke incelemelerine ilm-i meskûkât denmiş ve bu terkip daha sonra yerini
14
nümismatike bırakmıştır.

Grekçe “nomos” sözcüğünden türetilmiş olan “nomisma” ve Latince
15
“nummus” kelimeleri sikke anlamı taşımaktadır. Bu kelimeler nümismatik
teriminin temelini oluşturmaktadır. Sikkelerle uğraşan bilim dalına nümismatik,

9 Amasya Müzesi, s. 9.
10 Fatmanur Pakır, Amasya Arkeoloji Müzesinde Bulunan İşlemeli Peşkirlerin İncelenmesi ve Yeni
Tasarımlar, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Ankara 2017, s. 9.
11 Oğuz Tekin, “Sikke”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 37, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, İstanbul 2009, s. 179.
12 Mehmet Zeki Pakalın, “Sikke”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. III, Milli
Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1993, s. 214.
13 Necla Dursun, “Konya Etnografya Müzesinde Bulunan Osmanlı Klasik Dönemi Sikkelerinden
Örnekler” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5/22, 2012, s. 392.
14 Oğuz Tekin, “Meskûkât”, Türkiye Diyanet Vakfıİslam Ansiklopedisi, C. 29, Türkiye Diyanet
Vakfı Yayınları, Ankara 2004, s. 317.
15 Oğuz Tekin, Eskiçağda Para, Antik Nümizmatiğe Giriş, İstanbul 1984, s. 1.
3