Page 13 - muze

16
uğraşan kişilere ise nümismat denilmektedir. Nümismatik sikkenin her türü ve
biçimiyle uğraşmaktadır. Belli ölçülere göre basılan madeni paralar, ilkel devirlerden
beri geçerli olan trampa yöntemleri yerine daha kullanışlı olmuştur ve üstündeki
17
resim, işaret ve diğer sembollerin yardımıyla da ayrı bir değer taşımaktadır.

Sikke, sadece devlet veya hükümdarın ekonomik durumunu değil, aynı

zamanda siyasi, kültürel ve sosyal durumunu da yansıtır. Sikkenin değerine, içerdiği
18
alaşım, tarihi önemi, fiziki durumu, tasarımı ve nadir olup olmaması etki eder.
Antik çağda sikke, ekonomik işleviyle beraber, halk açısından da bir tür haberci
durumundadır. Özellikle Roma’da basılan sikkeler, imparatorlukta yaşayan insanlara,

sikkenin ön yüzündeki portre ve yazıdan imparatoru, arka yüzdeki tasvir ve

yazılardan da o imparatorun programı ve yaptığı faaliyetleri öğrenme olanağı
vermiştir. Ticaret yanında, kültür, sanat gibi konuları da aydınlatmada önemli

buluntular olan sikkeler, ekonomik gelişme ve gerilemenin de göstergesi olmuştur.
19
Ayar ve ağırlık düşüşleri, ekonomik durumların iyi ya da kötü olduğunun işaretidir.
Bu yüzden sikkeler araştırmalar için karanlıkta kalmış birçok problemi çözme
konusunda birinci sınıf kaynak durumundadırlar.

Taş devrinde insanlar küçük topluluklar halinde yaşarken para olarak kabul
edilebilecek bir araca ihtiyaç duymamıştır. Bu dönemde hayatlarını avcılık ve

toplayıcılıkla geçiren insanlar bir arada yaşama gereksinimlerinden dolayı diğer

insanlarla güç birliği yapmaları gerektiğini öğrenmişlerdir. Böylelikle işleri
20
paylaşarak ihtiyaçlarını karşılamışlardır. Zaman geçtikçe hayatın getirdiği yeni
gelişmeler insanların ihtiyaçlarında da çeşitlilik ve yenilikleri beraberinde getirmiştir.
Artık insanlar coğrafi ve iklimsel farklılıklar yüzünden kendi yaşam alanlarında

ihtiyaçlarını karşılayabilmekte zorlanmışlar, sahip oldukları şeyler yetmemeye
başlamıştır. Bu yüzden eksiklerini ve ihtiyaçlarını takas yoluyla gidermeye

çalışmışlardır.

16 Ömer Develi, Antik Çağ’da Sikke ve Sikke Birimleri, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Klasik
Arkeoloji Bölümü Yayınlanmamış Lisans Tezi, İzmir 2014, s. 9.
17 Stefan Karwiese, Antik Nümizmatiğe Giriş, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul 1995, s. 12.
18 Emel Geçkinli, “Tarih Boyunca Madeni Para Alaşımları”, Anadolu’da Paranın Tarihi, ed. Bülent
Arı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları, Ankara 2011, s. 13.
19 Figen Erdoğdu, Nafize Tatar ve Erşah Çakır “Nümizmatikten Tarihe Katkı Sikkelerdeki Yapılara
Harika Bir Örnek: İskenderiye Feneri”, Tarih Okulu Dergisi, S. 10, 2011, s. 88.
20 Murat Fidan, Serkan Dilek ve Ayşegül Esev, “Dünden Bugüne Paranın Tarihi ve Türkiye’de
Kâğıt Para Kullanımı”, Sosyal Bilimler Dergisi, 9/18, 2019, s. 144.
4