Page 487 - muze
P. 487
94, 102, 103, 104, 105) arka yüzünde yazı kuşağının etrafında da gül motifleri
bulunmaktadır.
Lale motifi 4 örnekte (Kat. No. 55, 56, 113, 114) yazı aralarında; 4 örnekte
(Kat. No. 87, 90, 91, 98) tuğra etrafında görülmektedir. 2 örnekte (Kat. No. 60, 61)
farklı bir uygulama olarak işaret harf lale motifinin içine yerleştirilmiştir.
İncelenen 10 adet sikkede (Kat. No. 155, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177,
178, 179) bitkisel motiflerle oluşturulmuş çelenk bulunmaktadır. Çelenkler tuğranın
altına yerleştirilmiştir. 9 adet sikkenin (Kat. No. 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177,
178, 179) motiflerini başak ve defne dalları oluşturmaktadır. 1 adet sikkede ise (Kat.
No. 155) hem ön hem arka yüzde çelenk yer almaktadır. Ön yüz motiflerini dallar
üzerine yerleştirilmiş yapraklı gül ve tomurcuklar, arka yüzü ise yapraklara sarmaşık
olarak dolanan lale motifleri meydana getirmektedir. Sikkelerde çelenk uygulaması
antik çağlardan itibaren kullanılan bir süsleme unsuru olmuş, milletlerin geçim
kaynaklarına ve inanışlarına göre sikkeler üzerindeki bitkiler de değişiklik
göstermiştir.
586
Şekil 4.9. Hellenistik Döneme Ait Gümüş Sikke (Kyme)
Palmet, Türk sanatında sıkça kullanılan motifler arasında yer almaktadır. İslam
sanatında 11. yüzyıldan itibaren kullanılma başlanmıştır. Anadolu Selçuklu sanatında
zengin çeşitleriyle dikkat çeken palmet motifi, Osmanlı çağında da varlığını
sürdürmüştür. 587 Palmet motifi, şematik bir laleye benzemektedir. İki yandaki
yapraklar hafifçe aşağıya doğru kıvrık olup, yan yaprakların alt kesiminde yuvarlak
birer yumruyu anımsatan lobları bulunmaktadır. 588 Katalogda palmet motifi 3
586 Oğuz Tekin, Konuşan Paralar (Tarih Boyunca Anadolu Kentleri ve Sikkeleri), Türkiye İş Bankası
Kültür Yayınları, İstanbul 2011, s.72.
587 Semavi Eyice, “Selçuklu Palmet Motiflerinin Tipolojisi”, Anadolu, S. 20, 1976, s. 145.
588 Teoman, Beylikler ve Erken Osmanlı Döneminde Anadolu’da Basılan Sikkeler Üzerinde Görülen
Süslemeler (1300-1500), s. 166.
478