Page 537 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

Arz-ı Şükrân

Amasya Târihi, işbu dördüncü cildinin tab‘ı husûsunda vatanın ve Büyük Türk
Milleti’nin târih irfânına kadar şinâsâne himmetleri sebk eden Amasya Vâlî-i vâlâ-şânı pek
muhterem Fâik Bey Efendi Hazretleri’yle riyâset-i celîlelerinde müteşekkil Vilâyet Encümen
Dâimiyyesi âzâ-yı kirâmından fezâil-i ilmiyye ve ahlâkiyyesiyle meşhûr Şirvânî Bahâeddîn
Efendi Hazretleri’ne ve refîkâ-yı kirâmına arz-ı şükrân eder. [3]

AMASYA TÂRİHİ

ÜÇÜNCÜ DEVRE-İ TÂRİHİYYE

Osmanlı Devleti’nde Amasya’nın üçüncü devre-i târihiyyesi, Hicret-i Nebeviyye’nin
1017 senesi recebinden başlar; 1099 senesi recebinin hitâmına kadar tam seksen iki yıl
devam eder. Bu devreyi açan Amasya’nın pek eski hânedânından olan Çakalzâde
Mehmed Paşa’dır.

Mehmed Paşa
Amasyalıdır. Esbak Amasya kudâtından İçerişehir’de zâviyesi olan Kadı İmâdzâde
Bedreddîn Mahmûd Çelebi ahfâdından olup, Sultân Bâyezîd-i Sânî Amasya’da vâlî iken
musâhibi bulunan “Çakal Kadı” demekle meşhûr Bedreddîn Mahmûd Çelebi evlâdından
Beylerbeyi Çakalzâde Sinan Paşa’nın mahdûmudur.
Karayazıcı ihtilâl ve isyânında gördüğü hizmetlere binâen Kefe beylerbeyi olup ma‘zûl
iken Eşkıyâ Harbi’nde fedâkârâne çalışdığından 1017 senesi recebinin yirmisinde Amasya
sancağı muhâfız ve mutasarrıfı oldu. 612 [4]
Sadr-ı a’zam Kuyucu Murâd Paşa, kethüdâsı Amasyalı Yularkısdızâde Ömer Ağa’nın
delâletiyle Amasya a‘yânını taltîf ve fedâkârâne hizmetlerini mükâfâtlarla takdîr ederek sâbık
Amasya Beyi Ali Bey’e Şehr-i Zor, sâbık Sivas Defterdârı Şemsetdin Ahmed Efendi’ye Batum,
“Köprülü Hacı Bölükbaşı” demekle meşhûr Bayram Ağa’ya Kars beylerbeyiliklerini verdi. İki
gün sonra Amasya’dan kalkıp Üsküdar’a müteveccihen Gelgiras’a gitdi. 1017 senesi recebinde
Amasya Mutasarrıfı Mehmed Paşa, kadısı Amasyalı Habîbzâde Mustafa Efendi, müftüsü
Selânikli Ebrîz Mahmûd Efendi, nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı Havzalızâde es-Seyyid
Celâleddîn Mehmed Efendi, muhassıl-ı emvâli çavuşândan Helkisli Mustafa Ağa, alaybeyi
Ya’kûb Bey, sipâhi kethüdâyeri Kozkıran Mehmed Ağa, yeniçeri serdârı İkinci Ahmed Ağa,
subaşı Hasan Bey, çeribaşı Seydî Beyzâde Mustafa Bey idi.
Şehir kethüdâsı denilen şehir ağası, belediye reisi ve Şehir Emîni el-Hâc Mansûr Ağa 613 ,
Kal’a-i Bâlâ Dizdârı Çelebi Efendi kölesi Memi Bey, Kale Kethüdâsı Dizdâr Sinan oğlu

612 Buradan itibâren üçüncü devrenin sonuna kadar me’hazlarımız, Vecîhî, Hasan Beyzâde, Naîmâ, Abdî Paşa,
Silahdâr târihleriyle Fezleke-i Kâtip Çelebi ve Bâb-ı Âlî, evkâf mahzenlerinde mevcut Ahkâm ve Evâmir
Defterleri, Amasya Mahkemesi Sicillâtı, Amasyalı Abdî Efendi Tezkiresi, Şakâyık’ın Atâyî ve Şeyhî zeyilleri ve
sâir elde edilen vesâik-i târihiyedir.
613 Hacı Mansûr Ağa, Hacı İlyas Mahallesi eşrâfından olup Hacı Kadirzâdelerin cedd-i âlâsıdır.
834
536