Page 542 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mahmûd Bey
Muğlalıdır. 622 1017 senesi zilhiccesinin on yedinci günü Amasya sancağı beyi olup geldi.
Eşkıyâ Harbi’nde vefât eden Yâkût Bey’in otuz bin akçelik ze‘âmetiyle alaybeyliği vekâletinde
bulunan ve şecâ‘at ve istikâmetiyle temâyüz eden Bâkî Bey’e verildi.
Zilhiccenin yirmi üçünde Hoca Sultân Tekkesi şeyhi ve evkâfı mütevellîsi eş-Şeyh Resûl
Efendi muhâsebesinde zimmeti çıktığından tevliyet ve meşîhat-ı ulemâdan Pîr Mehmed
Efendi’ye kasr-ı yed etmeye mecbûr oldu.
Fakat Şeyh Resul Efendi, halkın mu‘tekadı ve mahbûb-ı kulûbu olduğundan zimmet ve
ferâgati, ba’zıları kadı efendinin arz u nefsâniyetine ve ba’zıları sıdk u istikâmetine hamlederek
hayli kîl ü kâl mevzu‘ oldu. [16]
Bu senenin Ramazânında kibâr-ı ulemâdan Müeyyedzâde Pirî Ahmed Efendi bin Yahya
Çelebi bin Abdülvâsi Çelebi vefât etdi. Vasiyeti üzere vakf eylediği kitapları Sultân Bâyezîd
Kütüphânesi’ne nakledildi. Yakut Paşa ve Pervâne Bey tevliyeti de oğulları Habîb, Ali
çelebilerden ıslâh olan birâderi Derviş Hızır Çelebi’ye verildi.
1018 senesi gurre-i muharreminde hasta olan Kadı Mustafa Efendi tarafından İbrâhim
Efendi Amasya nâibi oldu. Rebîülevvelinde Amasya Beyi Mahmûd Bey, İran Harbine me’mûr
olduğundan Amasya muhassıl-ı emvâli olan çavuşân-ı dergâh-ı âlîden Amasyalı Abdülfettah
Ağa Amasya mütesellimi oldu.
Cumâdelûlâsında Amasya Müftüsü Ebrîz Mahmûd Efendi, cehl ü denâetinden ve halkın
acı acı şikâyetinden dolayı azl u def’ edilip yerine Malkaralı Köse Ahmed Efendi yine müftü
olarak İstanbul’dan geldi. Cumâdelâhiresinde Kadı Mustafa Efendi’nin vefâtına binâen Receb
gurresinden Müftüzâde Abdülvehhâb Efendi Amasya kadısı oldu. Merhûmun oğulları
Abdullah, Abdülkerîm ve Mehmed efendilere “Kadızâde” dendi.
Bu esnada Hüseyin Ağa Vakfı kitâbetinden azledilen nakîbü’l-eşrâf es-Seyyid eş-Şeyh
Celâleddîn Efendi yerine Atâzâde es-Seyyid Ahmed Efendi nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı,
sipâhi meşâhirinden Köse Mehmed Ağa kethüdâyeri, yeniçeri alemdârlarından Sülûkîzâde
Altıncı Mehmed Ağa [17] yeniçeri serdârı oldu. 623
Şa’bânda Alaybeyi Bâkî Bey’in ref‘inden Yularkısdı Paşazâde İskender Bey Amasya
alaybeyi ve Şevvâlde Karaman Beylerbeyi Amasyalı Zülfikâr Paşa vezâretle Anadolu vâlisi ve
Köprülü Yûsuf Paşa da Karaman beylerbeyi oldu.
Zilhicce evâilinde Sultân Bâyezîd evkâf-ı mütevellîsi ve Amasya aynü’l-a‘yânı Hacı
Efendizâde Hacı Mehmed Efendi vefât eylediğinden yerine muhassıl-ı sâbık Helkisli Mustafa
Ağa ber-vech-i tekâ‘üd evkâf-ı Sultâniyye mütevellîsi oldu.
1019 senesi muharreminde Rumeli Vâlisi Amasyalı Kadızâde Ali Paşa Bağdat vâlisi
olarak Amasya’ya gelip Şemsî Paşa’ya misafir oldu. Bir hafta kadar kalıp gitdi. Saferinde
Şemseddîn Ahmed Paşa Sivas beylerbeyi oldu. Selefi Mehmed Paşa da ağır şikâyetlerle
hapsedildi. Kethüdâ-yı sadr-ı âlî Amasyalı Ömer Ağa’ya Mar’aş Beylerbeyiliği verilip yerine
Mustafa Ağa geçti.
Sivas a‘yânı, sâbık beylerbeyi Mehmed Paşa’yı bir takım mâsum adamları eşkıyâ
mu‘îni diye katl u müsâdere etmekle itham ve şikâyet etmişlerdi. Şemsî Paşa, bu şikâyetleri
tahkîke me’mûr oldu. Lâkin tarafgirlik ediyor diye bu da şikâyetlere ma‘ruz olup mevki‘i
sarsıldı. [18]
Bunun için rebîülevvelinde Şemseddîn Ahmed Paşa, Şehr-i Zor’a nakledilip Musul
vâlisi Ebû Bekir Paşa Sivas beylerbeyi ve tahkîkâta me’mûr oldu. Müte‘âkiben Amasya sancağı
da esbak Sivas Beylerbeyi Osmân Paşa’ya ber-vech-i arpalık tevcîh edildi.

622 Buna, Ahkâm Defterlerinde Muğlalı Mahmud Bey denmiş ve 1026 da Lahsa Beylerbeyi Muğlalı Mahmud Paşa
diye görülmüştür.
623 Amasya’da yeniçeri ağalarına “yeniçeri zâbıtı” denirdi. Buna serdâr unvanı verildiğinden “Serdâr Mehmed
Ağa” demekle meşhûr oldu. Amasya’da serdâr hânı bunun nâmıyla şöhret buldu.
839
541