Page 545 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

Şa’bânın dokuzuncu günü Kadı Abdülkerim Efendi’nin azline binâen Müftüzâde
Abdülvehhâb Efendi yine Amasya kadısı oldu. Ancak Sivas Vâlisi Vezîr Ca’fer Paşa’nın
harekât-ı şedîdesinden müştekî olan Sivaslıları iskâta lüzûm görülmüşdü.
Binâenaleyh: Şa’bânın evâsıtında Vâlî Ca’fer Paşa Aydın sancağına ve defterdâr-ı Sivas
olan Amasya sancağı beyi Hasan Bey de Suğla sancağına tahvîl-i me’mûriyet eylediğinden
Canikli Osmân Paşa, Sivas beylerbeyi oldu. Amasya sancağı sâbık Kefe beylerbeyi Ahmed
Paşa’ya ve Sivas defterdârlığı da Yahya Çelebi’ye tevcîh edildi.

Ahmed Paşa
Köprülüdür. “Müezzinzâdelikle” meşhûr olan esbak Amasya beyidir. 1022 senesi
Şa’bânının on dördüncü günü ikinci defa Amasya mutasarrıfı olup kethüdâsı olan Arnavut
Hüseyin Ağa’yı Amasya’ya Köprü’den mütesellim gönderdi.
Şevvâlinde Mütesellim Hüseyin Ağa’nın kayınpederi olan Köprülü Sinan Beyzâde
Mustafa Bey Amasya alaybeyi olup geldi. Sâbık alaybeyi Gürcü Ali Bey de mirlivâ olup gitdi.
1023 senesi muharreminde kibâr-ı kudâttan Hakâlalızâde es-Seyyid Bahâeddîn
Mehmed Efendi Amasya’da Mehmed Paşa Medresesi müderrisliğiyle nakîbü’l-eşrâf kâ’im-
makâmı oldu. Rebîülâhirinde Amasya Müftüsü Abdullah Efendi’nin azline binâen yine
Malkaralı Köse Ahmed Efendi Amasya müftüsü [25] olup geldi. Fakat bu tâyin, Amasya
ulemâsını fenâ halde sinirlendirmişdi.
Çünkü ihtilâl târihinden beri Amasya beyleri, kadıları, mütesellimleri, alaybeyleri yerli
zevâttan nasb edildiği halde yalnız Amasya Müftülüğü’ne ilmen ve ahlâken Amasya
ulemâsının pek dûnunda bulunan zevâtı, İbrîz Mahmûd gibi cühelâ-yı İstanbul’dan tâyin edib
göndermek, Amasya fuzalâsının gücüne gidiyordu.
Zâten Köse Ahmed Efendi’nin mükerreren Amasya Müftülüğüne gelip gitdiği cihetle
ahvâl u ahlâkı Amasya ulemâsının ma‘lûmu bulunuyordu. Bu son geliş, Amasya ulemâsına
ağır geldi. Geldiği günden şikâyetler başladı. Şeyhülislâm Efendi’ye bu cihetler etrafıyla
yazıldı.
Bu esnada kubbenişîn-i vüzerâdan Gürcü Mehmed Paşa Nasûh Paşa’nın garezkârâne
si‘âyeti yüzünden vezâretten azl edilip Amasya sancağı müşârün-ileyh ber-vech-i arpalık hâss
tâyin edildi. Amasya Mutasarrıfı Ahmed Paşa da Batum beylerbeyi oldu.

Mehmed Paşa
Ahıskalıdır. Hâdim Mehmed Paşa demekle meşhûrdur. 1023 senesi rebîülâhirinin yirmi
birinci günü Amasya mutasarrıfı olup hazînedâr ağası olan Amasyalı Abdülfettâh Ağa’yı
mütesellim gönderdi. Abdülfettâh Ağa, Amasya’ya cumâdelûlâ evâilinde geldi.
Cumâdelûlâ ortalarında Amasya alaybeyi Köprülü Mustafa Bey vefât eylediğinden
yerine Amasya zu‘amâsından Kesdekzâde diğer [26] Mustafa Bey alaybeyi oldu. 627 Fakat
Mustafa Bey’in ansızın vefâtı, ba’zı şâyi‘âta yol vermişdi. Mahkemenin tahkîkâtıyla şâyi‘âtın
bî esâs olduğu anlaşıldı.
Cumâdelâhirenin sekizinde Hoca Sultân Tekkesi şeyhi ve mütevellîsi Pîr Mehmed
Efendi’nin uhdesinden tevliyet alınıp Kethüdâyeri Rus Hamza Ağa’ya tevcîh edildi. Bu da
hayli kîl ü kâli mûcip oldu fakat Hamza Ağa’nın nüfûzu dedikoduları bastırdı.
Bunu müteâkip Sinan Paşa Vakfı Mütevellisi Müteferrika Mustafa Bey’e Hüseyinâbâd
Mâlikânesi tevliyetinde esbak alaybeyi merhûm İskender Bey’in oğulları Sipâhi Mustafa ve
Yûsuf beylerle kızları Fahrî ve Gevherhân hanımlar bâ fermân-ı âlî teşrîk edildi.
Recebde zu‘amâ arasına giren münâkaşâta binâen Kesdekzâde Mustafa Bey
alaybeylikten azl olunup yerine Kal’a-i Bâlâ Dîzdârı Dizdârzâde Mehmed Bey Amasya

627 Bu malûmât da Ahkâm Defterinde görüldü.
842
544