Page 684 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Bu yıl ünlü âlimlerden kitâblarını Abdullatîf Kütüphânesi'ne vakf eden mevâlîden
Boluvîzâde Hacı İbrâhim Efendi, Kazâbâdî Hacı Hüseyin Efendi, a'yândan Cebecizâde vezîr
Osmân Paşa'nın kardaşı Hacı Ahmed Ağa, Eğri Câmi' vâ'izi dersiâm Abdurrahîm Efendi vefât
etdi. Şâdmân Çelebi bin Kaya Paşa'nın vakfı olan İlarslan köyünün mâlikânesi mutasarrıf ve
mütevellîsi Fazlıoğlu Feyzullâh Efendi bin Mustafâ Efendi de vefât edip tevliyeti oğulları
Mehmed Emîn, Ahmed Efendiler'e verildi.
1216 muharreminde Rahtuvân Paşazâde Hacı Osmân Bey baş a'yân ve muhtâr-ı belde
olup Rûmeli'nden yeni gelen Hacı Ömer Ağa Amasya kâ'im-makâmı oldu. Mütesellim Hasan
Bey, pederinin cebren temellük edip azl ve i'dâmında vakfa i'âde edilen akârât-ı mevkûfeyi
zabta kıyâm eylediyse de kadı ve müftü efendilerin nasîhatları ile ferâgat etmeğe mecbûr oldu.
Cemâziyelâhir ibtidâsında Ahmed Nûrullâh Efendi kadı olup tarafından Keçecizâde
Mehmed Ârif Efendi ikinci def'a Amasya [184] nâ'ibi olup geldi. Şa'bân evâ'ilinde Silistre vâlîsi
Amasyalı Kutoğlu Hüseyin Paşa'ya Erzurum eyâleti verilip oraya vusûlünde ahz ve i'dâmı için
Sivâs ve Trabzon vâlîlerine fermân gönderilmişdir.
Şevvâlin onuncu günü Yörgüç Paşa vakfı mütevellîsi Yörgüçoğlu Hacı Hasan Bey vefât
edip tevliyet müştereki olan Yörgüçoğlu Abdullâh Bey'e müstakillen verildi. İki gün sonra
Merzifon müftüsü Nûrîzâde Hacı Ahmed Efendi de vefât edip Hacı Alî Medresesi müderrisliği
oğlu Mehmed Efendi'ye verildi.
Zilka'dede Kutoğlu Hüseyin Paşa'nın Akdağ eteklerinde tahassün etdiği anlaşılmakla
Amasya mütesellimi Hasan Bey ve Mahmûd Tayyâr Paşa kuvvetleriyle muhâsara edildikde
Hüseyin Paşa harb etmeden teslîm oldu. Başı kesilip İstanbul'a gönderildi.
Tayyâr Mahmûd Paşa bâbı-âlîye bu husûs için yazdığı tahrîrâtında 722 "Kutoğlu Hüseyin
Paşa, ceddimin emekdârı bir yeniçeri olup himâyesi zimmet-i bendegâneme müterettib bir şi'âr-
ı bünüvvet iken mücerred zât-ı melek-simât-ı mülûkâneye isbât-ı sadâkat ve ubûdiyyet içün
uğur-ı hümâyûnlarında [185] bezl-i cân ederek infâzı fermân etdim" diyerek Trabzon'da
ibkâsını ve Hasan Bey'e kapıcıbaşılık niyâz ediyordu.
Bu tahrîrât üzerine Tayyâr Mahmûd Paşa Trabzon'da ibkâ edildi. Hasan Bey'e de
kapıcıbaşılık verildi. Zilka'denin yirmi beşinde müftü Âkif Efendizâde müdârâyı
bilemediğinden azl ile Hasan Bey'in mu'allimi Soruklu Hacı Alî Efendi Amasya müftüsü oldu.
Bu yıl a'yândan Kayalı Paşazâde Hacı Ömer Bey, Hacı Lut (Lutfullâh) oğlu Hacı Osmân
Efendi, esnâf şeyhi Hacı İbrâhîm Efendi vefât etdi. Hacı İbrâhim Efendi'nin oğulları Mehmed,
İsmâ'il Efendiler'dir. Şeyh İsmâ'il Efendi esnâf şeyhi olup "Kabasakal" demekle meşhûrdur. 723
1217 muharremi ibtidâsında Üçler Câmii mütevellîsi ve Hasan Bey'in kethüdâsı
Şîrînzâde Hâfız Hasan Ağa Amasya kâ'im-makâmı ve Gürcüzâde İbrâhim Bey baş a'yân olup
rütbe alan mütesellim Hasan Bey'in tavrı değişdi, ahvâl ve harekâtı a'yân ve halka ağır gelmeğe
başladı.
Müftü Soruklu Hacı Alî Efendi, kâ'im-makâm Hâfız Hasan Ağa, şehir kethüdâsı
Zeyneloğlu Hacı Ömer Efendi halkın diline düşüp meclislerde, [186] kahvehânelerde bunların
zem ve gıybeti halka eğlence oldu. Acı sözler ve şikâyetler aldı yürüdü.
Muharrem evâ'ilinde Pervâne Bey ve Gümüşlüzâde Câmileri vâ'izi âlimlerden müfessir
Nâbî Efendizâde Şerîf Mehmed Efendi vefât edip şeyhlerin âlimlerinden Süleymân Efendi bu
câmilerin kürsü şeyhi oldu.
Bu esnâda Hindîoğlu İbrâhim Ağa alaybeyi, Çıtırıkoğlu Hüseyin Ağa yeniçeri serdârı,
Kalınbacakoğlu Mehmed Ağa delilbaşı olup Hasan Bey'in ve Tayyâr Paşa'nın gözdelerindendi.
Bunlarla Amasya'nın yeniçeri, sipâhî ve züamâ kuvvetlerini kendisine râm ediyordu.

722 Bu tahrîrât mahzen-i evrâkda görülüp ibâresi aynen alındı.
723 Şeyh İsmâ'il Efendi, şimdi ber-hayât olan esbak adliye nâzırı İsmâ'il Sıdkı Bey'in dedesidir.
665

683