Page 119 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

müderrisi ve ba’dehû Amasya müftüsü olup Şeyhülislâm unvânını aldı. 827 sâline doğru vefât
etdi. “Umdetü’l-ulemâi’l-muhakkikîn” idi.

Ahmed Paşa-Gümüşlüzâde
[368] Amasya a’yânından Gümüşlüzâde Hüsâmeddîn Hüseyin Çelebi ibn-i Pîr Alâeddîn
Ali Çelebi bin Kutbeddîn Mehmed Çelebi bin Cibrîl Bey’in mahdûmu ve Şeyhülislâm
Celâleddîn Abdurrahman Çelebi’nin birâderidir.
Ammizâdesi Mevlânâ Şücâ’eddîn Ebu’l- Bekâ Pîr İlyâs Halvetî hazretlerinden ve
Mevlânâ Hüsâmeddîn Hasan el-Hûyî’den ulûm-ı şer’iyye ve edebiyyeyi ahz u ikmâl ederek
ders-i âm oldu. Ulemâ arasında zekâ ve faziletiyle iştihâr etdi. Kendisine Mevlânâ Şemseddîn
Ahmed Çelebi dendi.
805’de Topal Timûr Hân’ın hafîdi Kara Mehmed Sultân ve mu’allimi Abdulcabbâr el-
Mu’tezilî berây-ı teftîş Amasya’ya gelip Timûr’un Amasya vâlisi nasb etdiği Kara Devletşâhı
Amasya şehrine yanaştırmayan ulemâyı imtihâna çekdikleri esnâda fazîlet-i ilmiyyesi parlak
bir sûretde sâbit olduğundan Amasya belâdan kurtuldu. Bu da üstâdı Hazret-i Pîr İlyâs ile
beraber Şirvân’a gönderildi.
808’de Timûr Hân’ın vefâtı üzerine ıtlâk edilip yine üstâdıyla beraber Amasya’ya avdet
etdi. Amasya hükümdârı [369] Çelebi Sultân Mehmed Hân nâmına te’lîf eylediği “Mir’âtü’l-
19
Mülûk” adlı kitabını Sultân-ı müşârün-ileyhe takdîm ederek teveccüh-i tâmma mazhar oldu.
811’de Çelebi Sultân’ın baş-kâtibi ve müsteşârı olup 816’da müstakillen Osmanlı
Pâdişâhı oldukta nişancı olarak dîvân-ı hümâyûn erkânından sayıldı. 822 senesinde vezâreti
hâ’iz görülüp 824’de Sultân Murâd-ı Sânî cülûsunda mevkî’i rasânet buldu.
Ancak Sadr-ı a’zam Amasyalı Yahşî Beyzâde Bâyezîd Paşa’nın düzme şehzâde nâmıyla
meşhûr Sultân Mustafa’nın harbinde esîr ve maktûl olup Candarlızâde İbrâhim Paşa’nın
sadâretinde pîrliği bahânesiyle tekâ’üd edildi. 827 senesi evâhirinde vefât etdi.
Fâzıl, ulûm-ı şer’iyye ve edebiyyede mâhir, muhâzarât ve târîhe vâkıf, edîb, şâir,
müdebbir, münşî bir zât idi. Mahdûmları Hüsâmeddîn Hasan, Bedreddîn Mahmûd Beylerdir.
Mahmûd Beyzâde Abdullah Bey’in mahdûmu defterdâr Şemseddîn Ahmed Bey 890’da katîlen
vefât [370] etdi.
818 senesi zelzelesinde harâb olan ceddi Gümüşlüzâde Tâceddîn Mahmûd Bey’in câmi-
i şerîfini müceddeden ihyâ etdi. Birâderi Şeyhülislâm ve müfti’s-sakaleyn unvânıyla Ya’kûb
Paşa vakfiyesinde mezkûr olan Pîr Abdurrahman Çelebi için Sofular Mahallesi başında Kasr-ı
Sûfiyân adlı bir zâviye-i dil-nişîn yaptırdı. Câmi-i şerîfin evkâfını tevsi’ eyledi.

Ahmed Çelebi-Nusretzâde Hoca el-Hâc
Amasyalıdır. Amasya Mevlevî-hânesi şeyhi Cemâleddîn Habîb Dede bin eş-Şeyh
Nusreddîn Ahmed bin İbrâhim ez-Zilevî mahdûmudur. “Zileli Şeyh Nusret oğlu” demekle
meşhûrdur. Amasya’da tahsîl-i ilm ü ma’rifet edib Çelebi Sultân Mehmed Hân devrinde
Hâcegân-ı dîvân-ı hümâyûn idâdına girdi.
Şehzâdeliğinde Amasya vâlisi iken Sultân Murâd Hân-ı Sânî defterdârı olup cülûsunda
Edirne’ye giderek meşâhîr-i ümenâdan oldu. 827’de Arpa Emîni görülüp 831 sâline doğru vefât
etdi. A’yân-ı hâcegândan Hâcü’l-Harameyn bir zât idi. [371]

Ahmed Çelebi-Şehzâde Sultân
Çelebi Sultân Mehmed Hân bin Yıldırım Sultân Bâyezîd Hân bin Sultân Murâd-ı
Hünkâr bin Sultân Orhân bin Sultân Osmân Şehzâdesi olup 809’da Amasya sarayında doğdu.
Birâderi Sultân Murâd-ı Sânî cülûsunda Amasya sarayında ikâmet etdi.

19 Bu kitabın bir nüshası İstanbul’da Yerebatan mevki’inde kâ’in Es’ad Efendi Kütübhânesinde vardır. Bâlâsında
ve derûnunda “Ahmed bin Hüsâmeddîn el-Amâsî” yazılıdır.

114
118