Page 357 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 7
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

tahsîl-i ulûm etdikten sonra Medrese-i Halîfiyye -Halfet müderrisi, 675’de sadrü’l-ulemâ ve
684’de Amasya kadı’l-kudâtı görüldü. Sonra vefât etdi. Esâtîn-i ulemâdan bir kadı idi.
Emîneddîn Mehmed Çelebi-Ebu’l-Fazl el-Ummâsî
Amasyalıdır. Abdürrahim bin Mehmed bin Yûsuf mahdûmudur. Türk ve Arap
ulemâsından tahsîl-i ilim ve edeb edib Amasya‘da bir müddet tedrîs-i ulûm ederek iştihâr etdi.
Sultân Mes’ûd-i Selçûkî şehzâdesi Sultân Altunbaş Gâzi Çelebi muallimi oldu. [302]
718’de Sultân Altunbaş’ın firâr ve ihtifâsı üzerine Arabistan’a gitdi. Şâm ve Haleb’de bir
müddet oturup sonunda Mısır’a giderek orada ikâmet etdi. Orada müderris olup 726’da vefât
eyledi. Ulum-i Arabiyye ve nakliyyede kâmil, fünûn-ı edebiyyede fâzıl, edîb, şâir, mecîd idi.
Emîneddîn Mehmed Çelebi-Mevlânâ Doğanoğlu
Amasyalıdır. Amasya vâlisi Şâdi Bey’in kölesi olân Mevlânâ Bedreddîn Doğan bin
Abdullah’ın mahdûmu ve tercemesi geçen Mevlânâ Şemseddîn Ahmed Çelebi birâderidir.
Mevlânâ Fahreddîn İlyâs bin Cemal Aksarayî’den ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm, müderris,
kâdı-i kasabât ve bilâd olup 800 sâlinden sonra vefât etdi. Kibâr-ı ulemâ ve kudâtdan idi.
Mahdûmu Mevlânâ Tâceddîn İbrâhim Çelebi’dir.

Emîneddîn Mehmed Çelebi-Büyük Çeribâşı
Amasyalıdır. Amasya ve Sivas hükümdârı Hacı Kutlu Şâhzâde İmâdeddîn Süleyman Şâh
mahdûmu ve Kutlu Paşa birâderidir. Sunguroğlu el-Hâc İsmâil Bey bin el-Hâc Ahmed Bey’in
kerîmezâdesidir. [303]
Amcası olan Amasya hükümdârı Seyfeddîn Şâdgeldi Pâdişâh devrinde Amasya muhâfızı,
sonra çeribaşı ya’nî serasker oldu. 783’de amcasının şehâdetinde nesebinden dolayı
ammizâdesi Fahreddîn Ahmed Çelebi zamânında çeribaşılıkdan azledildi.
788’de Amasya hükûmeti Osmanlı pâdişâhı Sultân Murâd Hünkâr’a arz-ı inkıyâd ve itâat
eylediğinden bir müddet Amasya Vâlisi Devâtdâr Ahmed Paşa’ya vekâlet edib çeribaşı oldu.
801’de Çelebi Sultân Mehmed Hân’ın Amasya vâliliğinde mütekâid ve 804’de harb-i Timur
esnâsında Amasya vâlî kâim-makâmı oldu.
Timur Hân’ın hafîdi Kara Mehmed Sultân’ın Amasya‘ya vürûdunda Amasya emâretine
ta’yin edileceği muhakkak iken ihtiyârlığını der-meyân ederek emâretden çekildi. Yerine
yeğeni ikinci Şadgeldi Bey nasbedildi.
805’de Çelebi Sultân Mehmed Hân Amasya’ya geldikde kendisine hürmet-i mahsûsada
bulundu. Ta’yinât-ı kâfiye ile taltîf edib muhteremâne yaşadı. 814 senesi şevvâlinde dâr-ı
bekâya [304] irtihâl etdi. Âlim gâyet müsinn bir emîr-i kerîm idi.
İkâmetgâhı olan mahalleye “Çeribaşı Mahallesi” dendi. Hânesi önüne kâr-gîr bir mescid-
i şerîf ve altında bir Dârü’l-kurrâ binâ edib Amasya ve Geldiklân’da olan emlâk ve arâzisini bu
hayrâtına vakfetdi. Türbesi câmi-i şerîfin civâr-ı garbîsinde bulunan hânemizin ittisâlinde bir
sedd üzerindedir. Seng-i mezârı bâkî olup baş ve ayak taşları Uzun Yol Mezârlığı’nda
bulunabildi.
Mahdûmları Abdullah, Ali, Hamza Beylerdir. Bunların evlâdına “Çeri-başıoğulları”
denirdi. Dâmâtları Mustafa Bey bin Devâtdâr Ahmed Paşa ile Şâdi Bey bin Burak Bey’dir. Şâdi
Beyzâde Burak Bey “Küçük Çeribaşı” demekle meşhûr idi. Evlâdı muahharan dört kola ayrıldı.
Bunlara “Mütevellîzâde, Zambak, Dedezâde, Müftîzâde” dendi.

Emîneddîn Mehmed Paşa-Devâtdârzâde
Amasyalıdır. Mustafa Bey bin Devâtdâr Ahmed Paşa bin Hacı Şâdgeldi Paşa bin Hacı
Kutlu Şâh mahdûmu Büyük [305] Çeribâşı Emîneddîn Mehmed Çelebi kerîmezâdesidir.
Hemşîrelerinden Emîne Hâtun Sultân, Sultân Murâd-ı Sânînin halîlesi ve Safiye Hâtun da
Yörgüç Paşa’nın halîlesidir.

356