Page 27 - 6-8
P. 27
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
demekle meşhûr altıncı Hüseyin Ağa bin Enbiyâ da Amasya serdârı olup 1067’de mütekâid ve
1071 hudûdunda vefât etdi. Diğer Yörgüç Paşazâde Hüseyin Bey de Amasya mütesellimi Hüseyin Bey-Arnavutzâde el-Hâc
Hakalacı Mustafa Bey’in mahdûmu olup pederinin vefâtında ceddi vakfına mütevellî olduğu Köprülüdür. Tercemesi yukarıda yazılan Köprü a’yânından Arnavut Hüseyin Ağazâde
halde 1073 senesi evâilinde vefât etdi. Birâderi Mehmed Bey mütevellî oldu. Bunlar da Mustafa Ağa’nın mahdûmu ve sadr-ı esbak Köprülü Mehmed Paşa’nın bîrâderzâdesidir.
a’yândan idiler. Pederinin hayatında sipâhi olup hayli muhârebâta iştirâk etdi.
1066 senesi zilka’desinde amcası sadrâzam oldukda İstanbul’a gidip ağaları sırasına girdi.
Hüseyin Efendi-Hacı Nebîzâde Lâkin her ne sebebden ise amcasının zaman-ı sadâretinde müreffeh bir hayata erdi ise de
Amasyalıdır. Esbak Amasya mütesellimi el-Hâc Abdünnebi Ağa bin el-Hâc Ahmed tefeyyüz edemedi.
Ağa’nın mahdûmudur. Tahsîl-i maârifden sonra Divân-ı Hümâyûn kitâbetiyle çerağ edildi. Yalnız amcazâdesi Fâzıl Ahmed Paşa’nın sadâretinde ba’zı emânetlerde istihdâm edildi.
Ba’dehû tefeyyüz ederek Bayram Paşa’nın sadâretinde reisülküttâb oldu.[56] 1077’de ricâsıyla Cidde Sancağı Beyi ve ba’dehû şeyhü’l-harem olup 1079 senesi zilhiccesinde
1048 senesi rebîülevvelinde müşârün-ileyhin irtîhâlini müteâkib riyâsetden azl edilib bir Mekke-i mükerremede dâr-ı bekâya rihlet etdi. Kızları Ayşe, Amine Hânımlardır. Oğlu yokdur.
mâh sonra mukâbele-i süvârî, ba’dehû Anadolu muhâsebecisi oldu. Buradan da ba’del azl Amine Hânım’ın zevcesi sadr-ı esbak Amcazâde Hüseyin Paşa’dır.
mukâtaa emîni, sonra çavûşlar kâtibi, 1060’da şehir emîni ve 1061’de sânîyen reisülküttâb oldu. Sadr-ı esbak Merzifonî Kara Mustafa Paşa’nın kuyûd-ı vakfiye idâresinde mevcûd olan
1063’de riyâsetden azl edilib sonra arpa emîni ve 1065’de bevvâbân-ı şehriyârî kâtibi Müsakkafât defteri’nde Süleymaniye civârında sahib-i tercemenin veresesinden aldığı bir
oldu. 1066’da tezkîre-i sadr-ı âlî, 1068’de reisülküttâb kâ’im-makâmı olup 1073 senesi konağın mübayaa hücceti şöyle başlar:[60]
zilka’desinde ma’zûlen vefât etdi. Sâkin olduğu menzili oğulları İbrâhim, Abdurrahman ve “Bundan akdem Mekke-i Mükerreme’de veda-ı âlem-i fâni eden merhûm Hüseyin Ağa
Çelebilere ve kızı Râbia Hânım intikâl etdiği ve târih-i irtihâli müsakkafât vakfı defteri’nde bin Mustafa’nın verâseti sulbiyye-i sağire kızı Ayşe Hânım ile li-ebin karındaşı Amine Hânım’a
görüldü münhasıre olduğu şer’an tâhir oldukdan sonra merhûm-ı mezbûrun vasî-yi muhtârı olan Yûsuf
8
Ağa bin Mehmed Ağa ve müşâr Amine Hânım tarafından husûs-ı âti’l-beyâna vekîl olup bi-
9
Hüseyin Ağa-Hacı Beyzâde mâ-hüve nehcü’s-sübût vekalet-i sabite olan zevci Hüseyin Bey bin Hasan Ağa” (s. 218).
Amasya züamâsından Şâhin Bey’in oğludur. Sipâhi olup hidemât-ı harbiyede liyakâtı Bu konağın Fâzıl Ahmed Paşa tarafından mûmâ-ileyh el-Hâc Hüseyin Bey’e ferağ ve
görüldüğünden Çorum kethüdâ-yeri, ba’dehû oranının mütesellimi oldu. Sonra tefeyyüz ederek tefvîz edildiğini nâtık-ı mübâya’a hüccetinde de şöyle yazılıyor:
dergâh-ı âlî kapıcı-başılarından, 1069’da Kıblelizâde Mustafa Paşa’nın kethüdâsı ve Sivas “Hâlâ vezîr-i a’zam olan Ahmed Paşa bin Vezîr Mehmed Paşa Hazretleri bin yetmiş
mütesellimi [57]oldu. senesi zilhiccesinin yirminci günü zikr olunan sarayın üç bin beş yüz otuz iki zirâ’ arsasını
10
Vali Mustafa Paşa’nın gerek Sivas’da ve gerek mülhakâtında irtikâb etdiği i’tisâfkârâne Ammizâdeleri Hüseyin Ağaya vakf-ı mezbûrun meşrûtiyet üzre mütevellîsi olan Budakzâde
harekâtından bu da mes’ûl olup 1071’de her ikisi de azl ve Amasya Kal’ası zindanında habs Mehmed Efendi izin ve marifetiyle ferağ ve tefvîz [61] buyurduklarından sonra... 9 şevvâl
edildi. Ancak 1072 senesi muharreminde vâlî-i müşârün-ileyhin affına binâen her ikisi kurtuldu. 1072” (s. 220).
Mustafa Paşa İstanbul’a vusûlünde Sadr-ı a’zam Köprülü Mehmed Paşa bacanağı Sahib-i terceme, Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın ammizâdesi olduğu bu defterin
olduğundan vezâretle kubbe-nîşîn olup sâhib-i tercemeyi kethüdâlığında ibkâ etdi. 1073’de mûteaddid yerlerinde yazılıdır. Hatta sadr-ı esbak Köprülü Mehmed Paşa’nın 1072 tarihli
Şam vâlîsi olan paşasıyla beraber harbe gidip 1074’de her ikisi de mecrûhen vefât etdi. Cesûr, vakfiyesi zeylindeki şuhûd arasında “Hüseyin Ağa akreb-i akrabâ-i vâkıf” diye tasrîh edilmişdir
müdebbir idi. Mahdûmu Şâhin Bey’dir. ki birâderzâdesi demek olur.
Hüseyin Efendi-Taceddînzâde eş-Şeyh el-Hâc Hüseyin Bey-Mustafa Paşazâde
Amasyalıdır. Esbak Amasya müftüsü olup 1009’da vefât eden Taceddîn Efendizâde Lâdiklidir. Oranın a’yânından sadr-ı esbak Tayyar Mehmed Paşa’nın birâderi Halîl Bey
Mustafa Efendi’nin mahdûmudur. Amcası olup 1035’de vefât eden Ahmed Efendi bin bin Mustafa Paşa’nın mahdûmudur. Kibâr-ı züamâdan olup hayli müddet Lâdik voyvadası oldu.
Taceddîn Efendi’nin zâviyesi şeyhi Abdullah Efendi’nin sohbet-i şerîfesinde ulûm-ı zâhiriyye 1069’da Tayyar Paşazâdeler gibi Abaza Paşa’ya uymadığından Köprülü Mehmed
ve batıniyyeyi tahsîl etdi. [58] Paşa’ya kendisini sevdirdi. Bundan dolayı 1071’de mîr-livâ olup Samsun, Karahisâr-ı Şarkî,
Bir müddet talebe-i ulûm tedrîs-i fünûn edib talâkât-ı lisân ve hüsn-i beyân ile iştihâr Sinop sancâklarına mîr-livâ oldu. 1079’da Kandiye muhârebesinde vefât etdi. Mahdûmları
ederek Enderûn Câmi-i şerîfi vâizi ve amcasının zâviyesinde Halvetiye şeyhi oldu. Zühd ü İbrâhim, Osmân Beylerdir. Tayyar Paşa’nın dâmâdı idi. [62]
takvâsı ahlâk-ı hamîdesi halk ve a’yânın kendisine hüsn-i i’tikâdını celb etdi.
Fazl ü ittikâsına binâen kendisine bağlar, bağçeler vakf edildi. Bu sûretle Enderûn Câmii Hüseyin Ağa-Laz el-Hâc
kürsi şeyhliği vazîfesine yükseldi. Hem kendisini hem de ahlakını müstefid etdi. Zikr ü ibâdet, Rizeli Ali oğludur. Evâil-i hâlinde Köprülü Mehmed Paşa’ya intisâb edib dâiresi
tedrîs ü tezkîre müvâzabet ederek ömrü hitâma erib 1078’de vefât etdi. ağalarından oldu. Müşârün-ileyhin saâdet ve felâketi zamanlarında sâdıkâne hizmet eyledikden
Kîbâr-ı ulemâ ve meşâyîhden, sâlih, müttaki, müteşerri’, âbid, kâmil bir şeyh idi. bir müddet kethüdâsı ve zaman-ı sadâretinde Köprü’deki emlâkı nâzırı olup orada ikâmet etdi.
Mahdûmları Mustafa, Abdullah Efendilerdir. Mustafa Efendi kibâr-ı kudâtdan olup zevcesi
Tatar Pazarcığı’nda Sultân Ahmed-i Sâlîs’in esnâ-yı tevellüdünde ebelik yapdığından oğulları
Hüseyin, Abdullah Efendilere Ebezâde denir. Abdullah Efendi Şeyhülislâm oldu. Şeyh
Efendi’nin diğer mahdûmu Abdullah Efendi yerine kâim oldu. [59] 8 Bu Yusuf Ağa, Köprülü Mehmed Paşa’nın kaynı ve kethûda-yı sadâreti olan Dede-zâde Mehmed Ağa’nın
mahdûmudur.
9 Bu Hüseyin Bey Amcazâde demekle meşhûr sadr-ı esbak Hüseyin Paşa bin Hasan Ağa’dır.
10 Bu Hüseyin Ağa, birinci hüccetde yazılan Hüseyin Ağa bin Mustafa Ağa’dır.
16 17
26
