Page 472 - muze

kuruştur. Katalogda Sultan Abdülaziz ve II. Süleyman dönemlerine ait gümüş sikke

bulunmamaktadır.

Osmanlı devletinde hemen her türlü ödeme aracı olarak kullanılan gümüşün
devletin ekonomik durumu, madenlerin kapasitesi ve hükümdar değişiklikleri gibi

nedenlerden dolayı maden değerinde zaman zaman değişiklikler yapılmıştır.

Sikkelerin içerisindeki gümüş oranını azaltmak için farklı madenler karıştırılarak
maden değeri düşürülmüştür

4.3.3. Bakır

Bakır Osmanlı devletinde günlük yaşam eşyaları, el sanatları, harp sanayi,
sosyal ve dini mekânlarında süsleme unsuru gibi muhtelif sahalarda kullanılan

önemli bir maden olmuştur. Osmanlı padişahları bakır üretiminin kesintisiz şekilde

devam etmesine dikkat etmiş, özellikle harp zamanında yabancı ülkelere ihracını
yasaklamışlardır. 546 Bakırın diğer bir önemli kullanım alanı maliyedir. Bakır

dünyanın pek çok yerinde para darbında kullanılmıştır. “Pul, fülûs (fels) ya da
mankur (mangır)” bakırdan basılan paranın ortak adı olmuştur. 547 Osmanlı

Devleti’nde ilk mangırların ne zaman darp edildiğine dair kesin bir bilgi yoktur. İlk

bakır sikkenin Orhan Gazi döneminde darp edildiği ileri sürülse de günümüze ulaşan
ilk Osmanlı bakır sikkeleri I. Murad’a (Şekil 4.5), üzerinde tuğra bulunan ilk

mangırlar ise Emir Süleyman dönemine aittir. 548 Gümüş ve altın paralar kullanılan
madenin değeri kadar bir değer taşımaktadır. İtibari ve gerçek değerleri arasında çok

fazla farklılık bulunmamasına rağmen bakır paralarda durum değişiklik

göstermektedir. Bakır paraların gerçek değeri ve itibari değeri arasında büyük
farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar bizzat devlet tarafından

gerçekleştirilmiştir. 549 Devlet hazineye yapılan ödemelerde mangırı kabul
etmemiştir. 550 Osmanlı Devlet’i İmparatorluğun pek çok yerinde mangır darp

ettirmiştir. Fatih Sultan Mehmed tarafından İstanbul’un mangır ihtiyacının
karşılanması için darphane kurulmuş ve bu darphane Darphane-i Amire’nin

546 Erdem Saka, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Bakır Madenleri (1453-1789)”, Journal of Universal
History Studies, 2/2, 2019, s. 224.
547
Sahillioğlu, Bir Asırlık Osmanlı Para Tarihi 1640-1740, s. 34.
548 Artuk, “I. Murad’ın Sikkelerine Genel Bir Bakış 761-792 (1359-1389)”, s. 789; Tekin, “Mangır”,
C. 27, s. 568.
549 Kabaklarlı, Mangır (1299-1808): Osmanlı İmparatorluğu Bakır Paraları, s. 5.
550 Atar, “XVIII. Asır Fetva Mecmuaları Işığında Osmanlı’da Tedavül Aracı Olarak Kullanılan
Paralar”, s. 66.
463