Page 504 - muze

üzere dört farklı malzemeden darp edilmiştir. 181 adet sikkenin 25’i altın, 109’u

gümüş, 38’i bakır, 9’u nikel malzemedendir. Sikkeler arasında sayıca en fazla olan
maden gümüştür. Devletin ekonomik durumuna paralel olarak sikke malzemelerinin

de değiştiği gözlenmektedir. Osmanlı devletinin kuruluş döneminde ağırlıklı olarak
gümüş sikkeler kestirilmiştir. Gümüşün yanında bakır sikkelerde basılmıştır; fakat

Osmanlı Devleti’nde akçeler yoğun olarak kullanılan para birimi olmuştur. II.
Mehmed dönemine kadar Osmanlı sikkelerinde değerli maden olarak sadece gümüş

kullanılırken, İstanbul’un fethinden sonra Osmanlı’da altın sikke basımına da

başlanmıştır. 15. ve 16. yüzyıllarda altın sikkenin çoğalması ve Avrupa’yla
gerçekleştirilen ticaret hacminin artmasından sonra gümüşün yanında altın sikkeler

de vergi alımlarında ve hesaplamalarda kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlının son
zamanlarında ise nikel malzemeden basılmış sikkeler de kullanıma dâhil edilmiştir.

Sikkelerin maden içeriğine zaman zaman farklı nedenlerden dolayı müdahalelerde
bulunulmuştur. Devletin ekonomik durumunun getirdiği zorunluluktan dolayı

yapılan tağşişler ve sikkenin uzun süre piyasadaki dolaşımından kaynaklı

yıpranmaları engellemek için sikkenin içine belli miktarlarda farklı madenler
katılmıştır.

Osmanlı devleti yaptığı fetihlerle sınırlarını genişletmiş ve hüküm sürdüğü
topraklarda sikke darp etme gereği duymuştur. Bundan dolayı Osmanlı Devleti başta

İstanbul olmak üzere, Anadolu’da, Balkanlar’da, Kuzey Afrika bölgelerinde pek çok
darphane kurarak bu darphanelerde sikke darp etmişlerdir. Osmanlı sikkeleri

üzerinde 127 farklı darp merkezinin adı tespit edilmiştir. Katalogda incelenen

sikkeler genel olarak İstanbul darphanelerinde darp edilmiştir. Sikkeler üzerinde
İstanbul ismi Kostantiniye (İstanbul), İslambol (İstanbul), Dar’ül Hilafet’ül Elaliye

(İstanbul) gibi isimlerle sikke üzerine basılmıştır. İstanbul darplı sikkelerin yanı sıra
Bursa, Amasya, Edirne, Ayasluk (İzmir), Serez (Yunanistan), Novar (Kosova),

Novaberde (Kosova), Sidrekapsi (Yunanistan), Dımışk (Suriye), Haleb (Suriye),

Cezayir ve Mısır darphanelerinde darp edilen sikke örnekleriyle de karşılaşılmıştır.
I. Bayezid ve Emir Süleyman dönemlerine ait sikkeler üzerinde ise darp yeri

bulunmamaktadır. Bazı örneklerin nerede darp edildikleri zamanla meydana gelen
tahribattan dolayı okunamamaktadır. Ağırlıklı olarak İstanbul’da basılan sikkelerin

kendi içerisinde farklı ağırlık ve boyutlarda üretildikleri anlaşılmaktadır.

495