Page 502 - muze
P. 502
5. SONUÇ
İnsanoğlu, varolduğu andan itibaren yeme içme, barınma gibi temel ihtiyaçlara
gereksinim duymuştur. Bu ihtiyaçlarını karşılamak için o dönemin şartlarına göre
bazı araç ve gereçler kullanmışlardır. Metal parçalar, küçükbaş ve büyükbaş
hayvanlar, deniz kabuğu, şeker, pirinç, kürk, çivi, renkli boncuklar ve tahıl gibi
materyallerle alışverişlerini gerçekleştirmişlerdir. Fakat bu maddelerin kullanım
zorluğundan dolayı işleri kolaylaştırabilen ve herkes tarafından kabul gören sikke
ortaya çıkmıştır.
Sikke, değerinin devlet tarafından belirlendiği, üzerinde onu darp ettiren
devletin veya hükümdarın yazı ve simgesinin bulunduğu farklı madenlerden
üretilmiş sanat eseridir. Eski çağlardan itibaren bağımsız devlet olma şartının temel
unsurlarından biri para bastırmak olmuştur. Bilhassa İslam devletlerinde ele geçirilen
topraklarda hutbe okutmak ve para bastırmak hükümdarlık alameti sayılmıştır. Bu
bakımdan sikkeler basıldıkları dönemin şahitleri olarak görülmektedir. Sikkeler
üzerindeki yazı, tarih, malzeme ve süsleme özellikleri ile döneminin ekonomik,
sosyal, dini ve kültürel yapısını yansıtan en önemli temsilcisi durumundadır.
Sikkelerle bir devletin bağımsızlık durumunu, hükümdarların saltanat sırasını,
ekonomisini, teknolojik yapısını, darp merkezlerini, devletin yayılma alanlarını, yazı
çeşitlerini, dillerini, dinlerini, sanat üsluplarını, kültürel özelliklerini anlayabilmek
mümkündür. Geçmişten günümüze doğru bilgiler sunması açısından köprü görevi
gören sikkeler bilime ışık tutan son derece değerli, belge niteliğindeki kültür
varlıklarıdır.
Bağımsız devlet olmanın temel göstergesi olan para bastırma geleneği 623 yıl
boyunca hüküm sürmüş Osmanlı Devleti’nde de devam eden bir uygulama olmuştur.
Güçlü ve çok kültürlü bir yapıya sahip Osmanlı İmparatorluğu’nda, sultanların farklı
coğrafyalarda bastırdıkları sikkeler Nümismatik bilimi için oldukça önemlidir.
Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemindeki siyasi durumları ve fetret devrinin
sebep olduğu karışık ortam nedeniyle Osmanlı sikkelerinde bir üslup ve stil birliği
olmamıştır. Osmanlının ilk dönemlerinde darp edilen sikkelerde genellikle siyasi,
ekonomik ve sosyal açıdan etkileşim içinde oldukları ilhanlıların ve Beyliklerin
etkisi göze çarpmaktadır. Sultan I. Murad dönemi sikkelerinde bu etki azalmaya
493