Page 167 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 1

harâb bir hâlde herkesi müte'essir etmekdedir. Şu ibâre-i mahkûka müşârün-ileyh "Hüseyin
Ağa"nın âsâr-ı hayriyyesinden olduğunu i'lân eder. Buna "Medrese-i Hüseyniyye" de deniyor.
ةيلعلا ةبتعلا ىف ىساغأوپقبريهشلا نيعملا دبع نب اغأ نيسح تاربملا ىنابم ىناب تاريخلا بحاص ءانبلا اذه ىنب دق
نيرحبلا ناقاخو نيربلا ناطلسل
هكلم هناحبس الله دلخ ناخ دمحم نب ديزياب ناطلسلا ناطلسلا نب ناطلسلا
هنارفغب ىلاعت الله هدمغت هناسحإو هدوج ةضارق نم هتلود مايأ ىف هناطلسو

182 ةأمنامثو نيعستو عبرأ ةنس خيرات ىف

Şu ibâre "Hüseyin Ağa"nın binâ ve vakf etdiği bedestânın üzerinde dahi görülmekde
olup yalnız târîhi "Sene semânin ve semânîne ve semâni mi'etin" mahkûkdur. Bu medrese-i
âliyenin evkâfı vâsi' ve mebzûl olup biri de Amasya'da meşhûr "Bedestân"dır. Bu bedestân
serâpâ vakf-ı [279] sahîh olduğu hâlde mu'ahharan ba'zı dükkânları temellük edilmişdir. Orta
bedestân dahi on sene müddetle "Abranusyan Birâderler"e ancak i'mârı mülâhaza olunarak îcâr
edildiği hâlde yirmi seneye karîb bir müddet zarfında vakfa teslîm edilmediği şâyân-ı tedkîk
bir keyfiyet olsa gerek.
Bu medrese-i âliye tertîb-i medâris i'tibâriyle sittîn derecesinde olup Amasya'da birinci
sınıfdan ma'dûd olduğundan pek çok fuzalâ-yı Rûm bu medrese müderrisliği ile benâm
olmuşdur. İbtidâ "Koca Emîr es-Seyyid İbrâhim Efendi", ba'dehû 911'de "Taşköprülü
Musliheddîn Efendi" müderris olup 918'de İstanbul'a tahvîl-i me'mûriyet etmekle Amasya
fuzalâsına tevcîh buyurulmuş ve fâzıl-ı meşhûr "Kayyımzâde el-Hâc İsmâ'îl Efendi" bu
medrese müderrisi olduğu hâlde 1141'de vefât etmekle "Ayıntâbî el-Hâc Kara Osmân Efendi",
1151'de fevtiyle "Hâfız Mehmed Efendi" ve 1168'de İbatsalı fâzıl-ı meşhûr "es-Seyyid
Abdullah Efendi" ve 1179'da "Halîl Efendi" ve ba'dehû "es-Seyyid Mustafa Efendi", ba'dehû
mahdûmu "es-Seyyid Mehmed Emîn Efendi" ve 1193'de meşâhîr-i fuzalâdan "Şeyhzâde
Abdullah Vecîh Efendi" ve 1218 'de fevtiyle mahdûmları "es-Seyyid Mehmed Şerîf,
Abdurrahmân, Ahmed Rüşdî" Efendiler ve ba'dehû müstakillen "es-Seyyid eş-Şeyh Ahmed
Rüşdî Efendi" ve ba'dehû mahdûmları "el-Hâc Hâfız Ali, İsmâ'îl" [280] Efendiler müderris ve
1312'de "Hacı Hâfız Ali Efendizâde el-Hâc Ali Efendi" cihet-i tedrîse mutasarrıf olmuşdur.
7- "Tekke Medresesi": Pîr ilyâs Mezârlığı’nın şimâlinde Çevikçe Tekkesi yerinde olup
tekkeler bahsinde zikr edildiği üzere ibtidâ tekke olarak binâ edilmiş ve ulemâdan "Akşehirli
İsmâ'îl Efendi" tekke şeyhi olduğu esnâda dershâne şeklini iktisâb etmiş olmakla 1248 sâlinden
i'tibâren medrese ittihâz edilmiş ve "Tekke Medresesi" denmişdir. Bu "İsmâ'îl Efendi"den sonra
da ders-i âm -ı meşhûr "Uzun Osmân Efendi" bu medresenin müderrisi olarak vefâtında bir
müddet metrûk olduysa da mu'ahharan ta'mîr olunup "Osmân Efendi"nin hafîdi müderris
bulunmakdadır.
8- "Çöplüce Medresesi": Yakût Paşa Zâviyesi’nin arkasında Mekteb-i İbtidâ'î ittisâlinde
ve Bîmârhâne önünde olup 1234 (1818)'de enderûn-ı hümâyûn ricâlinden "Amasyalı Aşçızâde
el-Hâc Mehmed Ağa" binâ ve evkâfını tanzîm etmişdir. Bu medrese ahşâbdan binâ edilmiş
ufak, latîf olup bânî-i mûmâ-ileyhin ammizâdesi "Çöplüce" demekle ma'rûf "el-Hâc Mustafa
Ağa" mütevellî olduğu münâsebetle "Çöplüce Medresesi" denmişdir. "Aşağı Pazar"da altı
dükkân akârât-ı mevkûfesi var idi.
Meşâhîr-i fuzalâdan "Hacı Ahmed Efendizâde es-Seyyid Mustafa Efendi", ba'dehû
dâmâdı "Karagözzâde Küçük Mustafa Efendi", [281] ba'dehû bunun dâmâdı "Ali Kayazâde el-
Hâc Ahmed Sıdkî Efendi" bi-hakkın müderris olarak müftî-i mûmâ-ileyhin 1291'de vefâtıyla
mahdûmu "Ahmed Efendi" cihet-i tedrîse mutasarrıf olmuş idi.
9- "Hacı Hamza Efendi Medresesi": Bâyezîd Paşa Mahallesi’nde "Karabâğî eş-Şeyh el-
Hâc Hacı Hamza Efendi" hazretlerinin câmi-i şerîfi garbında olup hitâmında 1312'de binâ

182 Bu binâyı hayır hasenât sahibi ve hayır müesselerinin bânisi, Sultan Bâyezid Han’ın sarayında Kapuağası diye
bilinen Hüseyin Ağa b. Abdülmuîn, sultanın bağış ve ihsanı ile -ki Allah kendisini mağfiretiyle kuşatsın- 894
yılında inşâ etmiştir. (Ed.)
154
166