Page 170 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mûmâ-ileyh dahi sâlik-i tarîkat olduğundan 1246'da nısf-ı tedrîsi eniştesi "Malatyalı
Sûfî Mehmed Ârif Efendi"ye ve tevliyeti de 1248'de "Keklikzâde es-Seyyid el-Hâc Ali Ağa
bin Mustafa bin el-Hâc Ali Ağa"ya kasr-ı yed edib "Malatyalı Sûfî Mehmed Efendi" medrese-i
mezbûreye müstakillen müderris olmuş ve 1277'de irtihâline binâ'en mahdûmu "Mehmed
Hulûsî Efendi" ve bunun vefâtıyla "Gürcü el-Hâc Osmân Hilmî Efendi" ve bunun da vefâtıyla
mahdûmu "Mehmed Efendi" müderris olmuşlardır.
13- "Hayriyye Medresesi": Gökmedrese Mahallesi’nde Yörgüç Paşa’nın vakıf hânı
civârında yol üzerinde olup esbak Amasya mütesellimi dergâh-ı âlî kapıcıbaşılarından
"Türedizâde el-Hâc Ali Ağa" tarafından 1210'da binâ ve Hayriyye nâmıyla tevsîm edilmiş ve
"Yukarı Bakacak Medresesi" demekle meşhûr olmuşdur. Bu medrese ahşâb olup cesîm ve
ortası iki taraflı bahçedir. Bânî-i mûmâ-ileyh üç dükkânını, iki kahvehânesini, bir bâğını bu
medreseye vakf ve tahsîs etdiği hâlde el-yevm medrese mevcûd ve evkâfı mefkûddur.
Bu medreseye ibtidâ "Hasan Efendi" ve 1232'de vefâtıyla ders-i âm -ı meşhûr
"Süleyman Efendi" ve 1237'de "Taşköprülü [288] Hâfız el-Hâc Abdullah Efendi" ve 1238'de
kasr-ı yediyle dâmâdı "Malatyalı Sûfî Mehmed Ârif Efendi" ve 1246'da kasr-ı yedinden
birâderi ders-i âm -ı meşhûr "Mahmûd Efendi" müderris ve 1273'de fevtiyle oğulları "Mustafa,
İbrâhim, Ahmed" müştereken hisse-i tedrîse tasarruf ve amcaları îfâ-yı vekâlet etmekde iken
amcalarının vefâtıyla evkâfı zâyi', medrese mu'attal olduğundan 1296'da "Acaralı Osmân
Efendi" fahrî müderris olmuş idi.
14- "Dârü'l-Hadîs Medresesi": Pirinççi Mahallesi’nde dere kenârında "Hacı Hamza
Efendi"nin câmii hizâsında olup kudâtdan "Seydî Alizâde el-Hâc Osmân Çelebi" tarafından
933'de dârü'l-hadîs olmak üzere binâ edilmişdir. Bu medrese, bidâyet-i hâlinde ahşâb olarak
binâ edilmiş olup 1011 harîkında yanmış olduğundan bânî-i mûmâ-ileyhin hafîdesi "Ayşe
Hâtun binti Ahmed Çelebi bin el-Hâc Osmân Çelebi" 1018'de müceddeden binâ ve tevliyeti
mahdûmu "Şa'bân Ağa"ya ve evlâdına tahsîs ve emlâkini vakf ederek vakfiyesini de tevsî'an
tanzîm etmişdir.
1098 ve ba'dehû 1143 harîklarında mükerreren yanmış ve 1100 ve 1151 senelerinde
mükerreren ve müceddeden binâ edilmiş ise de akârât-ı mevkûfesi zâyi' olup "Hakala"
nâhiyesinde bulunan mezra'a-i mevkûfesi vech-i ma'âş-ı müderrisîn olmakda idi. El-yevm
muhtâc-ı ta'mîr bir hâlde mevcûddur. 1151'de son binâsında ilk [289] müderris olan "Ahmed
Efendi" 1163'de vefâtıyla "Hâfız Hüseyin Efendi" müderris olduysa da 1168'de fevtiyle
"Hüseyin Efendi" ve 1170'de ref'iyle "Hâfız Hüseyin Efendizâde Hâfız Ahmed Efendi" tedrîse
mutasarrıf ve 1178'de kasr-ı yedinden ders-i âm-ı meşhûr "Fenârcızâde Evliyâ Halîl Efendi" ve
1201'de kasr-ı yedinden "Soruklu Hâfız Ali Efendi" müderris ve 1204'de ref'iyle "Şîrîn Ali
Efendi" tedrîse mutasarrıf olduysa da 1208'de sâniyen "Hâfız Ali Efendi" ve 1221'de vefâtıyla
mahdûmu "Hâfız Ahmed Efendi" ve 1227'de ref'iyle "Mehmed Râşid Efendi" ve 1231'de
fevtiyle "Hâfız Osmân Fâzıl Efendi" ve 1253'de vefâtıyla ders-i âm -ı meşhûr "İnepazarlı es-
Seyyid el-Hâc İsmâ'îl Hakkı Efendi" müderris olarak vefâtında oğulları "Mustafa, Mehmed
Nûrî" Efendiler tedrîse müştereken mutasarrıf olmuşlardır.
15- "Dugrâkiye Medresesi": Mehmed Paşa Câmi-i şerîfi’nin şimâl-i garbîsinde yol
üzerinde Yeşilırmak kenârında ve "İnekler Türbesi" ittisâlinde olup Amasya vâlîsi "Emîr
Nûreddîn Tugrâk" tarafından 631'de mescid-i şerîf olmak üzere binâ edilmiş olduğu kapısı
bâlâsında mahkûk olan şu ibâre-i Arabiyye'den anlaşılmakdadır:

ايندلا ءلاع مملأا باقر كلام مظعلأا هاشنهاش مظعملا ناطلسلا ةلودلا مايأ ىف كرابملا دجسملا اذه ةرامعب رمأ
184 ةامتسو نيثلثو ىدحإ ةنس راكش ريمأ قرغط ىجاح نينموملاريمأ ناهرب ورسخيك نب دابقيك حتفلاوبأ نيدلاو

184 Tercümesi yukarda geçmişti. (Ed.)
157
169