Page 556 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

sipâhî kethüdâyeri Köprülü Mehmed Ağa’yı maiyetine alıp kendisine muahharan hazînedâr
tâyin etdi.
Amasya’da menfiyyen ikâmet eden Hoca Ömer Efendizâde Abdullah Efendi ile esbak
ikinci defterdâr Amasyalı Hüseyin Efendi’yi ıtlâk edib müreffehen İstanbul’a gönderdi. Diğer
menfî ricâli de ıtlâk ve taltîf ve Mutasarrıf Osmân Paşa’nın aleyhinde dermeyân edilen
şikâyetleri istima‘ etdi.
Hüsrev Paşa, ramazânın yirmi beşinde Amasya’dan kalkıp Tokat’a gitdi. Amasya’dan
şâkîlerini Tokat’a celp ve şikâyetleri tetkîk etdikten sonra zâten ordu ricâlini de harekât-ı
tecâvüzkârânesiyle dilgîr etmiş olan mutasarrıfı i’dâm etdirdi. Amasya sancağını da Basra’dan
Tokat’a gelmiş olan Mehmed Bey’e tevcîh etdi.

Mehmed Bey
Basralıdır. Esbak Basra Vâlisi “Türk Ali Paşa” demekle meşhûr olan Amasyalı Seydî
Beyzâde Ali Paşa’nın mahdûmudur. 1037 senesi şevvâlinin gurresinde Amasya sancağı beyi
olduğu emri zilka’de evâilinde geldi. 633 [55]
Zilka’de evâilinde Amasya’da ber-vech-i tekâ‘üd Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellîsi
olan esbak Şam Beylerbeyi Dizdârzâde Mehmed Paşa, Hüsrev Paşa’nın himmetiyle Mar’aş
beylerbeyi olup, mirlivâlardan Mahmûd Paşalı Hasan Bey, evkâf-ı Sultâniyye mütevellîsi oldu.
Bu esnada Şam Vâlisi Tayyar Mehmed Paşa yine Sivas vâlisi olup geldi.
1038 senesi gurre-i muharreminde Kadı Abdülcelîl Efendi’nin müddet-i örfiyyesi
bitdiğinden Şeyh Muharrem Efendizâde Mehmed Efendi, Amasya kadısı oldu. Bunun birâderi
Mustafa Efendi, Hüsrev Paşa’nın imâmı etbâ‘ının ma‘lûmu idi.
Saferin on üçünde Sivas Vâlisi Tayyar Mehmed Paşa, Erzurum Vâliliği’ne tâyin edilip
yeniçeri ağalığından ma‘zûl olan Bolulu Halil Ağa, Sivas beylerbeyi oldu. Buna “Demir Kazık”
denirdi.
Hüsrev Paşa, Erzurum’da ilân-ı isyân eden Abaza Mehmed Paşa’yı istima‘na mecbûr
eylediğinden bu muhârebelerde yararlıkları sebk eden Gürcistan ümerâsından Mağra ve
Mehmed Bey’e Karaman Eyâleti ve büyük oğlu Hüftâdî Ahmed Bey’e de Amasya emâreti
tevcîh edildi.

Hüftâdî Ahmed Bey
Gürcistan’da Kartelli’dir. Osmanlı Türk Devleti’ne büyük hizmetler gören [56] Kartel
hâkimi Yuset Hân oğlu Mağra ve Mehmed Paşa’nın oğludur. Pederi ile beraber kabûl-i İslâm
etmişdi. 1038 senesi rebîülâhirinde Amasya beyi olup geldi.
Hüftâdî Ahmed Bey, Amasya’da “Yüz Oğlu” demekle meşhûr olmuşdu. Yüz Oğlu,
galiba Gürcüler arasında “Yuset Oğlu” denilen künyeden kinâye olacaktır. Her halde manâlı
bir künyedir. 634
Bu zamanın şuarâsından Amasyalı meşhûr Mustafa Türâbî Efendi, Hüftâdî Beye tarif
etmiş olduğundan (Tezkire-i Abdî Efendi) de görülen beyitleri buraya nakledildi.

Beyit

633 Hüsrev Paşa’nın Huzûr-ı Humâyûn’a takdim edilen telhîsi müsveddesi Ahkâm Defterinde görülmekle aynen
buraya nakledildi. Livâ-i Amasya bundan akdem Basra’da Kaban sancak beyi olan Mehmed Bey Basra’dan gelip
der-i devlete birkaç defa gelip gidip uğur-ı hümâyûnda hizmette bulunup ve hâlâ dahî Basra’dan gelip Basra’ya
asker gönderip müstahakk-ı inâyet olmakla livâ-i mezbûr mûmâ-ileyhe tevcîh olunmağın … emri yazılmıştır. 4
Zilkâde 1037 telhîsin târihi gurre-i şevvaldir.
634 Çünkü yüz, kûz vezninde Türk Dili’nde ormanda büyümüş, vahşî, yabânî, cür’etkâr, herkese saldırır, herkesten
kaçar mahlûka denir.
853
555