Page 558 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Fakat halk da işi azıtmış, Hüftâdî Bey’e laf anlatamayan ve aradıkları zaman
bulunamayan a‘yânın konaklarına saldırmışlardı. Bu esnada eşkıyâ tâkibinde bulunan Alaybeyi
Doğan Bey, vâkıadan haberdâr olup yetişdi. Evkâf-ı Sultâniye Mütevellisi Hasan Bey’le
birleşip halkı teskîn ederek a‘yânı büyük bir felâketten kurtardı.
Mütesellim vekîli Şa’bân Ağa ve Muhassıl Rıdvan Bey ve sâir zevât ihtifâ etdiği
yerlerden meydana çıkıp vâkıayı etrafıyla Vâlî Ali Paşa’ya arz etdiler. Ali Paşa, ramazânın on
sekizinde Amasya’ya gelip tahkîkâta başladı. Hayli adamları hapsetdi. Hayli de serzenişler
işitdi. Bir taraftan da Bâb-ı Âlî’ye vak’ayı yazdı.
Şevvâl evâsıtında gelen emr-i âlîde Amasya sancağı, Canik sancağı Beyi ve Muhassıl
Hasan Bey’e ve Canik sancağı da Amasya Alaybeyi Doğan Bey’e tevcîh edildiği ve Dîvân-ı
Hümâyûn’da muhâkemeleri icrâ edilmek üzere Amasya a‘yânının İstanbul’a i‘zâmı bildirildi.

Hasan Bey
Caniklidir. Esbak Sivas Beylerbeyi Canikli Osmân Paşa’nın [60] mahdûmu olup
“Caniklizâde” demekle meşhûrdur. 1038 senesi şevvâlinin evâilinde Amasya sancağı beyi ve
muhassıl-ı emvâli olup geldi. Doğan Bey de Canik’e gitdi. Dizdâr Ömer Bey, Amasya alaybeyi,
Altıncı Hüseyin Ağa, yeniçeri serdârı ve es-Seyyid Ca’fer Çelebi de nakîbü’l-eşrâf kâ’im-
makâmı oldu.
Berâ-yı Muhâkeme Dîvân-ı Hümâyûn’a ihzâr-ı fermân olunan Amasya a‘yânı şunlardı:
Hoca Ahmed Paşa, Kadı-i esbak Çavuşzâde el-Hâc Mehmed Efendi, Kadı-i Amasya
Şeyh Muharrem Efendizâde Mehmed Efendi, Amasya Müftüsü Ferruh Efendi, Nakîbü’l-Eşrâf
Kâ’im-makâmı es-Seyyid eş-Şeyh Ahmed Efendi, muhassıl-ı sâbık Rıdvan Bey, Yörgüç
Paşazâde Mustafa Bey, Kadızâde Mustafa Bey, Çerkes Beyzâde Mustafa Bey, sâbık
kethüdâyeri Murâd Beyzâde Mustafa Ağa, Mütesellim Vekîli Şa’bân Ağa, şehir kethüdâsı Bâlî
Çelebi, Taşçızâde Mehmed Ağa, Yeniçeri Serdârı Üçüncü Hüseyin Ağa.
Mirlivâ Hasan Bey’le Amasya Nâibi el-Hâc Süleyman Efendi, Hüftâdî Bey’in
konağından yağma edilen emvâl ü eşyâyı halk elinden beytü’l-mâl için celb ve cem‘e kıyâm
edib hayli şiddetler gösterdiler. Fakat toplanıp satılan eşya, yağma edilen emvâl ü eşyânın üçte
biri değildi.
Amasya’dan i‘zâm edilen a‘yân, İstanbul’a şevvâl evâhirinde vâsıl olup mecmûu da
Yedi Kule Zindanı’na konmuşlardı. Rumeli Kazaskeri Amasyalı Hasan Efendi, Amasya’dan
yazılan mektuplarla işe vâkıf olmuşdu. [61]
Sadr-ı a’zam Hüsrev Paşa, İran Harbi’ne serdâr olup Üsküdar’a geçmişdi. Hoca Ahmed
Paşa, bir kolayını bulup sadrâzama Hüftâdî vak’asını tafsilâtiyle arz ederek a‘yân-ı livânın bî-
günâh ve mağdur olduklarını anlatabildi.
Hüsrev Paşa, vak’anın tafsilâtını anladıktan sonra Amasya a‘yânının af ve ıtlâkını telhîs
ve arz ederek müsâade aldı. Zilka’denin on sekizinci günü Üsküdar’dan hareket edib Konya’ya,
erkân-ı livâ da Amasya’ya teveccüh etdi.
Zilhicce evâsıtında Amasya a‘yânı Amasya’ya gelip halka huzuru ve memnûniyet
neş’esi verdi. Bu sene Kayseriyye Sancağı Beyi Amasyalı İn’âm Beyzâde Seyyid Ahmed Bey
de Kayseriyye’ye türedisi Hacı Ahmed Oğlu Ömer Bey adamları elinde mağdûren şehîd edildi.
Hızır Paşa müderrisi fuzalâdan Yağmur Köylü el-Hâc İsmâil Efendi vefât etdi.
1039 senesi gurre-i muharreminde Çavuşzâde el-Hâc Mehmed Efendi, Amasya kadısı
ve Sultân Bâyezîd Müderrisi Şeyh Ya’kûbzâde Mustafa Efendi, Amasya müftüsü oldu. Saferde
Evkâf-ı Sultâniyye Mütevellisi Hasan Bey, terfîen beylerbeyi olduğundan Dimetokalı Ali Ağa
yine evkâf-ı Sultâniyye mütevellîsi oldu.
Rebîülevvelde Mirlivâ Hasan Bey, Bağdat Harbine me’mûr olduğundan Bağdat’tan
yeni gelen Kuloğlu Mehmed Ağa, Amasya mütesellimi ve Emîr Paşazâde es-Seyyid Fazlullah
Bey, Amasya ve Tokat cizye muhassılı oldu.

855
557