Page 552 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Zilka’denin on dördüncü günü Deli Sultân Mustafa’nın ikinci defa hal‘iyle yeğeni
Dördüncü Sultân Murâd Hân Osmanlı tahtına cülûs etdi. Fakat Abaza Paşa’nın hurûc ve ihtilâli,
merkez-i saltanatı ve ricâl-i devleti fevkalâde telâşa düşürmüşdü.
Zilhiccede Amasya Müftüsü Dursunzâde Mehmed Efendi, Konya mollalığına
nakledildiğinden yerine Amasya ulemâsından Torumtây Müderrisi Tâceddîn Efendi Amasya
müftüsü ve Sultâniyye müderrisi oldu.
1033 senesi gurre-i muharreminde Sarây-ı Hümâyûn baltacılarından sipâhilikle ihrâc
edilen Hakâlalı Mûsâ Bey Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellisi olarak Amasya’ya geldi.
Muharremin ikisinde Yörgüç Paşa Mütevellîsi Hüseyin Bey’in ref‘inden otuzuncu bölükte
mukayyed sipâhi Himmet oğlu Osmân Ağa Yörgüç Paşa mütevellîsi oldu.
Ba‘dehû nakîb es-Seyyid Sâfî Mustafa Efendi azl edilip evlâd-ı Rifâiyye’den Lâdikli
es-Seyyid eş-Şeyh Ahmed Efendi nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı ve el-Hâc Mustafa Ağa da ref‘
edilip Niyâz oğlu Ali Bâlî Çelebi şehir kethüdâsı oldu.
Bu esnada yeniçeri ağası Lâdikli Kurd Ağazâde Bayram Ağa vezâretle kubbe-nişîn
oldu. Yine gurre-i muharremde Kadı İbrâhim Efendi yerine Hakâlalızâde es-Seyyid Mehmed
Bahâeddîn Efendi Amasya kadısı ve muharreminin on ikisinde el-Hâc Abdî Ağa yine evkâf-ı
Sultâniyye mütevellîsi olup [44] Hakâlalı Mûsâ Bey açıkta kaldı.
Rebîülevvel gurresinde Kadı es-Seyyid Mehmed Bahâeddîn Efendi, Hakâla ve Lâdik’e
gitdiğinden Himmetzâde el-Hâc Süleyman Efendi Amasya nâibi oldu. Çünkü Hakâla’da
medfûn olan es-Seyyid Necmeddîn Yahyâ er-Rifâî Evkâfı’yla cedd-i a‘lâsı olan Lâdik’de
medfûn sâhibü’l-hâl es-Seyyid Ahmed el-Kebîr er-Rifâî Evkâfı’nın tevliyeti evlâd-ı Rifâiyye
arasında nizâ‘ uyandırmışdı.
Fakat Abaza Mehmed Paşa’nın gitdikçe büyüyen bir cemiyet ve büyüdükçe her tarafta
dehşet veren bir kuvvetle Ankara’ya vusûlü ve Üsküdar’a müteveccihen hareket edeceği haberi
İstanbul’u fenâ tedhîş etmiş, yeniçerileri ürkütmüş, Sultân Murâd’ı sinirlendirmişdi.
Cumâdelûlâda sadrâzam ve serdâr-ı ekrem olan Çerkes Mehmed Paşa, mühim bir
kuvvet tedârik ederek şa’bân evâilinde Abaza Paşa aleyhine Üsküdar’dan hareket etdi. Bunu
haber alan Abaza Paşa’nın biraz cür’eti kırıldı. Türkmenler’den istimdât etmek üzere
Kayseriyye tarafına hareket ve her taraftan istimdât ederek bütün sipâhileri ve avenesini harbe
davet etdi.
1033 senesi şevvâlinde Amasya Beyi Genç Osmân Bey, bu davet üzerine Amasya
kethüdâyeri olan el-Hâc Abdünnebî Ağa’yı Amasya mütesellimi nasb ederek maiyetiyle
beraber Abaza Paşa ordusuna gidip iltihâk etdi.
Zilka’de evâilinde Serdâr Çerkes Mehmed Paşa’nın ordusuyla âsi Abaza Mehmed
Paşa’nın ordusu, Kayseriyye Sahrası’nda karşılaşdı. [45] Yeniçeri ağası Bosnalı Hüsrev
Ağa’nın kumandasında bulunan yeniçeriler, pek fedâkârâne harb ederek her iki taraftan çok
insanlar kırıldı.
Lâkin Abaza ordusunda bulunan Tayyar Mehmed Paşa, maiyetinde bulunan kuvve-i
askeriyyesini mümkün olduğu kadar muhârebeden esirgiyordu. Bu esnada bir fırsatını bulup
Çerkes Murtezâ Paşa ile birlikte Serdâr Mehmed Paşa’nın ordusuna iltihâk ederek Abaza
ordusuna hücûm etdi.
Tayyar Mehmed Paşa’nın bu ânî hücûmu Abaza ordusunu târumâr etdi. Abaza Paşa
kaçıp Erzurum’a can attı. Abaza’nın inhizâmı üzerine Sivas Eyâleti yine Tayyar Mehmed
Paşa’ya ve Amasya sancağı da sâbık Musul beylerbeyi Ahmed Paşa’ya tevcîh edildi.

Ahmed Paşa
Merzifonîdur. “Çayır Köylü” demekle meşhûrdur. Çayır Köyü’nde câmiî olan Mirza
Beyzâde Mustafa Bey’in torunu ve Mehmed Bey’in oğludur. 1033 senesi zilhiccesinde Amasya
mutasarrıfı olup geldi. Abazalıları tahkîk ve tenkile me’mûr oldu.

849
551