Page 125 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Bu zâviyenin vakfiyesi Zanalızâdelerden birinin elinde olduğunu öğrendim ise de
ma’alesef ne o kimseyi ne de vakfiyesini göremedim. Kuyûd-ı vakfiyeden öğrendiğime göre
tevliyeti evlâdına ve nezâreti ilk şeyhi olan müşârün-ileyhin evlâdına meşrût olduğu anlaşıldı.
1092’de tevliyeti züamâdan Veli Bey’e tevcîh edilmişdi. Sâdât-ı ulemâdan Zanalı es-
Seyyid el-Hâc Ahmed Efendi tevliyeti bundan alıp 1099’da sânîyen Veli Bey’e verildi. Ba’dehû
sânîyen yine Hacı Ahmed Efendi mütevellî oldu. 1097’de tekkenin şeyhi ve nâzırı olan eş-Şeyh
Mehmed Efendi’nin vefâtıyla nezâreti de kendisine tevcîh etdirmişdi. Zâviye, Zanalızâdelerin
tevliyet ü nezâretinde yanıp arsa olarak satılmıştır. Vâridâtı kurâ ve mezâri’dir. [388]

Ahmed Şemseddîn Bey-Gümüşlüzâde
Amasya a’yânından Gümüşlüzâde Abdullah Bey bin Mahmûd Bey bin Nişâncı Ahmed
Paşa’nın mahdûmudur. Amasya’da tahsîl-i ma’arifden sonra vâlî bulunan Sultân Bâyezîd Hân-
ı Sânîye intisâb ederek kâtib-i dîvânî, ba’dehû defterdârı oldu.
886’da sultân-ı müşârün-ileyhin cülûsunda İstanbul’a gelip baş-defterdâr oldu. Ancak
rükabâ-yı ikbâli tarafından Sadr-ı a’zam Amasyalı İshâk Paşa’yı, vezîr-i sâlis Hızır Paşazâde
Mehmed Paşa’yı, bunu ve re’isü’l-küttâb Amasyalı Pîr Ahmed Çelebi’yi, da’va-yı saltanatla
kıyâm eden Şehzâde Sultân Cem tarafdârı gösterilmişdi. 889’da İshâk Paşa Selânik’e, Mehmed
Paşa bin Hızır Paşa Amasya’ya, sâhib-i terceme Dimetoka’ya, Pîr Ahmed Çelebi de İnegöl’e
nefyedilerek azledildi. Çünkü sâhib-i terceme, Dimetoka’da kâin çiftliklerini 888’de vakfetmiş,
Amasya’da müceddeden binâ etdiği câmiinin kapısı bâlâsında mahkûk olan ebyâtı vakfiyesine
derc etdirmişdi. [389]
890’da Amasya’da kâin ceddînin câmii arsası üzerine müceddeden ve tevsi’an
mükemmel bir câmi-i şerîf yaptırdığını kapısı bâlâsına hakk etdirdiği “İbtidâ-yı în binâ ba-
hayr-ı Ahmed Bey be-hân lik târîhiş bûd kadtemme câmi’ün-kebîrun-890” beytinden anlaşılır.
Ya’ni 888’de binâsına mübâşeret ve 890’da ikmâl edildi, demek olur.
22
Defterdâr müşârün-ileyh Dimetoka’da 891 senesi evâilinde vefât edib orada Sultân
Bâyezîd-i Evvel Câmiinin şimâlinde kâin kabristan içinde medfûndur. 1308’de Dimetoka’ya
gidip kabrini araştırdım. Bu kabristân içinde bir defterdârın medfûn olduğu söylendi ise de
kabrini ma’alesef bulamadım. Gösterilen yerde yere gömülmüş ufak ve kara bir taş gördüm.
Yazı yokdu.

Ahmed Şemseddîn Çelebi-Bâlîzâde
Müverrih-i meşhûr Amasyalı Bâlî Ahmed Çelebizâde Şükrullah Çelebi bin Şehâbeddîn
Ahmed Bâlî Çelebi bin Zeynüddîn Siyavuş Çelebi bin eş-Şeyh İzzeddîn Evrân Çelebi bin
Doğan es-Silifrî mahdûmudur. Ceddi Bâlî Çelebi, Mü’eyyedzâdelerin ceddi olan [390] eş-Şeyh
Alâeddîn Ali Yârî Çelebi birâderidir.
Ulemâ-yı asrdan tahsîl-i ulûm edib Edirne’de müderris, ba’dehû kadı oldu. 879’da
Şehzâde Sultân Cem Çelebi Konya vâlisi olup Konya Kadısı İbrâhim Paşa bin Mehmed Çelebi
bin Muhsin Çelebi de vezîri ve müdebbir-i umûru oldukda Konya kadısı ve kaz’askeri oldu.
886 senesi rebiülevvelinde Amasya vâlisi Sultân Bâyezîd Hân-ı Sânî İstanbul’a gelip
taht-ı Osmâniyye cülûs etdikde birâderi şehzâde Sultân Cem Konya’da i’lân-ı saltanât ederek
887 de sâhib-i tercemeyi sefâretle Sultân Bâyezîd’in nezdine gönderdi.
İbtidâ Sultân Bâyezîd’in izzet ve ikrâmını gördü. Sultân Cem’in matlabını, ya’nî
memâlik-i Rumeli’de Sultân Bâyezîd ve memâlik-i Anadolu’da Sultân Cem icrâ-yı hükûmet
etmek üzere memâlik-i Osmâniyyenin taksîmini arz etdikde derhâl habs edildi. 888 senesinde
Sadr-ı a’zam İshâk Paşa’nın şefâ’atiyle mahbusdan çıkdı. 892’de ma’zûlen vefât etdi. [391]
Kibâr-ı ulemâ ve üdebâdan zarîf, natûk, fâzıl, muhâzarâta vâkıf, gâyet kâmil bir zât idi.

22 Müşârün ileyhin maktûlen vefât ettiğine dâ’ir Amasya’da bir rivâyet vardır. Dimetoka’ya âid vakfiyesi kuyûd-
ı vakfiye idâresinde müsecceldir.

120
124