Page 423 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 7
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

etdi. Müte’ayyin, me’ârif-i âşinâ, Acem Alî Mahallesi hânedânından idi. Oğulları es-Seyyid el-
Hâc Ahmed Efendi ile es-Seyyid Abdüllâtîf Efendi’dir.

Bilâlî Mehmed Çelebi-Kara Kadı
Amasyalıdır. Yahyâ Çelebi mahdûmudur. Tahsîl-i ulûm etdikten sonra Amasya’da
müderris, kadı olup 889’da vefât etdi. Âlim, kâtib şâir, edîb idi. Mahdûmu Yahyâ Çelebi de
meşâhîr-i kudâttan olup kerîmesi Mihrî Hâtun şâirât-ı nisâdandır.

Balabân Bey-Emîr İzzeddîn
Amasyalıdır. Amasya vâlisi Toğrak Beyzâde Salar Bey’in mahdûmudur. Amasya
Beylerbeyi Seyfeddîn Torumtay devrinde temâyüz edib 681’de Sultân Gıyâseddîn Mes’ûd
Selçûkî câlis-i taht-ı Selçûkî oldukda Atabegi oldu.
683’de Moğol hükümdârı Arğûn Hân’ın emriyle Sultân Mes’ûd hal’edilip Tebriz’e
celbedildikde [530] beraber gitdi. Oraya vüsûlünden sonra Hoy şehrinde ikâmet etdi. Gazan
Mahmûd Hân’ın cülûsunda Hoy ve Salmas emîri oldu.
703’de Sultân Olcaytu Mehmed Hân’ın cülûsunda müsâ’ade istihsâl ederek
Kayseriyye’de taht-ı saltanâta cülûs eden Sultân Mes’ûd’un nezdine gelip Atabegi oldu. 708’de
müşârün-ileyhin irtihâlinde cesedini alıp Amasya’ya getirdi. Ba’dehû şehzâdesi Sultân
Altunbaş’ın cülûsunda beylerbeyi oldu.
716 senesi evâ’ilinde vefât edib ceddi türbesine defnedildi. Müdebbir, şecî’, Yazarlı
kabîlesine mensûb bir Türk Beyi idi. Mahdûmları, Şihâbeddîn Şâdî, Şemseddîn Mehmed,
Kemâleddîn Ahmed, Cemâleddîn Fîrûz Beyler meşhûr ümerâdan idiler.

Balabân Bey-Yazarlı
Amasyalıdır. Ümerâdan Cemâleddîn Fîrûz Bey bin Emîr İzzeddîn Balabân Bey’in
mahdûmu ve Amasya vâlisi Şâdî Bey’in birâderzâdesidir. Sultân Eretna Bey’e intisâb edib
ümerâdan oldu. Ba’dehû Hacı Kutlu Şâh’ın [531] ümerâsından oldu.
758’de Hacı Kutlu Şâh’ın Konya’yı istilâsında yararlık gösterip kendini sevdirdi. 761’de
Sultân Murâd-ı Sânî’nin cülûsunu tebrîk için Bursa’ya gönderildi. 762’de Hacı Kutlu Şâh’ın
maktûlen vefâtını haber alınca Sultân-ı müşârün-ileyhin yanında kalıp ümerâsından oldu.
Sultân Murâd Hünkâr’ın bütün muhârebâtında beraber bulunarak sadâkatle çalışdı.
Müşârün-ileyhin i’timâdını kazanıp Lala Şâhin Paşa’nın Rûmeli Beylerbeyiliğinden azlinde
Beylerbeyi ve serdâr olup Sofya’yı feth ederek târihde nâmını ibkâ ve 790’da vefât etdi.
Şeci’, müdebbir, mücâhid, sâdık ve takrîben yetmişlik bir gâzî-i nâmdâr idi. Mahdûmları
Fîrûz, Durak, Yûsuf Beylerdir. Fîrûz Paşa, meşâhîr-i ümerâdandır. Durak Beyzâde Balabân Bey
genç iken Timur Harbi’nde vefât eden ümerâdandır. Yûsuf Beyzâde Balabân Paşa da meşâhîr-
i ümerâdandır.

Balabân et-Türkî-Şehabeddîn el-Amâsî [532]
Amasya Beylerbeyi Şihâbeddîn Şâdî Bey’in Amasya havâlîsinden aldığı kölesidir.
Müşârün-ileyhin vefâtından sonra Mısır’a gönderilip ümerâdan Kâsım Bey iştirâ edib Allâme-
i Alâeddîn Alî et-Türkmânî’ye satdı.
745’de allâme-i müşârün-ileyhin irtihâlinde i’tâkını vasiyyet eylediğinden evlâdı âzâd
etdi. Bugünden i’tibâren allâme-i müşârün-ileyhin mahdûmu Taceddîn Abdullah bin et-
Türkmânî’nin halka-i tedrîsine mülâzemet ederek ahz-ı ulûm edib üstâdı Mısır’da kâdı’l-
kudâti’l-Hânefiyye oldukda müderris oldu.
Ders-i âm olduğu esnâda Ebû en-Nu’man el-Amâsî diye şöhret buldu. Ba’dehû Gazze,
Remle kazâlarında bulunarak fazl ü adâletiyle iştihâr eylediğinden Kâdî-i Kudüs-i şerîf oldu.
791’de mütekâ’id olduğu hâlde 796 hudûdunda Mısır’da vefât etdi. “Zav-ı Lâmi’a”da mezkûr
olduğu üzere âlim, fıkıh ve usûl ve ulûm-i’Arabiyyede bâri’ idi.

422