Page 163 - 6-8
P. 163
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Derviş İbrâhim Çelebi-Dedezâde Derviş Ali Efendi-Koca Vâ’izzâde es-Seyyid
Amasya Mevlevîhânesi şeyhi Sâlih Dede’nin oğludur. Bayram Paşa Mevlevîhânesi şeyhi Abdurrahim Efendi bin Koca Vâiz Derviş Mehmed Efendi’nin oğludur. Ba’de’t-tahsîl
Mehmed Arif Dede’nin hizmetinde tahsîl-i ilm ü irfân ederek zâkir-bâşı olan Kudsî Hasan Helkis Mahallesi Câmiinde vâiz ve imâm oldu. Nâtıkası sayesinde iştihâr edib meclis-i a’yân
Dede’nin meşihâtinde hulefâ-yı Mevleviyyeden olduğu halde 1084 sâlinden sonra vefât etdi. âzâsı ve 1143’de nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı oldu. 1144’de nekâbetden azl edilib 1156
Urefâ ve [533] şuarâdan idi. hudûdunda vefât etdi. Ulemâ ve a’yân-ı sâdâtdan idi.
Derviş Ahmed Ağa-Dedezâde Derviş Ömer Ağa-Kapancızâde el-Hâc
Köprü a’yanından Küçük Ali Ağa bin el-Hâc Mustafa Ağa bin Dede Yûsuf Ağa’nın Amasya eşrâfından Kapancı el-Hâc Ahmed Ağazâde el-Hâc Mehmed Ağa’nın oğludur.
oğludur. Ceddi Hacı Yûsuf Ağa Köprülü Mehmed Paşa’nın kayınpederi ve evlâdının dedesi Sultân Abdulhamîd Hân-ı evvel devrinde enderûn-ı hûmâyûna girib orada terbiye gördü. Seferli
olduğu münâsebetle bir müddet Köprülüzâde Abdullah Paşa’nın dâiresinde bulundu. odası ağalarından iken Sultân Selîm-i Sâlis’e silâhşör-i şehriyâri oldu.
1119 senesi rebîülevvelinde Sivas vâlîsi olan müşârün-ileyh tarafından Sivas mütesellimi 1212’de bâ-fermân-ı âlî pamuk mübâyaası için Amasya’ya gelip Amasya ahvâlini ve
olup 1121’de mün’âzil olarak Köprü’ye geldi. 1122’de Köprü Voyvodası ve a’yânı olduğu ulemâ ve erkân-ı livânın harekâtını tedkîk ve tefahhus ederek avdet etdi. Ba’dehû 1218’de
halde 1130 hudûdunda vefât etdi. Zî-nüfûz ü servet, hânedân idi. Caniklizâde Tayyar Mahmûd Paşa’nın tuğyânı vak’asında [537] gözden düşüb azl edildi.
Ba’dehû Sultân Bâyezîd evkâf-ı mütevellî kâ’im-makâmı olarak Amasya’ya gönderildi.
Derviş Hasan Bey-Bâlîzâde 1222 senesi rebîülevvelinde Sultân Mustafa-yı Râbî’in cülûsuyla Tayyar Mahmûd Paşa’nın
Amasyalı Hüseyin’in oğludur. 974’de yedinci bölükte mukayyed çavuşân-ı dergâh-ı kâ’im-makâmlığında dergâh-ı âlî kapıcıbaşılarından oldu. Ba’dehû hidemât ile devr-i bilâd edib
âlîden görüldü. Ba’dehû cizye muhassılı, Amasya mütessellimi olup dergâh-ı âlî müteferrikası 1233’de vefât etdi.
oldu. 991 Şirvân muhârebâtında mîr-lîvâ olup 1003’de Estergon harbinde vefât etdi. [534]
Derviş Mehmed-Çelebi Kâdızâde
Derviş Hasan Ağa-Altıncı el-Hâc Merzifonludur. Abdurrahman Çelebi bin Mehmed Çelebi bin Çelebi Ömer Çelebi
64
Amasya Yeniçerilerinden Mehmed Ağa’nın oğludur. Bu da yeniçeri odabaşı olup mahdûmudur. Ceddi Ömer Çelebi Haleb’den gelip Merzifon’da ikâmet etmişdi. Bunun
1126’da Amasya serdârı oldu. Ba’dehû Amasya havâlisinde zuhûr eden eşkıyâyı takibe mahdûmu Mehmed Çelebi Kâdı-i Merzifon idi. Sahîb-i terceme Amasya’da ikmâl-i tahsîl edib
me’mûren kır serdârı oldu. 1137’de İran harbinde vefât etdi. Oğlu İstanbul’da Yeniçeri ocağı İstanbul’a gitdi.
çorbacılarından Ahmed Ağa, 1156’da vefât etdi. Kızı Fâtıma Hânım’dır. Ahmed Ağazâde Orada Müeyyedzâde Abdurrahman Efendi’nin halka-i tedrîsine mülâzım olup müşârün-
İbrâhim Çelebi de 1156’da bilâ-veled vefat etmekle İstanbul’da Yenikapı civârında Kâtib ileyhin Edirne kâdısı olduğu esnâda Sultâniye-i Merzifon müderrisi olarak vatanına avdet etdi.
Kâsım Mahallesi’ndeki hânesi Fâtıma Hânım’a kaldı. Ba’dehû Merzifon müftüsü olup 918’de azl ve İstanbul’a i’zâm edildi.
922’de Kefe kâdısı olup on yıl kadar orada [538] kaldı. 933 senesi evâilinde azl edilib
Derviş Hızır Çelebi-Müeyyedzâde İstanbul’a vusûlünde tekâüd edilerek Şeyh Vefâ civârında ikâmet etdi. Bir Dârü’t-ta’lim
Amasya eşrâfından Yahya Çelebi bin Abdulvâsi Çelebi oğludur. Ümerâdan olup 1017’de yaptırıb beş yüz cild kitâblarını oraya vaz’ ü vakf etdikden sonra 938’de vefât eyledi. Fâzıl,
birâderi Pirî Ahmed Çelebi’nin vefâtı üzerine Yâkût Paşa ve Pervane Bey evkâfına mütevellî fakîh şâir idi.
oldu. 1041’de vefât eylediğinden birâderzâdeleri mütevellî olup aralarındaki nizâ-i tevliyet hal Molla Câmî’nin Hazret-i Peygamber hakkında şu:
u fasl edildi. [535] ناور نيشون دهع رد هكر بميپ
ناهج غارچ و مشچ تشك خرب
Derviş Ali Efendi-Şehreküsdü Şeyhi ما هداس نيزا ملظ زا تفك ىمه
Amasya’nın Şehreküsdü Mahallesi bâlâsında zâviyesi olan Pir Sinan Halvetî sohbetinde ما هداذ ناور نيشون دهع رد هك
tahsîl-i irfân ve tekmîl-i sülûk ederek hilâfet aldı. Ba’dehû İmâmzâde Abdulkerim Efendi’ye
zâkirbaşı ve mûmâ-ileyhin irtihâlinde Pir Sinan Tekkesi şeyhi oldu. Çeribaşı Câmi-i şerîfinde eş’arını şöyle red etmişdir:
vâiz olduğu halde 991 hudûdunda vefât etdi. Âlim, vâiz, zâhid bir şeyh-i sâlih idi. بدا كرت هچرك نخس نيا دوب
بجع دشابن ىياطخ اناد وت
Derviş Ali Efendi-Hattât ميرك ىادخ شراد هك ربميپ
Amasyalı Ahmed’in mahdûmudur. Amasya’da hattât-ı meşhûr mevâlîden Abdulcelil ميظع قلخ و هديمح لاصح
Efendi’nin rahle-i üstâdânesinde hutût-ı mütenevvi’ayı ahz ve temeşşûk ve Kâdızâde Hoca نلاقاع ىا رخآ دوش ىك اور
Mehmed İlmî Efendi’den tahsîl-i ulûm ederek her iki tarafdan me’zûn ve ders-i âm oldu. نادب سوجم زا لقع ضيف دوب
Hakala’da Kâsım Bey, ba’dehû orada Mehmed Bey ve Amasya’da Torumtay
Medreselerine müderris ve mahkeme kâtibi, 1060’da Amasya nâibi ve ba’dehû bir kaç livâya 64
kâdı olarak 1070 senesi hilâlinde vefât [536] etdi. Hattât-ı meşhûr olup ta’lîkde mâhir idi. Ceddi Ömer Çelebi Haleb’de fâzıl bir zât olub Timur onu alıb Semerkand’a götürdü. 804’de beraber
Anadolu’ya gelib Amasya’da kaldı. Ba’dehû Çelebi Sultân’ın istiklâlinde Edirne’de Yıldırım Bâyezid Han’ın
binâ etdiği medresesi müderrisi oldu. Ba’dehû Merzifon Sultaniyesi müderrisi olub orada vefat etdi. Bunun
mahdûmu Mehmed Çelebi de fuzalâdan olub bir müddet Merzifon’da müderris ve Fatih Sultân’ın hocası olub
sonra kudâtdan oldu. Merzifon’da vefat etdi. Bunun mahdûmu Abdurrahman Çelebi de kibâr-ı kudâtdan olup
Kütahya kâdısı iken 905 hududunda vefat etdi. Molla Lütfî-i Tokadî ile hem-dem olan erbâb-ı kemâlâtdan idi.
152 153
162
