Page 21 - 6-8
P. 21
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Çünkü Abdülhalîm Bey, Hüseyin Paşa’yı şecâatine binâen orduyu şekâvetine davet Bu tarihden itibaren ibtidâ efendisi Sinan Bey’in ve ba’dehû Efendizâdesi Mustafa Bey’in
etmekde idi. Ancak Abdülhalîm Bey kendi ordusunu müşârün-ileyhe tarafdâr ve riyâset-i ma’iyyetinde muhârebâta iştirâk ederek iştihâr etdi. Mûsafa Bey’e dâmâd olup Köprü’de
cumhûra onu intihâb etmeye mâil gördüğünden kendi riyâseti uğrunda müşârün-ileyhi fedâ teayyün eyledi. Bir müddet Amasyalı müfettiş Hüseyin Paşa’nın ağalarından olup esnâ-yı
ederek mukayyeden İstanbul’a gönderdi. teftîşinde nâmdâr oldu.
Burada Naîmâ Efendi Târih’inde (c.1 s.232’de) diyor ki: “Ol asırda üçüncü vezîr olan Hüseyin Paşa’nın felâketi bunu da çileden çıkarıb Karayazıcı Abdülhalîm Bey’e iltihâk
Sinan Paşazâde Mehmed Paşa öte yakada bulunan askere serdâr ta’yin olunub bin sekiz ederek ordusunda şecâati sayesinde bölük-başısı oldu. Köprü eşrâfından Müezzinoğulları da
muharreminde Üsküdar’a geçmişdi. Konya’ya karîb vardıkda Hüseyin Paşa bir iki menzil bunun izini ta’kîb ederek Abdülhalîm’in ordusu kuvvet buldu.
önünce gidip Ruha Kal’asını istila eden Karayazıcı’ya mülhâk olmakla kırân-ı[34] nahseyn vâkî 1011 senesinde ihtilâl ordusu gâlibâne Amasya’ya dâhil olup evkâf tevliyetleri ordu
oldu. erkânı arasında taksim edildiği esnâda buna da Hüseyin Ağa vakfı tevliyeti isâbet etmişdi. Atik
Der-akab Mehmed Paşa dahî varub hisâr-ı mezbûrı muhasara ve tazyîk ve iz’âc ve ihrâc- vezîr-i muhâsebe defterinde “en silahdâr Hüseyin Abdullah mütevellî-i evkâf Hüseyin Ağadır
ı tahkîk eyledikde Hüseyin Paşa’yı teslim şartıyla kendüye sancâk tevcîh olunub sulh ve salahla Amasya 7 Receb 1011” görüldü. [38]
Karayazıcı Hüseyin Paşa’yı feda edib kaleden aşağı attırdı. Ve kendü ahid-nâme-i sulh ile 1012’de Sivas vâlîsi Nasuh Paşa erbâb-ı şakâvete uyan Zülfikâr, Karakaş Ahmed,
damgâh-ı Ruhâ’dan rehâ bulub Yazıcı kendisine kem yazmaz mefhumuyla âmil oldu. Ve Yaramaz Ahmed, Köprü a’yânından Müezzinzâde Ahmed ağaları yüksek manâsıb i’tâsıyla elde
kendüye verilen Amasya sancâğına gitdi. etdiği esnâda bunu da inkıyâd etdirdi.
Mervidir ki Karayazıcı muhasarada tüfenk endâzlarına kurşun bulamayıb guruşları eridip 1014’de Müezzinzâde Ahmed Bey Amasya sancâğı beyi olduğu esnâda ağalarından olup
fındık dökdürdi. Ol dahi dökünüb huzur-ı istîmân eyledi. Hüseyin Paşa kayd ü bend ile sâdıkâne hizmetler gördü. Mîr-i mûmaileyhin Beylerbeyliğinde kethüdâsı ve 1022 senesi
asîtaneye gönderilib divânda eli ayağı kırıldıkdan sonra bir bârgîre süvar ve esvakda teşhid şa’banında Ahmed Paşa Amasya mutasarrıfı oldukda tarafından Amasya mütesellimi olup
olunub sonra mûcib-i ibret için Odun kapusunda çengâle vuruldu.” geldi.
Hüseyin Paşa hadd-i zâtında gâyet şeci’, bahâdır, sâdık-ı dîn û devlet bir zât olduğu yirmi 1023 senesi rebîülâhirinde Ahmed Paşa Batum’a nakl-i me’mûriyet eylediğinden beraber
senelik hidemât-ı fedâkarânesiyle sâbit idi. Böyle sadâkât-i mücerreb olan [35] bir zât, bir takım gidip müşârün-ileyhin ma’iyyetinde devr-i vilâyât ederek 1027’de sadrâzam ve serdâr-ı ekrem
hâin ve şakî adamların müzevver şikâyetleriyle azl ve habs edilmek muvâfık değildir. Halîl Paşa’nın idâresizliği yüzünden hûsule gelen Erdebil inhizâmında paşasıyla beraber
Erkân-ı devlet, eğer Hüseyin Paşa’yı ibkâ ve marûzatını isgâ etselerdi, ne Karayazıcı şehîden vefât etdi. Şeci’, mütedeyyin, fedakâr adamdı.
kıyâm ve isyâna meydan bulur, ne de Anadolu bu eşkıyâ yüzünden harâb ve virân olurdu. Mahdûmları, sipâhi Meşâhîrinden Mustafa Ağa ve sadr-ı esbak Köprülü Mehmed
Hüseyin Paşa’nın i’dâmında irtikâb edilen vahşet, kendi tedbîrsizliklerini setre yarar bir cinâyet Paşa’dır. Zevce-i metrûkesini [39] Kozlıcalı Hasan Ağazâde Ali Ağa tezevvüc etdi. Bunun
olduğundan şübhe yokdur. mahdûmu meşhûr Amca Hasan Ağa’dır. Binaenaleyh Köprülü Mehmed Paşa’nın li-ümmin
Gerek Târih-i Naîmâ ve gerek Bâb-ı Âlî ve Ayasofya mahzenlerinde mahfûz olan Ahkâm biraderi olur.
defterleri güzel tetkîk edilirse tahkîkât-i âcizînin doğruluğu meydana çıkar. Kendisine saltanatı Şâyân-ı dikkatdir ki ne Amca Hasan Ağa ve ne de mahdûmu Hüseyin Paşa, Köprülü
az gören ve serdâr Mehmed, Hacı İbrâhim, Hasan Paşaları bozan Karayazıcı Abdülhalîm bir Mehmed Paşa’nın ve mahdûmu Kara Mustafa Paşa’nın zaman-ı sadâretlerinde menâsıb-ı
Amasya sancâğı uğrunda Hüseyin Paşa’yı fedâ edemezdi. mîrîyede istîhdam edilmemişlerdi. Hüseyin Paşa’nın tefeyyüzü Köprülüzâdelere hasm-ı kavî
Hüseyin Paşa’nın Amasya’da kâin emlâk ve çiftlikâtı müsâdere edildiğinden bir olan Bayburdluzâde Kara İbrâhim Paşa’nın zaman-ı sadâretinden başlar.
mahdûmu Hasan Bey düçâr-ı sefâlet oldu. Paşanın birâderi Uluc Bey’in himâyesinde bir Köprülü Mehmed Paşa’nın büyük birâderi Mustafa Ağa da Köprü a’yânından olup
müddet yaşadı. Sonra vefât etdi. [36] Bağdad harbinde mecrûhan vefât etdi. Bunun mahdûmu Cidde Beyi ve şeyhü’l-harem iken
1079’da vefât eden el-Hâc Hüseyin Bey’dir. Tercemesi karîben aşağıda gelir.
Hüseyin Ağa-Koca Kethüdâ el-Hâc
Amasyalıdır. Sofular Mahallesi’nden Sipâhi Mehmed Ağa’nın oğludur. Sipâhi olup 968 Hüseyin Ağa-Kapıcı
senesinden itibâren birkaç defa Amasya kethüdâ-yeri ve mütesellimi, 1003’de Sivas vilâyeti Amasyalıdır. Sipâhi Hasan Ağa’nın oğludur. Dergâh-ı âlî kapıcıları zümresine iltihâk
vâlî-i kâ’im-makâm oldu. 1007’de ihtiyârlığına binâen tekâüd edilib 1011 hudûdunda vefât etdi. edib hayli müddet Enderûn sarayında kapı bekcisi oldu. Sonra ba’zı [40] bilâd ve eyâlâta
Sipâhi a’yânından bir bahâdır idi. hidemât-ı mühr ile gönderildi.
1023 senesi şevvâlinde Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellîsi olarak Amasya’ya gelip 1025
Hüseyin Efendi-Uzun senesi muharreminin yirmi üçünde Sivas vilâyetini teftîşe me’mûren gitdi. 1028 senesi
Amasya havâlîsinden Ali’nin mahdûmudur. Ulemâdan tahsîl-i ulûm ederek ders-i âm ve muharreminin on beşinde sânîyen evkâf-ı Sultânîyye mütevellîsi olup geldi.
Amasya medreselerine müderris olup sonra Zile, Merzîfon, Niksar gibi kasabâta kâdı oldu. 1030 senesi gurre-i Muharreminde İstanbul’a gidip dergâh-ı âlî kapıcı-başılarından oldu.
1018’de Kasım Bey Medresesi ile mütekâid ve ba’dehû merhûm oldu. Ulemâ-yı kudâtdan idi. 1031 senesi recebinde vak’a-i Osmâniyede Hâce-i Sultânî Ömer Efendi’nin necm-i ikbâl-i üfûl
etdiğinden ihtifa edib bir müddet sonra Mora Vilâyeti tahsîl emvâline gönderildi. 1036 sâlinde
Hüseyin Ağa-Arnavut vefât etdi.
5
“Arnavut Belgradı” demekle meşhûr Ergiri sancâğında ... köylüdür. Sancâk beylerinden
Köprülü Sinan Bey’in kölesi olup i’tâk edildikden sonra [37] zümre-i silahdârana ilhâk ve Hüseyin Ağa-Altıncı Paşa
birinci bölüğe kayd edildi. Amasyalı Mehmed’in oğludur. Yeniçeri olup altıncı cemaât efrâdından iken 1018’de
yasakcı ba’dehû yeniçeri serdârı oldu. Üçüncü Hüseyin Ağa ile münâvebeten yeniçeri zâbiti
olup 1040’da vefât etdi. Yeniçeriler arasında Paşa ve halk arasında “Yeniçeri” demekle [41]
5 Müellif köyün ismini boş bırakmıştır (Ed.).
10 11
20
