Page 391 - 6-8
P. 391
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
1008 senesi evâsıt-ı şâbânında Şam Beylerbeyi ve 1009 ramazanında vezâretle kubbe- Sadr-ı müşârün-ileyhin zamanında Hâcegân-ı Divân-ı Hümâyûn’dan olup irtihâlinde
nişîn oldu. Ba’dehû Revân ve Nahcivân taraflarında İranîler’in harekâtı şâyân-ı dikkat tezkîre-i sânî, ba’dehû İstanbul Gümrük emîni olduğu halde 1199 senesi zilka’desinin üçünde
olduğundan bahseden kâim makâm Halil Paşa’nın arzı ile 1010’da Revân vâlisi olarak taşra vefât etdi. Eyüb’de medfûndur. Erbâb-ı liyâkatdan idi.
gönderildi.
Çünkü Revân etrâfında Şiîlerin taarruzâtına karşı sâdâtdan bir vâlinin vücûduna lüzûm Şerîf Mehmed Paşa-Şerîf Efendizâde
gösterilmişdi. 1013’de Revân’ı muhâsara eden İranîler’e karşı tam bir yıl [105] mukâvemet Amasyalıdır. Zanalızâde es-Seyyid Şerîf Mehmed Efendi’nin dâmâdı Zaîm Ali Ağa’nın
etdi. mahdûmu ve Şerîf Efendi’nin kerîmezâdesidir. 1161 saferinde doğdu. Gençliğinde İstanbul’a
Hayfâ ki kuvve-i imdâdiyyenin azlığı ve Şirvânîler’in Şâh Abbas’a muzâharet ederek gidip kethüdâ kalemine çerâğ edildi.
şiddetle hücûm ve kesreti yüzünden 1013’de esir oldu. Bir rivâyetde şehîd olup diğer bir Burada tedrîcen tefeyyüz ederek 1185’de Arabacılar kitâbetiyle tarîk-i hâcegâna girdi.
rivâyetde siyâdetine hürmeten İmâm Rıza Vakfı tevliyetiyle Tus’a gönderilip orada vefât etdi. 1186’da Tezkîre-i sânî olup 1187’de azliyle Amasya’ya i’zâm edilerek Sultân Bâyezîd-ı Sânî
Âlim, müdebbir, sâdık, muktedir, müstakîm bir vezîr idi. Birâderzâdesi es-Seyyid Celal evkâfı mütevellîsi oldu.
Efendi’ye gönderdiği mebâliğ ile Amasya’nın Çukurbahçe semtinde âlî bir zâviye yaptırdı. 1191’de İstanbul’a avdetini müteâkib Harameyn muhâsebecisi ve 1192’de defterdâr
Ba’zı müsakkafât vakfetdi. mektûbçusu olup 1193 [109] şevvâlinde teşrifâtçı ve zilhiccesinde kethüdâ kâtibi oldu. Ancak
kethüdâ-yı sadr-ı âlî olan Halil Hamid Paşa ile geçinemediğinden 1194’de azledilip 1195’de
Şerîf Mehmed Efendi-Müftîzâde baş muhâsib oldu.
Merzifon ulemâsından Abdurrahman Efendi bin Mustafa Efendi’nin mahdûmudur. 1197’de Halil Hamid Paşa’nın sadâretinde açıkta kalıp ba’zı evkâf-ı cesîme tevliyetiyle
Amasya’da Çorumlu Müftî Hâfız es-Seyyid Mehmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib imrâr-ı vakit ederek 1205 rebîülâhirinde Ordu-yı Hümâyûn’da baş defterdâr oldu. 1207
Merzifon’da ders-i âm, ba’dehû Sofular Mahallesi Câmiine hatîb ve imâm olarak tedrîs-i ulûma şâbânında azledilip 1208 ramazanında bâruthâne nâzırı 1209 muharreminde baş-muhâsebeci ve
himmet etdi. 1161 sâlinden sonra vefât eyledi. Âlim, sâlih idi. [106] cumâdelûlâsının ondördünde kethüdâ-yı sadr-ı âlî oldu.
1209 recebinde ilâveten baruthâne nâzırı ve şevvâlinde her ikisinden de azliyle rûznâme-
Şerîf Mehmed Efendi-Zanalızâde es-Seyyid i evvel ve 1210 cumâdelûlâsında sânîyen kethüdâ-yı sadâret ve nâzır-ı baruthâne oldu. 1213
Amasyalıdır. İki defa Amasya Müftüsü olan Hâce Sultân zâviyesi Vakfı mütevellîsi Zanalı senesi saferinin yirmi dördünde kethüdâlıkdan azil ile defter emîni ve zilka’desinin dokuzunda
es-Seyyid el-Hâc Ahmed Efendi’nin mahdûmu ve sadr-ı esbak Zanalızâde es-Seyyid el-Hâc rikâb-ı hümâyûn defterdârı oldu.
Ahmed Paşa’nın dayısı ve amcazâdesidir. 1214 senesi muharreminde tersâne emîni 1216 rebîülevvelinde Mısır Defterdârı olup Vali
Amasya’da ulemâdan tahsîl-i ulûm edib ders-i âm ve Atabeg Gâzi müderrisi ve pederinin Hüsrev Paşa ile geçinemediğinden 1217 senesi cumâdelûlâsında isti’fâ etdi. Müteâkiben [110]
irtihâlinde Hâce Sultân vakfı mütevellîsi oldu. Ba’dehû silk-i kudâta girip kasabât ve bilâda vezâretle Cidde ve Habeş vâlisi oldu. Ancak bir yıl kadar vâlilik ederek 1218 senesi
kadı ve mükerreren Amasya Nakîbü’l-eşrâf kâim makâmı oldu. cumâdelâhiresinde Cidde’de dâr-ı bekâya rihlet etdi.
1153’de yeğeninin sadâretinde Maraş mevleviyyetiyle be-nâm olup vilâyât niyâbet ve Vezîr-i müşârün-ileyh sâdık, müstakîm, muktedir, sahî, güler yüzlü idi. Halilesinin
kazâsında bulundu. 1168’de vefât etdi. Kibâr-ı sâdât-ı ulemâdan ve mevâlîden idi. isrâfından dolayı hayli paraya mâlik olduğu halde güç idâre bildi. Mahdûmu mevâlîden Saîd
Kerîmezâdesi Şerîf Mehmed Paşa’dır. Siret Bey 1246’da vefât etdi. Şâir idi. Bunun mahdûmları şâir-i heccâv Nihad Bey ile Küçük
Şerîf Mehmed Paşa’dır.
Şerîf Mehmed Efendi-Lâdik Müftüsü Ahfâdından biri de Avni Mehmed Bey olup yeğeni dergâh-ı âlî gediklilerinden Mustafa
Diyarbekirlidir. İbrâhim bin Ali mahdûmu olup gençliğinde Amasya’ya gelip tahsîl-i Ağa’dır. Küçük Şerîf Mehmed Paşa 1293 rebîülâhirinde reis-i nuzzâr iken vezâret verilmiş,
ulûma çalıştı. [107] 1303’de Mısır’da vefât etmişdir. Erkân-ı Mısrıyyeden idi.
Ba’dehû Lâdik’e gidip Şeyhülislam Efendi Medresesi müderrisi olan meşâhîr-i fuzalâdan
İtâkî Yûsuf Efendi’nin dersine oturdu. Müşârün-ileyhden tahsîl ederken vefâtına binâen tekrar Şerîf Mehmed Efendi-Şeyhzâde es-Seyyid
Amasya’ya geldi. Amasya fuzalâsından Müftî-i esbak Abdullah Vecîh Efendi’nin büyük mahdûmudur.
Amasya müftüsü ve Mehmed Paşa müderrisi Çorumlu es-Seyyid Hâfız Mehmed Pederinden tahsîl-i ilim ve kemâl edib ders-i âm ve 1216’da pederinin kasr-ı yediyle Büyük
Efendi’nin halka-i tedrîsine mülâzemet ederek ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm oldu. Ba’dehû Ağa [111] Medresesi müderrisi olduğu halde 1226’da vefât etdi. Âlim, kâmil, vecîh idi.
Lâdik’de Şeyhülislam Medresesi müderrisi ve mükerreren Lâdik Müftüsü olduğu halde 1173
sâlinden sonra vefât etdi. Şerîf Mehmed Efendi-Sarı Ahmedzâde
Meşâhîr-i fuzalâdan muhakkik, usûlî, gâyet fakîh ve müteşerri’ idi. Pek çok tilmîzleri Amasya müftüsü Sarı Ahmedzâde Hâfız el-Hâc Mehmed Efendi’nin mahdûmudur. Hıfz-
vardır. Bunlardan biri de Allâme Ürgüplü el-Hâc Ahmed Efendi’dir. Evlâdı bir müddet ı Kur’ân ve tahsîl-i ilim ve irfân ederek ders-i âm oldu. Bâ’dehû kazâya sülûk edib hayli
Lâdik’de müderris ve müftü olmuşlardı. kasabâta kadı ve bilâda nâib olup 1245 sâlinden sonra vefât etdi. Ulemâ-yı nüvvâbdan idi.
Şerîf Mehmed Efendi-Müftîzâde Şerîf Mehmed Bey-Gürcüzâde
Amasyalıdır. Ulemâdan es-Seyyid Abdülbaki Efendi’nin mahdûmudur. İstanbul’a gelip Amasya eşrâfından olup tercemesi yukarıda yazılan es-Seyyid el-Hâc İbrâhim Bey bin
Firârî Hasan Paşazâde es-Seyyid Abdullah Paşa’nın dâiresine intisâb etdi. Müşârün-ileyhin Mehmed Bey bin Mustafa Paşa mahdûmudur. Pederinin vefâtından sonra taayün edib Amasya
sadâretinde mektûbî kalemine çerâğ oldu. [108] Vefâtında Muhsinzâde Mehmed Paşa’ya meclis-i a’yânına a’zâ olarak yıllarca icrâ-yı nüfûz etdi.
intisâb edib sadâretinde mühürdârı oldu.
386 387
390
