Page 49 - 6-8
P. 49
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
1195 senesi cumâdelâhiresinin yirmi sekizinde fetvâdan hacr edilib Caniklizâde Mikdat Hüseyin Efendi-Dizdârzâde el-Hâc
Ahmed Paşa’nın Amasya’ya mutasarrıf olarak geldiğini müteâkib sene-i mezbûrenin gurre-i Kal’a-i bâlâ Dizdârı el-Hâc Ahmed Ağa bin Hüseyin Ağa’nın mahdûmudur. Fuhûl-ı
ramazânında sânîyen Amasya müftüsü oldu. [134] Bu defasında iki buçuk yıl kadar makâm-ı fuzalâdan Seküköylüzâde el-Hâc Kâşif Mehmed Efendi’den ve üstâz-ı meşhûr Laz İbrâhim
fetvâda kalıb 1198 senesi muharreminde vefât etdi. Âlim, fakîh, vâiz, hüsn-i takrîr ve beyâna Efendi’den ikmâl-ı tahsîl edib ders-i âm oldu.
mâlik, vakûr, sâlih, afîf, mutedil bir zât idi. Mahdûmu el-Hâc Osmân Efendi’dir. Talebesine icâzet verdikden sonra bir müddet âlem-i inzivâya çekilib mutâlaat ile iştigâl
etdi. Bu esnâda Halfet Gâzi müderrisliği uhdesine tevcîh edilerek vâ’z ü tezkîre nakl-i hadîs ve
Hüseyin Efendi-Hâfız Çelebizâde el-Hâc tefsîre mülâzemet etdi.
Amasyalıdır. Yukarıda tercemesi geçen “Hâfız Çelebi” demekle meşhûr Şeyhü’l-Kurrâ 1205 senesi Şâbânının evâsıtında Müftü es-Seyyid el-Hâc Osmân Muhlis Efendi’nin
Hüseyin Efendi’nin evlâdından Hâfız Mustafa Efendi’nin mahdûmudur. Çelebizâde Fâzıl azlinde a’yânın ibrâmıyla Amasya müftüsü olup dokuz ay kadar makâm-ı fetvâda kaldı. 1206
Hüseyin Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib pederinin 1162’de irtihâli üzerine birâderi el-Hâc Hasan senesi rebîülevvelinde ulemânın ısrârına binâen makâmından çekilib Ürgüblü Hacı Ahmed
Efendi ve bunun da vefâtıyla Firûz Ağa müderrisi oldu. 1199’da vefât etdi. Ulemâdan bir vâiz Efendi kendisine halef oldu.
idi. 1207 senesi rebîülevvelinde Ürgüblü Efendi’nin hiddet ve şiddetine binâen azliyle
sânîyen Amasya müftüsü oldu. Fakat sene-i [138] mezbûrenin cumâdelûlâsı evâhirinde
Hüseyin Bey-Alay Beyzâde ulemânın taassubâtıyla selefi makâm-ı fetvâya iâde edildiğinden yine kûşe-i inzivâya çekildi.
Züamâdan Mustafa Bey’in mahdûmudur. Züamâdan olup Rus Muhârebelerinde Lâkin 1208 senesi zilhiccesinde nizâm-ı cedîde şiddetle itirâzından dolayı Müftü Ürgüblü
gösterdiği yararlılıklara binâen 1189’da Amasya Alaybeyi ve 1191’de ma’zûl olup 1201’de Hacı Ahmed Efendi azl edilib yine a’yânın ibrâmıyla sâlisen Amasya müftüsü oldu. 1209 gurre-
vefât etdi. Köprü a’yân-ı meşhûru Dedezâde el-Hâc Hüseyin Efendi bin el-Hâc Mustafa Efendi i muharreminde tarz-ı atîk tarafdârı olan Hazinedârzâde Süleyman Bey Amasya mütesellimi
de bu esnâlarda [135] ve Amasya a’yânından el-Hâc Hüseyin Ağa bin el-Hâc Ömer Ağa da oldukta rebîülevvelinin gurresinde yine kûşe-i inzivâya çekilib selefi iâde edildi.
1203 hudûdunda vefât etdi. Usûlî oğullarından olmalıdır. 1209 senesi şevvâlinde a’yânın şikâyeti üzerine Ürgüblü Hacı Ahmed Efendi fetvâdan
hacr edildikte dördüncü defa Amasya müftüsü oldu. Bu defa yirmi bir ay kadar makâm-ı fetvâda
Hüseyin Efendi-Ziyârelizâde el-Hâc bilâ-muariz kalıb 1211 senesi recebi evâilinde hastalandığından isti’fâ edib mâh-ı mezkûrun
Ulemâdan Mustafa Efendi’nin mahdûmudur. Amasya’da ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm yirmi sekizinci günü dâr-ı bekâya rihlet etdi.
oldu. Bâdehû Ziyare’de Keçioğlu Câmi-i şerîfinde kürsî şeyhi olduğu halde 1205’de vefât etdi. Âlim, fakîh, ulûm-ı akliyye ve Arabîyede mâhir, müteşerri’, beşûş, sadûk, mutedil, hüsn-
i idâre-i umûra vâkıf, a’yân ü eşrâfın muhibbi bir zât-ı sütûde-simât idi. Mahdûmları es-Seyyid
Hüseyin Ağa-Müjdecizâde es-Seyyid el-Hâc el-Hâc Abdullah, Mehmed Ahmed Efendilerdir. [139]
Amasyalıdır. A’yândan el-Hâc Yûsuf Ağa’nın oğludur. Türedizâde Vezîr Hüseyin
Paşa’nın ağalarından olup onun irtihâlinde Amasya’ya geldi. Sonra kethüdâ-yı sadr-ı âlî iken Hüseyin Efendi-Zeytûnî Hâfız el-Hâc
Amasyalı es-Seyyid Hâfız İbrâhim Paşa’ya ve ba’dehû birâderi es-Seyyid Mustafa Paşa’ya Amasya’nın Zeytûn Kazâsı’nda kâin Esenlü Köyü’nden Hasan bin Habîb’in oğludur.
intisâb etdi. İstanbul’da tahsîl-i ulûm edib Uzun Şücâ’ Mahallesi imâmı oldu. Yıllarca imâmet edib oldukça
Bunların sâye-i ikbâlinde ba’zı hidemât-ı mühimmede istihdam edilerek dergâh-ı âlî servet edindi. Köyünde bu servetiyle bir çeşme binâ edib nukûdunu 1212’de vakf ederek
kapıcı-başılarından oldu. 1207’de bir hizmetle Hicâz’a gönderilib Medine-i Münevvereye 1213’de vefât etdi. Sulehâdan şeyhü’l-kurrâ, sesi güzel idi.
yakın bir yerde vefât etdi. Erbâb-ı cerbezeden idi. Bakkallar içinde bir bâb dükkânını vakf edib
icâresiyle Eslem [136] Mahallesi Mescidi ittisâlinde yaptırdığı sebile yaz günlerinde kar vaz’ Hüseyin Efendi-Kâzâbâdî es-Seyyid el-Hâc
etdi. Mahdûmu el-Hâc Sâdık Mehmed Ağa’dır. Bunun oğulları Abdullah, Hüseyin Ağalar Tokat’ın Kâzâbâd nâhiyesinden Ali’nin mahdûmudur. Amasya’da Ürgüblü el-Hâc
1256’da ber-hâyat olup sonra vefât etmişlerdir. Diğer mahdûmu Hâfız Ali Paşa’dır. Ahmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm-ı meşhûr oldu. Mücîz-i ders-i âmlardan olup
hayli müddet vaaz ü tezkîr ile iştigâl ederek 1214 hudûdunda vefât etdi. Ulemâdan sâlih bir zât
Hüseyin Ağa-Mîrâhûr idi.
Amasyalıdır. Çolak Hacı Hüseyin Ağa demekle meşhûrdur. İstanbul’a gidip hâs ahûra Diğer ulemâdan Canikli el-Hâc Hüseyin Efendi de Allâme-i müşârün-ileyh Ürgüblü Hacı
girdi. Orada okuyub yazma öğrendi. Ba’dehû has ahûr ağalarından ve bâ’dehû dergâh-ı âlî Ahmed Efendi’den mücâz ve ders-i âm olup Hayriye müderrisi olduğu halde 1216 hudûdunda
gediklilerinden olup saray-ı sultânîye intisâb etdi. Tedrîcen tefeyyüz edib has âhûr vefât etdi. Ulemâdan, sulehâdan idi. Diğer yeniçeri serdârı Cebecioğlu Hüseyin Ağa bin
kethüdâlığından mîrâhûr-ı sânî olduğu halde 1208 senesi evâilinde vefât etdi. Amasya gedüğü Mehmed Ağa [140] da bu esnâlarda fevt oldu. Oğlu Abdullah Ağa’dır.
tımarı olan 39067 akçe saray-ı atik teberdârlarından Amasyalı Mustafa Ağa’ya verildi.
Amasya’da Dere Mahallesi’nde bir mescidi vardır. Hüseyin Paşa-Kutoğlu
Amasya Yeniçerilerinden Alevi Köylü Kut Hasan Ağa’nın oğludur. Bu da yeniçeri olup
Hüseyin Ağa-Kazancıoğlu el-Hâc bir müddet Canikli el-Hâc Ali Paşa ma’iyyetinde hizmet etdi. Cerbeze ve şecâatiyle müşârün-
Amasya civârında Ziyârelidir. Oranın ağniyâsından ve hânedânından olup Keçioğlu ileyhin teveccühâtını kazanıb hayli nüfûz ve servet edindi.
Câmi-i şerîfi vakfı mütevellîsi oldu. Mezkûr câmi-i şerîfin ittisâlinde bir mekteb ve önünde bir 1203’de Rus Muhârebâtında fedâkârâne ikdâm ve şecâati görüldüğünden ocağa alındı.
çeşme yaptırdı. Bir bâb dükkânıyla bir kıt’a bağını bunların [137] mesâlihine vakf edib 1210 1206 zilka’desinde Yeniçeri Ağası Amasyalı Kâtipzâde Mehmed Said Ağa’nın himmetiyle
hudûdunda vefât etdi. Ehl-i hayr idi. muhzır ağası olarak dâhil-i katar olup 1210’da kul kethüdâsı 1212’de yeniçeri ağası oldu.
1212 senesi zilka’desinin evâilinde azlinden beş-on gün sonra bâ-rütbe-i mîr-i mirâni
38 39
48
