Page 51 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Niğbolu muhâfızı ve 1213 senesi cumâdelâhiresinde vezâretle Silistre vâlîsi oldu. Üç yıl kadar
eşkıya muhârebesiyle iştigâl edib ba’zı muvaffakiyâtı görüldüğünden 1216 senesi
rebîülevvelinde ilâveten Niğbolu Kalesi muhâfızı oldu.
Ancak ba’zı ahvâlinden Gürcüzâde Osmân Paşa’ya [141] muvafakati ve ba’zı yolsuz
hareketi isyânına mahmûl ve Osmân Paşa’dan ayırmak lüzumu hâsıl olduğundan şâbân
evâilinde uhdesine Erzurum Eyâleti tevcîh ve seriân hareket etmesi emredildi.
Derhâl Silistre’den hareket ederek ramazânında Anadolu’ya geçmesini müteâkib Trabzon
vâlîsi ve Amasya mutasarrıfı Tayyar Mahmûd Paşa’ya i’dâm edilmesi emri gönderildi. Sene-i
mezbûre şevvalinde Tayyar Mahmûd Paşa’nın kuvvetleri tarafından Lâdik civarında ihâta
edilerek ahz ve i’dâm edildi.
Hüseyin Ağa-Çalıkoğlu
Amasya yeniçerilerinden İbrâhim Ağa bin Çalık Mehmed Ağa’nın oğludur. Mükerreren
Amasya serdârı, Rus harbinde serdengeçtiler ağası olarak teayyün etdi. Muahharan Mikdat
Ahmed Paşazâde Amasya mütesellimi Hasan Bey’in nüfûz ve istibdâdını idâmeye hizmet
eylediğinden 1219 senesi muharreminde mûmâ-ileyh ile beraber i’dâm edildi. Yeniçeri
sanâdîdinden idi.
Diğer iki defâ Amasya serdârı olan Çıtrıkoğlu Hüseyin Ağa bin Hacı Mehmed Ağa da
Hasan Bey’in ef’âline iştirâk etdiğinden 1219 senesi muharreminde bu da i’dâm edildi. [142]
Diğer yeniçeri zâbıtânından Kara Hüseyin Oğlu Hüseyin Ağa bin Mehmed Ağa da Hasan
Bey’in yârânından olduğu münâsebetiyle bu esnâda kaçıb gizlendi. Sonra vefât etdi. Bunun
oğlu Mehmed Ağa’dır.
Hüseyin Efendi-Emîr Hacızâde es-Seyyid el-Hâc
Amasya eşrâfından es-Seyyid Mustafa Ağa bin es-Seyyid el-Hâc Ali Ağa bin es-Seyyid
Hüseyin Ağa bin Emîr Hacı Abdullatîf Çelebi mahdûmudur. Ulemâdan tahsîl-i ulûm edib bir
müddet ders okutdu. Bâ’dehû a’yân-ı sâdâtdan olduğu münâsebetle mükerreren nakîbü’l-eşrâf
kâim-makâmı ve meclis-i a’yân azâsı oldu.
1214’de Hızır Paşa Câmi-i şerîfi vâizi olup 1219 senesi şâbânının yedisinde vefât etdi.
Ulemâ-i sâdâtdan vâiz bir zât idi. Mahdûmu es-Seyyid Mehmed Efendi de a’yân-ı sadâtdan idi.
Hüseyin Ağa-Dizdârzâde
Amasyalıdır. Tercemesi geçen Müftü el-Hâc Hüseyin Efendi’nin birâderi Hasan Ağa’nın
mahdûmudur. İstanbul’a gidip ba’zı vüzerâya hizmet ve bâ’dehû İzzed Mehmed Paşa’ya intisâb
ederek silâhdârı ve 1195 senesi saferinde müşârün-ileyhin sadâretinde kapıcıları [143]
kethüdâsı oldu.
Bu esnâda Paşacık unvânıyla iştihâr edib dergâh-ı âlî kapıcı-başılarından oldu. 1198’de
efendisinin vefâtında İstanbul’a gelip 1203’de mîrâhûr-ı sânî oldu. 1205 senesi
cumâdelâhiresinde Şerîf Hasan Paşa’nın Ruscuk’da idamına me’mûr ve ifâ-yı vazîfe edib
geldikden az sonra ma’zûl oldu.
1206’da Bosna vilâyetinin tahdîd-i hudûduna me’mûren gidip avdetinde 1210’da baş-
baki kulu bâ’dehû sipâhiler ağası oldu. Sonra bu gibi hidemâtı devr ile 1219 senesi şevvâlinin
on beşinde vefât etdi. Amasyalı Küçük Pir Emîr Efendi’nin yanında medfûndur. Birâderi
Mehmed Emîn Efendi’dir.
Hüseyin Efendi-Çelebizâde es-Seyyid el-Hâc
Köprülüdür. Oranın müftüsü es-Seyyid el-Hâc Abdullah Efendi’nin mahdûmudur.
Pederinden ve Amasya’da Ürgüblü Hacı Ahmed Efendi’den tahsîl-i ulûm edib avdet ederek
pederinin irtihâlinde Fâzıl Ahmed Paşa müderrisi oldu. Yıllarca tedrîs-i ulûm edib 1221’de
vefât etdi. Ulemâdan idi. Mahdûmları es-Seyyid Abdullah [144] Ali, Ahmed Efendilerdir.
40
50
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Efendi-Müftü Şeyhzâde es-Seyyid
Amasyalıdır. Es-Seyyid el-Hâc İsmail Efendi’nin mahdûmudur. Ulûm-ı şer’iyye ve
Arabiyyeyi tahsîl etdikden sonra 1195’de pederi yerine Şeyh Arık Tekkesi şeyhi ve câmii vâizi
ve 1210’da Feyziye-Aşağı Bakacak müderrisi Şerîf Ahmed Efendi’nin vefâtında yerine
Feyziye müderrisi oldu. Yirmi sekiz yıl kadar tezkîr ve irşâd-ı hulûk ile be-nâm olup 1223
senesi evâilinde bilâ-veled vefât etdi. Âlim, vâiz, sâlih bir zât idi. Birâderi es-Seyyid eş-Şeyh
Mustafa Efendi Tekkesi şeyhi ve câmii mezkûr vâizi oldu.
Hüseyin Efendi-Kara Mollazâde es-Seyyid el-Hâc
Sâdât-ı ulemâdan es-Seyyid el-Hâc Ali Efendi’nin mahdûmudur. Buda a’yân-ı sâdâtdan
olup Mikdat Ahmed Paşazâde Hasan Bey’in gözdelerinden olduğu münâsebetle iki defa
nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı oldu. 1219’da menkûb olup 1224’de vefât etdi.
Hüseyin Ağa-Şirinzâde
Amasyalıdır. Ulemâdan Üçler Mahallesi’nden Sa’dî Çelebi vakfı mütevellîsi Hânedân
Ağazâde Şirin Ali Efendi’nin mahdûmu ve Amasya a’yânından [145] el-Hâc Hâfız Hasan
Efendi’nin birâderidir. Gençliğinde enderûn-ı hümâyûna girib “Şirin” dendi. Orada tefeyyüz
edib silâhdâr-ı şehriyârî Lâdikli es-Seyyid Abdullah Ağa’nın himmeti sâyesinde seferli
kethüdâsı ve ricâlden Mirza Paşazâde Mustafa İffet Bey’e dâmâd oldu.
1215’de Çukadâr-ı şehriyâri olup nüfûz ve ikbâli arttı. Ancak meşâhîr-i zalemeden
Tayyar Mahmûd Paşa’ya tarafdârlık etdiği anlaşılmakla 1218’de azl ve enderûndan ihrâç edildi.
Bâ’dehû koru ağası olup 1222’de kapıcıbaşılık verildi.
1223 senesinde Sultân Mahmûd Hân-ı Sânî’nin cülûsundan az sonra tekâüde sevk edilib
Üsküdar’da mütekâiden mukîm iken 1226 senesi recebinin yedisinde vefât etdi. Haydar Paşa’da
medfûndur.
Hüseyin Ağa-Cârîloğlu el-Hâc
Köprülüdür. Oranın a’yânından el-Hâc Ali Ağa bin el-Hâc Hüseyin Ağa’nın oğludur.
“Carullahoğlu” demekle meşhûr iken halk arasında Cârîloğlu dendi. Canikli Hacı Alizâdelerin
[146] meftunu olduğu münâsebetle Köprü a’yânı oldu.
1214’de Caniklizâde Tayyar Mahmûd Paşa’nın verdiği cür’etkârâne bir emri üzerine
Köprü müftüsü eş-Şeyh Mustafa Efendi’nin gece hücre-i ibâdetinde gönderdiği eşirrâ
tarafından gaddarâne şehîd edilmesi defter-i seyyiâtında ağır bir seyyie olarak kaldı.
Efendilerinin sayesinde kendisi takibât-ı şer’iyye ve siyâsiyyeden masûn kaldıysa da
evâhir-i ömründe cüzzâm illetine mübtelâ olup 1227’de dâr-ı mücâzâta gitdi. Bunun ef’âli
yüzünden bütün sülâlesi fakr ü cüzzâma mübtelâ olduğu görülmektedir.
Hüseyin Bey-Yeğenzâde es-Seyyid
Amasyalıdır. Vüzerâdan Ömer Paşa bin İbrâhim Bey bin Yeğen Ali Bey’in mahdûmudur.
Evâil-i hâlinde Bâb-ı âlîye girib mektûbî-i sadâret kaleminde terbiye gördü. Bâ’dehû
Yenicelizâde es-Seyyid Ahmed Paşa’ya ve bunun vefâtında mahdûmu es-Seyyid Mehmed
Paşa’ya divân kâtibi oldu.
Efendisinin mağdûren şehâdetinde Amasya’ya gelip servet ü sâmânı sâyesinde Meclis-i
a’yân âzâsından olup 1229 hudûdunda vefât etdi. Eski Kethüdâ Mahallesi’nde bir çeşme
binâsıyla [147] nâmını bir asır kadar yaşatdı. Fakat 1331 harîk-i hânümansûz ne bu çeşmeyi ne
de mahalleyi bırakmadı.
Hüseyin Ağa-Lâdikli
Amasya dâhilinde Lâdik kasabasından Mehmed’in oğludur. Gençliğinde yeniçeri olup
41