Page 50 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Hüseyin Efendi-Dizdârzâde el-Hâc
Kal’a-i bâlâ Dizdârı el-Hâc Ahmed Ağa bin Hüseyin Ağa’nın mahdûmudur. Fuhûl-ı
fuzalâdan Seküköylüzâde el-Hâc Kâşif Mehmed Efendi’den ve üstâz-ı meşhûr Laz İbrâhim
Efendi’den ikmâl-ı tahsîl edib ders-i âm oldu.
Talebesine icâzet verdikden sonra bir müddet âlem-i inzivâya çekilib mutâlaat ile iştigâl
etdi. Bu esnâda Halfet Gâzi müderrisliği uhdesine tevcîh edilerek vâ’z ü tezkîre nakl-i hadîs ve
tefsîre mülâzemet etdi.
1205 senesi Şâbânının evâsıtında Müftü es-Seyyid el-Hâc Osmân Muhlis Efendi’nin
azlinde a’yânın ibrâmıyla Amasya müftüsü olup dokuz ay kadar makâm-ı fetvâda kaldı. 1206
senesi rebîülevvelinde ulemânın ısrârına binâen makâmından çekilib Ürgüblü Hacı Ahmed
Efendi kendisine halef oldu.
1207 senesi rebîülevvelinde Ürgüblü Efendi’nin hiddet ve şiddetine binâen azliyle
sânîyen Amasya müftüsü oldu. Fakat sene-i [138] mezbûrenin cumâdelûlâsı evâhirinde
ulemânın taassubâtıyla selefi makâm-ı fetvâya iâde edildiğinden yine kûşe-i inzivâya çekildi.
Lâkin 1208 senesi zilhiccesinde nizâm-ı cedîde şiddetle itirâzından dolayı Müftü Ürgüblü
Hacı Ahmed Efendi azl edilib yine a’yânın ibrâmıyla sâlisen Amasya müftüsü oldu. 1209 gurre-
i muharreminde tarz-ı atîk tarafdârı olan Hazinedârzâde Süleyman Bey Amasya mütesellimi
oldukta rebîülevvelinin gurresinde yine kûşe-i inzivâya çekilib selefi iâde edildi.
1209 senesi şevvâlinde a’yânın şikâyeti üzerine Ürgüblü Hacı Ahmed Efendi fetvâdan
hacr edildikte dördüncü defa Amasya müftüsü oldu. Bu defa yirmi bir ay kadar makâm-ı fetvâda
bilâ-muariz kalıb 1211 senesi recebi evâilinde hastalandığından isti’fâ edib mâh-ı mezkûrun
yirmi sekizinci günü dâr-ı bekâya rihlet etdi.
Âlim, fakîh, ulûm-ı akliyye ve Arabîyede mâhir, müteşerri’, beşûş, sadûk, mutedil, hüsn-
i idâre-i umûra vâkıf, a’yân ü eşrâfın muhibbi bir zât-ı sütûde-simât idi. Mahdûmları es-Seyyid
el-Hâc Abdullah, Mehmed Ahmed Efendilerdir. [139]

Hüseyin Efendi-Zeytûnî Hâfız el-Hâc
Amasya’nın Zeytûn Kazâsı’nda kâin Esenlü Köyü’nden Hasan bin Habîb’in oğludur.
İstanbul’da tahsîl-i ulûm edib Uzun Şücâ’ Mahallesi imâmı oldu. Yıllarca imâmet edib oldukça
servet edindi. Köyünde bu servetiyle bir çeşme binâ edib nukûdunu 1212’de vakf ederek
1213’de vefât etdi. Sulehâdan şeyhü’l-kurrâ, sesi güzel idi.

Hüseyin Efendi-Kâzâbâdî es-Seyyid el-Hâc
Tokat’ın Kâzâbâd nâhiyesinden Ali’nin mahdûmudur. Amasya’da Ürgüblü el-Hâc
Ahmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm-ı meşhûr oldu. Mücîz-i ders-i âmlardan olup
hayli müddet vaaz ü tezkîr ile iştigâl ederek 1214 hudûdunda vefât etdi. Ulemâdan sâlih bir zât
idi.
Diğer ulemâdan Canikli el-Hâc Hüseyin Efendi de Allâme-i müşârün-ileyh Ürgüblü Hacı
Ahmed Efendi’den mücâz ve ders-i âm olup Hayriye müderrisi olduğu halde 1216 hudûdunda
vefât etdi. Ulemâdan, sulehâdan idi. Diğer yeniçeri serdârı Cebecioğlu Hüseyin Ağa bin
Mehmed Ağa [140] da bu esnâlarda fevt oldu. Oğlu Abdullah Ağa’dır.

Hüseyin Paşa-Kutoğlu
Amasya Yeniçerilerinden Alevi Köylü Kut Hasan Ağa’nın oğludur. Bu da yeniçeri olup
bir müddet Canikli el-Hâc Ali Paşa ma’iyyetinde hizmet etdi. Cerbeze ve şecâatiyle müşârün-
ileyhin teveccühâtını kazanıb hayli nüfûz ve servet edindi.
1203’de Rus Muhârebâtında fedâkârâne ikdâm ve şecâati görüldüğünden ocağa alındı.
1206 zilka’desinde Yeniçeri Ağası Amasyalı Kâtipzâde Mehmed Said Ağa’nın himmetiyle
muhzır ağası olarak dâhil-i katar olup 1210’da kul kethüdâsı 1212’de yeniçeri ağası oldu.
1212 senesi zilka’desinin evâilinde azlinden beş-on gün sonra bâ-rütbe-i mîr-i mirâni

39
49