Page 47 - 6-8
P. 47
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Evâhir-i hayatında ömrünü tefsîr ve hadîs tedrîsine hasr ederek mükerreren icâzet verdi.
Hüseyin Efendi-el-Hâc Kara Molla Beydâvî Tefsîrini ve Sahîh-i Buharî ve Müslimi hatm ederek imrâr-ı hayat etmekde iken 1191
Köprülüdür. 1141’de vefât eden Dedezâde el-Hâc Ahmed Ağa’nın mahdûmudur. senesi rebîülevvelinde ulemâ ve a’yânın ısrârına binâen Amasya müftüsü olup 1192 senesi
Köprülüzâde Hâfız Ahmed Paşa dâiresinde tahsîl-i irfân ederek Bâb-ı âlide kethüda kalemine receb-i şerîfinin evâilinde dâr-ı naîme irtihâl etdi.
çerağ edildi. Orada tefeyyüz edib kalem-i mezkûrun ser-halîfesi iken paşa-yı müşârün-ileyhin Gâyet fâzıl, muhakkik, ulûm-ı akliyyede yegâne-i asr olup, gâyet müteşerri’, âbid,
kâtib-i divânı oldu. müfessir, muhaddis, meşâhîr-i fukahâdan olduğu Iydîzâde es-Seyyid Abdürrahim Efendi
Bâ’dehû efendisinin arz ve ricâsıyla hâcegân-ı Divân-ı Hümâyûn zümresine iltihâk edib “Kitâbü’l-mecmu’ ‘ani’l-meşhûd ve’l-mesmû’”unda yazıyor. Ürgüblü el-Hâc Ahmed
Paşa 1183’de Mısır vâlîsi iken irtihâlinde Köprü’ye avdet ve dört yıl kadar Köprü a’yânı olarak Efendi’nin şöhret-i ilmîyesi bunun irtihâlinden sonra başlar. Mahdûmu el-Hâc Hâfız Mustafa
iştihâr edib 1187’de dâr-ı bekâya rihlet etdi. Servet ü sâmânıyla, nüfûz ve itibârıyla meşhûr idi. Efendi’dir. [131]
Hüseyin Ağa-Büyük el-Hâc Hüseyin Ağa-Kurdzâde es-Seyyid el-Hâc
Amasyalıdır. Eşrâfdan Hacı Kadîrzâde el-Hâc Mustafa [128] Ağa bin el-Hâc Abdülkâdir Amasya eşrâfından ve Hızır ve Mehmed Paşaların evkâf-ı mütevellîsi es-Seyyid Mahmûd
Ağa bin el-Hâc Ali Ağa’nın mahdûmu ve Hacı Kadîrzâde Köse Ali Paşa’nın birâderzâdesi ve Bey bin Mustafa Bey’in mahdûmudur. Pederinin irtihâlinde müşârün-ileyhimânın evkâfına
dâmâdıdır. Kayınpederinin dâiresinde tahsîl-i maârif edib hazinedârı ve bâ’dehu kethüdâsı mütevellî ve meclisi a’yân âzâsı olup 1194 hudûdunda vefât etdi. Hânedân idi.
oldu.
Amcasının sâye-i ikbâlinde dergâh-ı âlî kapıcı-başılarından olup müşârün-ileyhin Hüseyin Ağa-Deli
irtihâlinde baş-baki kulu bâ’dehû gümrük emîni olup hayli müddet gümrük emânetinde kaldı. Amasyalı Mehmed’in oğludur. Seksenbeşinci sipâhi bölüğüne kayd edilib muhârebâtda
Tedbîr ve sadâkati görüldüğünden 1183 senesi rebîülevvelinde rikâb-ı hümâyûn kethüdâsı oldu. yararlılıkları görülmekle 1172’de terakkîye nâil olup yevmîyesi 30 akçeye çıkarıldı. Sipâhi
1184 senesi cumâdelûlâsının üçüncü günü kethüdâ-i sadr-ı âlî olup 1187 senesi evâilinde defterinde künyesi “Deli Hüseyin Mehmed Amâsîye 18” diye görüldü.
infisâl ve 1188 senesi recebinde dâr-ı bekâya irtihâl etdi. Sâdık, müdebbir idi. Mahdûmları Bâ’dehû Râkım Mehmed Paşa’nın silâhdârı olup müşârün-ileyhin irtihâlinde Amasya’ya
Mustafa, Ahmed Reşid, İbrâhim Rüştü Beyler’dir. Hâcegândan Mustafa Bey 1185 saferinin on gelip 1184’de Rus Muhârebesine gitdi. Cüret ve cesaretiyle kendisini tanıdıb Yeğen Ali
beşinde ve Müderris Ahmed Reşid Efendi 1192’de ve diğer Müderris İbrâhim Rüştü Efendi de Paşa’nın vezâretinde silâhdârı olduğu halde 1196 hudûdunda vefât etdi. Cesûr, şecî idi.
1196’da vefât edib Hacı Hüseyin Ağa iki mahdûmuyla beraber Üsküdar’da Miskinlerde Mahdûmu Mehmed Ağa a’yândandır. Evlâdı Üçler Mahallesi’nde vardır.
İbrâhim Rüştü Efendi İstanbul’da [129] Tevekkül Çeşmesi’nde medfundur.
Hüseyin Ağa-Hacı Feyzullahzâde el-Hâc
Hüseyin Efendi-Arab el-Hâc Amasya eşrâfından el-Hâc Ömer Ağa bin el-Hâc İsmail Efendi bin [132] el-Hâc
Mekkelidir. İstanbul’da tahsîl-i ulûm ve tabâbet edib Amasya’da ikâmet ve icrâ-yı tabâbet Feyzullah Efendi’nin mahdûmudur. Tercemesi geçen Hacı Feyzullahzâde el-Hâc Hüseyin
ederek fevkâlade iştihâr etdi. Ulûm-ı şer’iyyede mahâreti olduğu gibi tabâbetde de ibrâz-ı Ağa’nın yeğeni ve dâmâdıdır. Dâiresinde terbiye görüb ilm ü kitâbet öğrendi. Bâ’dehû
hazâkat ederek 1190’da doksan yaşlarında vefât etdi. Âlim, müteşerri’ tabib-i hâzık bir zât idi. kethüdâsı ve 1173’de meclis-i a’yân âzâsı oldu.
Servet ü sâmânı mükemmel olup bu sâyede a’yân sırasına girdi. Mahdûmları Mustafa, Amcasının irtihâlinde nüfûz ve servetinden fevkalâde istifâde edib 1186’da baş-a’yân ve
Mehmed, Ali Ağalardır. 1187 senesi rebîülevvelinde Canikli Hacı Ali Paşa tarafından Amasya mütesellimi oldu. Fakat
paşanın tahakkümünden bî-zâr olup recebinin selhinde isti’fâ ederek Erzurum vâlîsi olan kaynı
Hüseyin Bey-Hacı Paşazâde es-Seyyid el-Hâc Yeğen Ali Paşa’nın nezdine gitdi.
Amasya eşrâfından ve Sofular’da câmii ve dârülhadîsi olan Abdullah Paşa’nın vakfı Orada Yeğen Ali Paşa’nın kethüdâsı ve 1190 senesi zilka’desinde kaynı tarafından Sivas
mütevellîsi el-Hâc Abdullah Bey bin Mehmed Bey’in mahdûmudur. Birâderi es-Seyyid el-Hâc mütesellimi oldu. 1193 senesi şa’bânında Canikli Hacı Ali Paşa ile Cabbarzâde Mustafa Bey
Abdülkerîm Bey’in vefâtından sonra vakf-ı mezkûre mütevellî ve meclis-i haciyân ve a’yân arasında muhâlif-i rızâ-yi âlî-yi harb olduğundan şa’bânın yirmi dördünde kaynı Amasya
âzâsı olup 1190 sâlinden sonra vefât etdi. mutasarrıfı oldukda tarafından Amasya mütesellimi olarak geldi.
1194 senesi ramazânında kaynı Köstendil Sancağı’na nakl-i me’mûriyet eylediğinden
Hüseyin Efendi-Çelebizâde el-Hâc beraber gidip 1197’de Yeğen Ali Paşa Cidde vâlîsi [133] ve Şeyhü’l-harem oldukda beraber
Amasyalıdır. Çelebizâde Mustafa Ağa bin Hüseyin bin Ali’nin mahdûmudur. Iydîzâde hâc edib sene-i mezbûrenin zilhiccesinde Mekke-i Mükerremede vefât etdi. Kibâr-ı a’yândan
el-Hâc Akif Mustafa Akdağî eş-Şeyh Mustafa, Çorumlu Müftü es-Seyyid el-Hâc Ali, Taşâbadi müdebbir, hânedân bir zât idi.
el-Hâc Ahmed Efendilerden ulûm-ı akliyye ve nakliyyeyi ahz ve istifâza ederek ders-i âm-ı
meşhûr oldu. Hüseyin Efendi-Arabacızâde el-Hâc
Yıllarca tedrîs-i ulûm ederek fazilet-i ilmiyesini bütün ulemâ-yı be-nâma tâsdik etdirdi. Amasyalıdır. El-Hâc Osmân Ağa bin Çorumlu Arabacı Ali Ağa’nın mahdûmudur.
1179’da üstâd-ı meşhûr Laz İbrâhim Efendi’nin irtihâlinde Saraçhâne Câmii ittisâlinde el-Hâc Yukarıda tercemesi yazılan amcasından ve Amasya müftüsü Çorumlu es-Seyyid el-Hâc Ali
Mustafa Ağa’nın binâ etdiği medrese müderrisi olarak fevkalâde iştihâr etdi. [130] Üstâzı es- Efendi’den ve üstâz-ı meşhûr Laz İbrâhim Efendi’den ikmâl-ı tahsîl ederek ders-i âm-ı meşhûr
Seyyid el-Hâc Ali Efendi ile gâyet müşkil-pesend olan Seküköylüzâde el-Hâc Kâşif Mehmed oldu.
Efendi’nin zaman-ı iftâlarında müsevvid ve emînü’l-fetvâ ve şeyhü’l-muhaddisîn Hayli müddet Sultân Bâyezîd Câmii vâizi ve ser ü haddi el-Hâc Mustafa Efendi’ye
Seküköylüzâde el-Hâc Osmân Efendi’nin 1189’da vefâtına binâen Tamgacı Ahmed Ağa’nın müsevvid ve emînü’l-fetvâsı olup 1192 senesi recebinde Fâzıl Hüseyin Efendi’nin irtihâli
Sultân Bâyezîd Câmi-i şerîfinde vaz’ eylediği dersiyye-i hadîs-i şerîfe mutasarrıf oldu. üzerine Amasya müftüsü oldu. Üç yıl kadar makâm-ı fetvâda kaldı.
36 37
46
