Page 43 - 6-8
P. 43
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Ağa-Hacı Feyzullahzâde el-Hâc 1145’de devren Merzifon’a geldiği esnâda mukâddemen tevâlî eden şikâyetlerle azl edilib
Amasyalıdır. Eşrâfdan el-Hâc Feyzullah Efendizâde el-Hâc İsmail Efendi’nin mahdûmu Merzifon’da ikâmete me’mûr olarak mensî bir halde beş yıl kadar [117] kaldı. 1150 senesi
ve Gül Ahmed Paşa’nın ammizâdesidir. Müşârün-ileyh Gül Ahmed Paşa bin Mehmed Efendi şa’bânında kethüdâ-yı sadr-ı âlî olan Zanalızâde es-Seyyid el-Hâc Ahmed Paşa’nın arz ve
bin el-Hâc Feyzullah Efendi’nin ağalığında dâiresine girib tahsîl-i maârif etdi. ricâsıyla nâil-i afv-ı pâdişahî olup şevvâlinde Şam vâlîsi oldu.
Ahmed Paşa vezâretle Cidde vâlîsi oldukda kethüdâsı olup Hicâz’a gitdi. Ammizâdesinin 1151’de Şakî Sarı Beyoğlunun istîsâline me’mûr olup tedbîrsizlikle muhârebede
irtihâlinde avdet edib meclis-i hâciyân ve 1152’de meclis-i a’yân âzâsı ve 1159’da baş-a’yân bozulduğundan azl edilib Rodas’a nefyedildi. 1152 senesi rebîülâhirinde sadrâzam olan
oldu. Zanalızâde Ahmed Paşa’nın himmetiyle afv ve itlâk edilib yine Merzifon’a gönderildi.
Nadir Şâh muhârebatında imdâd-ı seferî tedârikinde ibrâz-ı iktidâr eylediğinden 1160’da 1153 senesi rebîülâhirinde yine sadr-ı müşârün-ileyhin arz ve himmeti sâyesinde ibkâ-i
dergâh-ı âlî kapıcıbaşılığı ile taltîf edildi. 1161 şa’banında tedârik etdiği gönüllü askere baş-buğ vezâretle Çıldır vâlîsi olup 1155 senesi rebîülâhirinde sadr-ı müşârün-ileyhin mesned-i
olarak dârü’l-harbe [114] girib mâlen ve bedenen çalışdı. sadâretden azlini müteâkib azl edilib yine Merzifon’da ikâmete me’mûr oldu.
1168 senesi muharreminde sânîyen baş-a’yân ve zilhiccesinde sânîyen Amasya 1156 senesi şevvâlinde Diyârbekir ve 1158’de Van ve 1160 senesi cumâdelâhiresinde
mutasarrıfı Ebûbekir Paşa tarafından mütesellim olup 1170 senesi ramazânında Yozgatlı Ömer Haleb ve 1162’de Adana vâlîsi olup me’mûr olduğu vilâyetlerde inzibâta aid harekât-ı
Paşa Amasya mutasarrıfı oldukda mütesellimlikde ibkâ eyledi. şedîdesinden dolayı şâkîleri çoğaldığından 1164’de İçil Sancağı [118] mutasarrıfı olarak
1171 senesi rebîülevvelinde Ömer Paşazâde Hasan Paşa’nın mutasarrıflığında azl edilib Silifke’de hayli müddet oturdu.
1173 senesi muharreminde Ebûbekir Paşa tarafından sâlisen Amasya mütesellimi olduğu halde 1175’de Anadolu vilâyeti şedidü’ş-şekîme bir valinin nasbına lüzûm gösterecek ba’zı
1174 senesi şa’banında hastalandı. Ramazânın gurresinde mütesellimlikden çekilib evâsıtında ahvâle marûz kaldığından sene-i mezbûrenin şevvâlinde Anadolu vâlîsi olup Kütahya’ya geldi.
dâr-ı bekâya irtihâl etdi. Vilâyetin muhtâc olduğu sükûnunu temin esnâsında hastalanıb 1176’da vefât etdi. Sâdık,
Âkil, müdebbir, nâfîzü’l-kelîm, servet ü sâmânı mükemmel, büyük bir hânedân idi. müdebbîr, şedidü’ş-şekîme bir vezîr-i zîşân idi. Mahdûmu Ali Bey 1202 recebinde vefât edib
Gümüşlüzâde Mahallesi’ndeki mükellef konağı bir vezîr dâiresine benzerdi. Mahdûmları el- Üsküdar’da medfûndur. Kethüdâsı Merzifonî Hüseyin Ağa ve kölesi sadr-ı esbak Cenâze Hasan
Hâc Yeğen Ali Paşa ile el-Hâc İsmail, Feyzullah Efendilerdir. Hacı İsmail Efendi ulemâdan Paşa’dır.
olup 1200’de ve bunun mahdûmu Feyzullah Efendi de 1233’de vefât etdi. Dâmâdı da yeğeni
olan el-Hâc Hüseyin Ağa’dır. Yeğen el-Hâc Ali Paşa da meşâhîr-i vüzerâdandır.[115] Hüseyin Efendi-Arabacızâde el-Hâc
Amasyalıdır. Amasya’da arabacılık eden Çorumlu Ali’nin mahdûmudur. Meşâhîr-i
Hüseyin Paşa-Kazıkcı el-Hâc fuzalâdan Hıfzızâde Hâfız el-Hâc Osmân Fâik Efendi’nin halka-i tedrîsinde ikmâl-i tahsîl
Merzifonludur. Hüseyin Abdullah Ağa’nın mahdûmudur. Gençliğinde sadr-ı esbak ederek 1143’de ders-i âm ve 1165’de Pervâne Bey Câmii kürsî şeyhi olup 1177 senesi
Merzifonî Kara Mustafa Paşazâde Ali Paşa’ya intisâb edib dâiresinde terbiye gördü. Cevvâl, zilhiccesinde vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan vâiz, müttâki, sâlih bir zât idi. Mahdûmları el-Hâc
işgüzâr olduğu münâsebetle Ali Paşa’nın vezâretinde silahdârı, ba’dehû kethüdâsı oldu. Ali, Ahmed Efendilerdir. [119]
Ali Paşa’nın şöhret-i şayi’ası, bunun işgüzârlığından neş’et etdiğine kâni olan sadr-ı esbak
Şehid Ali Paşa’nın nazar-ı dikkat ve istirkâbını celb eylediğinden 1127’de beylerbeyi pâyesiyle Hüseyin Ağa-Kurucanzâde el-Hâc
İzmit mutasarrıfı nasb ederek birbirinden ayırdı. Bununla teşeffî-i sadr edemediğinden 1128 Merzifonludur. Harmanlar Mahallesi’nden Derviş Mehmed Ağa’nın oğludur. Sâbıkü’t-
senesi saferinde rütbesinin ref’iyle Merzifon’a gönderdi. terceme Merzifonî Hüseyin Paşa’nın dâiresinde bulunarak nüfûz ve servet edindi. Ba’dehû
1129 senesi muharreminde Merzifon’da Kara Mustafa Paşa ve vakfının mütevellî kâ’im- müşârün-ileyhin silahdârı olup irtihâlinde Merzifon’a geldi. Harmanlar Mahallesi’nde bir câmi-
15
makâmı ve 1130’da Merzifon voyvadası oldu. Bu esnâda Ali Paşa rikâb-ı hümâyûn kâ’im- i şerîf ve civârında bir binâ ederek emlâkını bunların mesâlihine vakfedip 1178’de vefât etdi.
makâmı olarak İstanbul’a geldi. 1131 senesi şevvâlinde paşasının ricâ ve iltimâsıyla sânîyen Sâhib-i hayr idi.
bâ-irâde-i seniyye müşârün-ileyhin kethüdâsı oldu. [116]
1134’de Şam vâlîsi ve Emîrü’l-Hâc olan Ali Paşa ile Hicâz’a gidip 1135 senesi saferinde Hüseyin Efendi-Değirmencizâde Hâfız es-Seyyid
avdet esnâsında Birke-i mu’azzama mevkiinde Ali Paşa’nın irtihâline binâen kafile-i huccâcı Taşâbâd (Erbaa)lıdır. Değirmenci oğlu Ali bin Şa’ban’ın mahdûmudur. Amasya’da
âminen ve sâlimen Şam’a götürdü. Buna mükâfâten Çelebi Sultân evkâfı tevliyetiyle fûzalâdan Çorumlu es-Seyyid el-Hâc Hâfız Mehmed ve Iydîzâde Âkif Mustafa Efendilerden
Merzifon’a gönderildi. ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve 1148’de Hüseyin Paşa kerîmesi Fatıma Hânım’ın yaptırdığı
Fakat servet ü yesârı, nüfûz ve iktidârı pek yolunda idi. Bu esnâda açılan İran Medrese-i Fatımîye’nin ilk müderrisi oldu.
Muhârebesi’ne taşra a’yânının ikdâr ve i’zâmı matlûb-ı âlî olduğundan 1136 senesi saferinde Muahharan ba’zı meşâyih-i kirâma hizmet ve tekmîl-i sülûk ederek 1154’de Selâmet
Rûmeli beylerbeyliği pâyesiyle uhdesine Musûl eyâleti tevcîh edilerek İran harbine me’mûr Hâtun Tekkesi şeyhi olup tedrîs-i ulûm ve irşâd-ı hâlk ile yıllarca [120] iştigâl ve 1178 senesi
oldu. zilka’desinde dâr-ı naîme irtihâl etdi.
1139 senesi cumâdelûlâsının sekizinci günü Amasya ve Karahisâr sancâkları mutasarrıfı Âlim, tasavvufa vâkıf, fakîh, müteşerri’, kâmil, oldukca hattât bir zât idi. Fünûn-ı
ve 1140 senesi muharreminde vezâretle sânîyen Musûl vâlîsi olup İran harbine devam etdi. mütedâvileye dâir okuduğu kitâblarını kendi yazmış ve kendi imzâsıyla tasarruf etdiği cihâtı
1143’de bir muvaffakiyetsizlikle ma’zûl olduysa da 1144 senesi rebîülevvelinde Sivas vâlîsi kayd etmiş olduğu kitâblarının ziyâretinden anlaşıldı.
oldu. Mahdûmları es-Seyyid Mustafa, Mehmed ve Sâdık Ali Efendilerdir. Es-Seyyid Mustafa
Akif Efendi, mezkûr tekke şeyhi ve medresenin müderrisi olup 1210’da ve es-Seyyid Mehmed
Zarif Efendi de Mehmed Paşa kürsî şeyhi olup 1204’de vefât etdiler.
15 1131 senesi evâilinde tanzim edilen Darendeli Hüseyin Paşa’nın vakfiyesi zeylinde şâhid olarak “fahrü’l-
emâcid ve’l-a’yân Hüseyin Ağa bin Abdullah sâkin Merzifon” diye yazılıdır.
32 33
42
