Page 35 - muze

olanları nadirdir. Alâeddin Eretna adına H. 750’de Erzincan’da darp edilen sadece bir

altın sikke basılmıştır. Eretnalılar sikkeler üzerinde Uygurca “Sultan Adil” unvanını
kullanmayı tercih etmişlerdir. 181 Eretna sikkeleri üzerindeki yazılar da kufi hatla

yazılmış olup, bezeme açısından İlhanlı etkilerini devam ettirmektedir. Altı kollu
yıldız, köşeleri sivri çıkıntılı altı dilimli rozetler önemli bezeme elemanlarıdır. 182

Karakoyunlu (1351-1469) sikkeleri ilk defa Timur’un ölümünden sonra
basılmaya başlanmıştır. Bu dönemde gümüş ve bakır sikkeler basılmış, altın sikke ise

sadece Cihan Şah tarafından bastırılmıştır. Gümüş sikkelerin tezyinatları ve
standartları Timurlu; altın sikkelerin tezyinatları, standartları Memlüklü

eşrefilerinden örnek alınmıştır. Kara Yusuf’un bastırdığı sikkelerden Erzincan darplı

olanlar Osmanlı, Mardin darplı olanlar Artuklu sikkeleriyle benzerlik göstermektedir.
İskender tarafından bastırılanlar ise Artuklu özelliği taşır. 183 Karakoyunlular

Timurlular’ın etkisi ile gümüş sikkelere “tenge” adını vermişler, sikkelerinin ön
yüzünde kendi simgeleri olan koçbaşı veya saadet düğümü, arka yüzünde Timur’un

adını darp ettirmişlerdir. 184 Cihan Şah dönemi sikkelerinin bir kısmı üzerinde şii
motifler, dört halifenin ismi yer alırken bazı sikkelerde sadece “Aliyen velî’üllah”

ifadesi ile karşılaşılmaktadır; fakat Şii motifli sikkeleri inançsal tercihleri için değil

siyasal çıkarları için kullanmışlardır. 185

Timurlu (1370-1507) sikkeleri esas olarak gümüştür. Bakır ve pirinç sikkeleri

de mevcuttur. Sikkelerin ön yüzünde genelde Kelime-i Tevhid yer almakta, darp
yeri ve tarihi yine ön yüzde bulunmaktadır. 186 Sikkelerde Arapça, Türkçe ve

Moğolca kelimeler kullanılmıştır. Damgalar çok fazla rastlanılmış, özellikle kendi
kabilelerinin damgalarını kullanmayı adet edinmişlerdir. Mahmud Han’ın adıyla

sikke basımına devam eden Timur, zamanla sikkelerdeki unvanlarını da

181 Öztürk ve Perk, “Anadolu Beylikleri ve Sikkeleri”, s. 29.
182 Polat, Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde Bulunan XII. ve XV. Yüzyıllara Ait Beylikler
Dönemi Sikkeleri, s. 82.
183 Esko Naskali ve Osman Özgüdenli, “Karakoyunlu ve Akkoyunlu Sikkeleri”, Anadolu’da Paranın
Tarihi, ed. Bülent Arı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları, Ankara 2011, s. 158.
184 Rabia Yılmaz, Mardin Müzesi Karakoyunlu Sikkeleri Kataloğu (752-874 / 1351-1469), Marmara
Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019,
s. 200.
185 Hamidreza Sohrabıabad ve Bülent Akın, “Tarihi Bulgular ve Hakîki’nin Bilinmeyen Şiirlerinden
Hareketle Karakoyunluların Mezhebi Eğilimleri Üzerine Yeni Tespit ve Görüşler”, Alevilik-
Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, S. 19, 2019, s. 189.
186 Tekin, “Başlangıcından Türkiye Cumhuriyeti’ne Kadar Türk Devletlerinin Sikkeleri”, C. 5,
s. 414.
26