Page 39 - muze

Çekiç ile Darp Tekniği: Antik dönem ve Ortaçağ dönemlerinde sikke

basımında uygulanan en önemli teknik olmuştur. Sikke üretimi dönemi ne olursa
olsun üç ana işlemden oluşmaktadır: sikke pulunun hazırlanması, sikke kalıbının

işlenmesi ve darp. Çekiç ile darp etme tekniğinde kalıpta bulunan betimin üzerine
geçirilebilmesi için hazırlanmış sikke pulu, belirli kompozisyondaki külçelerden

farklı yöntemlerle ayrılırdı. Sikkelerin istenen ağırlıkta olmasını sağlamak için
metalin çapı, ölçülmüş toprak kalıpların içine eritilebileceği gibi, makas ile belli

aralıktaki bir plaka veya çubuktan yuvarlak dilimler halinde kesilebilirdi. 207 Sikkenin

ön ve arka yüzüne konulacak resim ve yazılar madenden yapılmış kalıplara bir
sanatkâr tarafından yine madeni bir aletle ters bir şekilde kazınırdı. Sikkenin ön

yüzünü verecek kalıp örs üzerindeki çukurun içine konur, sikke olacak madeni parça
ısıtıldıktan sonra kalıbın içine yerleştirilirdi. Sikkenin arka yüzünü meydana

getirecek, ucunda sapı bulunan üst kalıp bu parçanın üzerine yerleştirildikten sonra
çekiçle üst kalıp sapının ucuna vurulurdu ve kalıplardaki ters resimler madeni parça

üzerine düz olarak geçerdi. 208 Vurmaya dayalı olarak yapılan bu para basma

yönteminde bir süre sonra, erimiş metal alt kalıbın içerisine dökülmeye başlardı. Bu
yöntemle alt kalıp bozulmadan on ile yirmi adet sikke basılabileceği gibi çekiç

darbelerinden doğrudan etkilenen üst kalıbın bunun yarısı kadar sikke basması

sağlanmıştır. 209

210
Şekil 2.5. Çekiç ile Darp Tekniği

207 Morrısson, Antik Sikkeler Bilimi Nümismatik Genel Bir Bakış, s. 67.
208 Atlan, 1947-1967 Yılları Side Kazıları Sırasında Elde Edilen Sikkeler (Antalya Bölgesinde
Araştırmalar), s. 3.
209 Emre Günay, Mardin Müzesi’ndeki Eyyûbî Dönemi Sikkeleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van 2017, s. 19.
210 Tekin, Grek ve Roma Sikkeleri (Yapı Kredi Koleksiyonu), s. 23.
30