Page 44 - muze

Tuzla-i Balâ (Bosna), Drama-Gümülcine, İlyasca, Kalyopi, Sultaneri, Kalyopi ve

Maronya (Selanik) yer almaktadır. 233

Gümüş

Latince Argentum kelimesinden gelen gümüşün sembolü “Ag”dir. Erime

sıcaklığı 961 derecedir. Altın gibi kolay dövülebilen ve şekillendirilebilen bir
madendir. 234

Yumuşak, kolay işlenebilen bir maden türü olduğundan eski çağlardan itibaren
para, ziynet ve süs eşyası yapımında kullanılmaktadır. Değerli bir maden olan

gümüş, Osmanlılarda da para basımından sanayiye, kuyumculuktan, simkeşlik ve
dokumacılığa kadar pek çok alanda kullanılmıştır. 235

Osmanlılar kuruluş döneminde İlhanlıların egemenliklerini kabul ettikleri süre
zarfında kendi adlarına sikke basmamışlardır. 236 Osmanlının ilk sikkesi ve para

birimi olan akçe Osman Bey tarafından gümüşten kestirilmiştir. 237

Osmanlı gümüş sikkenin basımına devam etmiş, bol miktarda gümüş sikke

kestirmiştir. Fâtih (II. Mehmed) döneminde gümüş akçeler hazinenin yaklaşık yüzde

yetmişine yakınını oluşturmuştur. 238 Çokluğu, değeri ve yayılma alanı ile başlangıçta
gümüş paralar için kullanılan akçe, 15. yy’dan sonra Osmanlı parasının genel

karşılığı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Öyle ki kullanılan diğer paraların ya da
yabancı paraların değeri akçe cinsinden tespit edilmiştir. 239

Osmanlı İmparatorluğu gümüş madeni açısından oldukça zengin bir rezerve
sahipti. Önemli gümüş maden yatakları arasında Anadolu’da Keban (Elazığ),

Gümüşhacıköy (Amasya), Çizme (Konya), Gümüşkan (Kırşehir), Bereketli (Niğde),
Akkaya (Kastamonu), Post (Adana), Erbaa (Tokat), Kemah (Erzincan), Geyikdağı

(Bergama) 240 , Bozkır (Niğde), Siru, Gerger (Malatya), Gümüşhane, Espiye, İnegöl,

233 Mehmet Bayartan, “XIX. Yüzyılda Osmanlı Madenlerinin Coğrafi Dağılışı”, Osmanlı Bilim
Araştırmaları Dergisi, 10/1, 2008, s. 140-149.
234 Geçkinli, “Tarih Boyunca Madeni Para Alaşımları”, s. 25.
235 Dia, “Gümüş”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 14, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, İstanbul 1996, s. 271.
236 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, s. 34.
237 Günay Paksoy, “Anadolu’da Altın ve Gümüşe vurulan Osmanlı Damgası”, Anadolu’da Paranın
Tarihi, ed. Bülent Arı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları, Ankara 2011, s. 164.
238 Dia, “Gümüş”, C. 14, s. 271.
239 Damalı, A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, s. 15.
240 Fahrettin Tızlak, “Osmanlı Devleti’nde Madencilik”, Osmanlı Ansiklopedisi, C. 3, Yeni Türkiye
Yayınları, Ankara 1999, s. 318.
35