Page 48 - muze

ibareleri bulunmaktadır. 264 İlk Osmanlı altını 1 dirhem=1 kırat=2 habbe değerinde

olup, Venedik Dukası ya da Flori denilen altınla eşit tutulmuştur. 265

Fatih Kanunnamelerinde 100 miskal altından 129 Sultani kesilmesi
emredilmiştir. 100 Tebriz miskali 460 gram=3,56 grama denk gelmektedir. 266

Venedik dükası ile aynı ölçülerde kesilen sultaniler 20 mm. çapa sahiptiler. 267 Ender

Osmanlı sikkeleri arasında yer alan bu altın paralar aynı zamanda Avrupa ticaretinde
kullanılan Venedik ile Ceneviz sikkelerine de seçenek ve rakip olmuştur. 268

Osmanlı altınlarının 19. yüzyıla kadar sabit bir değeri olmamıştır. Sultani ve

diğer altın sikkelerin değeri akçe cinsinden ve piyasa şartlarına göre olmuştur. ilk

basıldığı tarihte 1 Sultani, 45-46 akçe değerine denk tutulmuştur. Osmanlı
altınlarının basılmasıyla beraber piyasada kullanılmakta olan Venedik ve diğer

Avrupa altınları yasaklanmıştır. 269

Sultani üretimi 16. yüzyılın ikinci çeyreğine kadar sınırlı kalmış, I. Selim’in

yaptığı (1512-1520) seferler ve fetihler sayesinde Doğu Anadolu, Suriye ve Mısır’da
da darp edilmeye başlamıştır. Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman) döneminde

(1520-1566) sultani üretimi artmıştır. Bu dönemde Balkanlar’da (Sidrekapsi ve

Kratova’da), İstanbul’da, Kahire’de darphaneler kurularak altın sikkelerin basılması
ve Mısır’dan İstanbul’a ödemelerin altınla yapılması sultaninin üretim artışında

büyük rol oynamıştır. Ancak 17. yüzyılda akçenin piyasadaki istikrarsızlığı ve
sultaninin altın içeriğinin azalması değerinin dükanın 270 altında kalmasına neden

olmuştur. 271

Şahi

Yavuz Sultan Selim’in (I. Selim) bastırdığı altın paralara verilen addır. 272 I.
Selim Safevi Sultanı Şah İsmail’e karşı kazandığı zafer sonrası sikkelerine “sultan”

264 Sahillioğlu, “Osmanlı Para Tarihinde Dünya Para ve Maden Hareketinin Yeri (1300-1750)”,
s. 120; Şevki Nezihi Aykut, “Osmanlı Sikkeleri”, Türkler Ansiklopedisi, C. 10, Yeni Türkiye
Yayınları, Ankara 2002, s. 833.
265 Artuk ve Artuk, Fatih’in Sikke ve Madalyaları, s. 19.
266 Necdet Kabaklarlı ve Metin Erüreten, “Osmanlı Paralarında Ölçü ve Ayar”, Anadolu’da Paranın
Tarihi, ed. Bülent Arı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayınları, Ankara 2011, s. 209.
267 Saltanatın İki Yüzü Yazı ve Tuğra (Yapı Kredi Koleksiyonu Sergileri 4), haz. Şennur Şentürk ve
Brian Johnson, İstanbul 1995, s. 26.
268 Kaya, İstanbul’un 100 Sikkesi, s. 61.
269 Damalı,150 devlet 1500 Sultan İslam Sikkeleri, s. 257.
270 Düka; Osmanlı altını değerinde Floransa veya Venedik altınına verilen isimdir.
271 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, s. 67.
272 Pakalın,“Şahi”, C. III, s. 304.
39