Page 43 - muze

kullanılmıştır. İstanbul’un fethinden bir süre sonra ise Osmanlı darphanelerinde

Venedik dükası darp ettirilmiştir. 225

Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan sonra Anadolu’da birliğin sağlanması, Doğu
Akdeniz ve Karadeniz’de güvenliğin gerçekleşmesiyle birlikte ticari faaliyetlerde

hareketlilik yaşanmıştır. Osmanlı mübadele hacmini oldukça ileri seviyelere

çıkarmış, Fatih ilk altın parası sultaniyi böyle bir ortamda kestirmiştir. 226

İlk Osmanlı altın parasının basıldığı H. 883 (12 Ocak 1479) tarihli “darü’d-
darbı hasene-i sultan-i cedid” (yeni sultani altın para darbı darphanesi) belgesine

göre, Osmanlılar 1479 tarihinden sonra resmen ikili altın ve gümüş maden rejimine

geçmiştir. 227 Bu zamana kadar değerli maden olarak sadece gümüş kullanıldığı için
döneme “monometalist” (tek metalli) dönem deniliyorken, altın sikkenin basımı ile

“bimetalist” (çift metalli) dönem olarak isimlendirilmeye başlanmıştır. 228 Osmanlı

sultanileri 23 ayar altından 3,572 gram olarak kesilmiştir. Sultanilerin özellikleri 19.
yüzyıl sikke reformuna 229 kadar tüm Osmanlı sultanları tarafından değiştirilmeden

darp ettirilmiştir. 230

Gümüş ve bakır sikkeler gündelik alışverişlerde; altın sikkeler ise daha çok

tüccarlar, sarraflar, yüksek devlet memurları, çiftlik ve imalathane sahipleri ile
sipahiler tarafından kullanılmıştır. 231

Osmanlı döneminin önemli altın madenleri arasında Bozkır (Niğde), Ergani

(Diyarbakır), Gümüşhane, Espiye (Giresun) 232 , Post (Adana), Keban (Elazığ),

Boğaziçi (İstanbul), Filibe- Tasvice (Edirne), Ceban, Ilgaz Dağı, Gökdere, Çayağzı
(Kastamonu), Gümüşhacıköy (Amasya), Kireşova, Könice, İzvornik, Srebrenica ve

225 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, s. 66.
226 Tabakoğlu, “Ortadoğuda ve Osmanlılarda Altın Para”, s. 88.
227 Halil Sahillioğlu, “Osmanlı Para Tarihinde Dünya Para ve Maden Hareketinin Yeri (1300-1750),
”Altının İktidarı İktidarın Altınları (Yapı Kredi Koleksiyonu), ed. Oğuz Tekin, Yapı Kredi
Yayınları, 2005, s. 120.
228 Tekin, “Sikke”, C. 37, s. 183.
229 Osmanlı Devleti’nde gerek iç gerekse dış sebeplerden kaynaklanan mali sorunlar ortaya çıkmıştır.
Sorunların önüne geçebilmek ve paranın değerini korumak amacıyla 1844 yılında Tashih-i Ayar
denilen para reformu yapılmıştır. Reformla birlikte altın ve gümüşe dayalı çift metal sistemi
getirilerek para standardı oluşturulmaya çalışılmıştır.
230 Damalı, A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, s. 201.
231 Tabakoğlu, “Ortadoğuda ve Osmanlılarda Altın Para”, s.90.
Açıkgöz, “Osmanlı Para Politikasında Reform Çabaları: 1800-1844 Dönemi Üzerine Bir
232
Değerlendirme”, s. 387.
34