Page 45 - muze
P. 45

Nif  (Kemalpaşa),  Milas; 241   Rumeli’de  Sidrekapsi  (Selanik),  Samakov  (Sofya),

                        Serebreniçe (Bosna), Kratova ve Novoberde (Kosova) gelmektedir. 242

                             Bakır

                             Bakırın  sembolü “Cu”dur. Latince Cuprum kelimesinden gelmektedir. Erime

                        sıcaklığı  1063  derece  olan  bakır,  sıcak  ve  soğukta  kolay  şekillendirilebilen  bir
                        madendir. 243


                             Osmanlı  döneminin  bakır  maden  yatakları  arasında  Anadolu’da  Ergani
                        (Diyarbakır), Trabzon,  Gümüşhane, Palu  (Elazığ), Erbaa  (Tokat), Anadolu  dışında

                        Könice, İzvornik (Bosna), Tırhala, Yanya, Pravişte (Yunanistan) ve Rumeli Kavağı
                        bulunmaktadır. 244


                             Nikel

                             Simgesi  “Ni”  olarak  belirtilen  nikelin  rengi  gümüş  beyazı  ile  çelik  grisi

                        arasında  değişmektedir.  Nikel,  1751’de  İsveçli  Cronstedt  tarafından  keşfedilmiştir.
                        Kullanılmaya  başlanması  1824  tarihinde  Avusturya'n  Gersdorff’un  ilk  metalürjik

                        tesisi  kurması  ile  olmuştur.  Gelişmesi  ve  diğer  metaller  arasında  yerini  alabilmesi

                        1865’de  gerçekleşmiştir.  Günümüzde  nikel  demirden  sonra  en  çok  kullanılan
                        metaldir. 245

                             Nikel,  endüstri  sanayinin  dışında  para  basımında  da  kullanılan  bir  maden

                        olmuştur.  Osmanlıda  nikelin  II.  Abdülhamid  ve  Abdülaziz  devrinde  sikke  metali

                        olarak  kullanıldığı  bilinmektedir.  Ancak  asıl  ve  yoğun  kullanımı  V.  Mehmed
                        döneminde olmuştur.  246  V. Mehmed Reşad  Döneminde binde 980 ayarında 5, 10,

                        20, 40 paralık nikel sikkeler basılmıştır. İlk 5 ve 10 paralık sikkeler H. 1326’da, ilk
                        40 paralık nikeller H. 1328 tarihinde darp edilmiştir. 247


                             Nikel,  Osmanlı  Devleti’nde  19.  yüzyılın  ortalarından  itibaren  üretilmeye
                        başlamıştır.  Ancak  nikel  madeni  açısından  çok  fazla  zengin  olmayan  Osmanlı,



                        241   Açıkgöz,  “Osmanlı  Para  Politikasında  Reform  Çabaları:  1800-1844  Dönemi  Üzerine  Bir
                           Değerlendirme”, s. 387.
                        242   Elif  Kortel  Vulaş,  Geç  Dönem  Osmanlı  Gümüş  Sanatı,  İstanbul  Üniversitesi  Sosyal  Bilimler
                           Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996, s. 5.
                        243   Geçkinli, “Tarih Boyunca Madeni Para Alaşımları”, s. 27.
                        244   Tızlak, “Osmanlı Devleti’nde Madencilik”, C. 3, s. 320.
                        245   Güneş Caneb, “Nikel”, http://www.mining.org.tr/tr/download/article-file/377579 (22.07.2021).
                        246   Tekin, “Sikke”, C. 37, s. 184.
                        247   Ölçer, Sultan Mehmet Reşad ve Sultan Mehmed Vahdeddin Dönemi Osmanlı Madeni Paraları,
                           s. 44.
                                                                36
   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50