Page 36 - muze

çoğaltmıştır. 187 Timur Sikkelerinde dört halifenin adı, oğul ve torunları arasında

Ömer ve Ebû Bekir adlarına rastlanmakta, ancak Ali adı hiç görülmemektedir. 188

Akkoyunlular (1396-1508) altın, gümüş ve bakır sikke darp etmişlerdir.
Osman, Ali, Cafer b. Yakub, Hamza, Cihangir, Uzun Hasan, Halil, Yakub,

Baysungur, Rüstem, Göde Ahmed, Elvend, Kasım ve Zeynel dönemlerinde sikkeler

basılmıştır. 189 Akkoyunlular’dan ilk sikke bastıran Hamza Bey’dir. 190 Uzun Hasan,
Sultan Yakup ve Rüstem Padişah, Ahmed Bey, Elvend Bey, döneminden kalma bazı

sikkelerin üzerinde, bölgede baskın bir kültür halindeki Alevi inanç sistemini
yansıtan motifler bulunmaktadır. 191

Safeviler Dönemi’nde(1501-1722) altın ve gümüş sikkeler bastırılmıştır. I. Şah
İsmail, I. Şah Tahmasb, Sultan Muhammed Hudâbende, I. Şah Abbas, II. Şah Abbas,

I.Süleyman, I. Hüseyin II. Tahmasb, III. Abbas dönemlerine ait sikkeler

bulunmaktadır. 192 Şah İsmâil’in tahta geçmesiyle birlikte ilk sikke Tebriz’de
kesilmiştir. Tümen adı verilen sikke yaklaşık olarak 10.000 gümüş dinar

değerindeydi. İlk altın sikke eşrefî adıyla basılmış, Mısır Memlükleri’ndeki eşrefînin
taklididir. Paraların bir yüzünde sultanın adı, diğer yüzünde Şiîliğin göstergesi olarak

“lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah Alî veliyyullah” ibaresi yer almaktadır. 193
Gümüş olan sikkelerin ön yüzünde sülüs, arka yüzlerinde ise dönem özelliği olarak

talik yazı tipi kullanılmıştır. Yazı dili Farsçadır. 194

Sikkenin kullanılmaya başladığı ilk zamandan son zamana kadar farklı

malzeme, kalıp ve tekniklerde sikkeler darp edilmiştir. Devletlerin sikkelerini

basarken kullandıkları teknikler de zamana bağlı olarak değişim ve gelişim
göstermiştir.

187 Umut Kansoy, Timur Döneminde Sikke Basma Faaliyeti, Marmara Üniversitesi Türkiyat
Araştırmaları Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2003, s. 189.
188 İsmail Aka, “Timur”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 41, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, İstanbul 2012, s. 175.
189 Naskali ve Özgüdenli, “Karakoyunlu ve Akkoyunlu Sikkeleri”, s. 159.
190 Faruk Sümer, “Akkoyunlular”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 2, Türkiye Diyanet
Vakfı Yayınları, İstanbul 1989, s. 272.
191 Hamidreza Sohrabıabad, “Akkoyunluların Mezhepsel Eğilimleri Üzerine Bir Değerlendirme”,
Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, S. 18, 2018, s. 215.
192 Artuk ve Artuk, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Teşhirdeki İslami Sikkeler Kataloğu, C. I, s. 848.
193 Turan Gündüz, “Safeviler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet
Vakfı Yayınları, İstanbul 2008, s. 456.
194 Necla Dursun, “Safevî Şahı Hüseyin Mirza’nın Sikkeleri”, The Journal of Academic Social
Science Studies, 5/8, 2012, s. 492.
27