Page 30 - muze
P. 30
figürlere rastlanmaktadır. En sık tercih edilen figür aslan olmuş, çok farklı formlarda
aslanlar tasvir edilmiştir. Erken dönem sikkelerinde ise hiçbir isim taşımayan, bir
yüzünde darp yeri ve tarih, diğer yüzünde Kelime-i Tevhid yerleştirilmiş olan paralar
da ele geçirilmiştir. 145
İnançoğulları (1261-1368) Dönemi’ne ait Murad Aslan Bey ve İshak Bey’in
kendi adlarına bastırdıkları sikkeler mevcuttur. Murad Arslan Bey dönemine ait
sikkelerin bazılarında “Li erebi’l ibad (kulların ihtiyacı için)” ifadesi kullanılmıştır.
Bu ibare İslâmi sikkeler üzerinde daha önce görülmeyen farklı bir kalıptır. Kendisi
için sultan, melik ve bey gibi sıfatları kullanmak yerine “Abdühû O’nun (Allah’ın)
kulu” ifadesini kullanmayı tercih etmiştir. Murad Arslan Bey, kullandığı bu
ifadelerle sikke bastırmasının sadece hâkimiyet sembolü değil, aynı zamanda diğer
kulların ihtiyacını karşılamak amacıyla olduğunu da belirtmiştir. Sikkelerinde “Mülk
(devlet) Allah’ındır, onun kulu Murad” ve “Kulların ihtiyacı için, onun kulu Murad”
yazıları yer almaktadır. Sikkelerin basım yeri Lâdik’tir. 146 İshak Bey’in sikkelerinde
kelime-i tevhid yer almakta, H. 762-M. 1359 tarihi okunan bir sikkesinde basım yeri
olarak Lâdik (Denizli) yazmaktadır. İshak Bey’in paralarda kullandığı Az’afulibad
ve Abdullah sıfatları sebebiyle bağımsız olarak bölgede hüküm sürdüğü
görülmektedir. 147
Menteşeoğluları’nın (1280-1424) bastırdıkları sikkeler bakır ve gümüştür. 148
İlk sikkelerini Selçuklu Sultanı II. Mesud adına, Milas’ta H. 702 tarihinde Mesud
Bey bastırmıştır. 149 Selçuklu adına en çok para basan beylik Menteşe beyliğidir.
Menteşe beylerinden Mesud Bey, İbrahim bey, Musa Bey, Ahmed Gazi, İlyas Bey ve
Leys Bey’e ait sikkeler bulunmaktadır. Beyliğinin bilinen en erken darphanesi
Bafa’dır. Bu dönemde, Selçuklu Sultanı III. Keykubad adına sikkeler kestirilmiştir.
Bu sikkeler üzerindeki aslan ve aslan-güneş (Şir-i Hurşid) figürü dikkat çekicidir. Bu
145 Sağıt Teoman ve Teoman, “Karamanoğulları Sikkelerine Genel Bir Bakış”, Academia, (29. 03.
2021).
146 Kamil Eron ve Gültekin Teoman, “İnançoğlu Murad Arslan Bey’in Sikkeleri”, Anadolu
Nümismatik Bülteni, S. 6, Haziran 2008, s. 3.
147 Mustafa Yılmaz, Ortaçağ’da Denizli (Selçuklu ve İnançoğulları Dönemi), Afyon Kocatepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar 2010,
s. 69.
148 Tekin, “Başlangıcından Türkiye Cumhuriyeti’ne Kadar Türk Devletlerinin Sikkeleri”, C. 5,
s. 416.
149 Celil Ender, Karesi, Saruhan, Aydın ve Menteşe Beylikleri Paraları, İstanbul 2000, s. 164.
21