Page 27 - muze

ve tiplerini değiştirmemişlerdir. 120 Dil ve ikonografi açısından özellikle Urfa ve

Antakya’da basılan Haçlı sikkeleri ile çok fazla benzerlik göstermektedir. 121 Bu
dönem sikkelerinde darphane ve basım yılı bulunmamakta, sadece ön ve arka

yüzlerinde adlarına bastırılan idarecinin ismi ile unvanı yer almaktadır. 122

Mengücüklüler (1071-1252) Erzincan kolu ve Divriği kolu olmak üzere ikiye

ayrılmıştır. Süleyman Divriği’de hâkimiyetini ilan ederken, Fahreddin Behram Şah
Erzincan merkezli olarak idareye devam etmiştir. 123 Sikke darbı Erzincan ve Divriği

darphanelerinde yapılmıştır. İlk sikke darp ettiren hükümdar Fahreddin Behram
Şah’tır. İlk sikkesinde darp yeri yokken, darp tarihi olarak H. 563 yazılmıştır. Diğer

sikkelerin tamamında ise, darp yeri olarak bi-Erzincan ve bi-Medinet-i Erzincan

yazılmıştır. 124 Divriği kolu Bey’i Şehinşah da kendi adına sikke bastırmıştır. 125
Mengücüklüler’in sikkeleri de Dânişmend sikkelerinde olduğu gibi Bizans etkileri

taşımaktadır. Sikkelerin bir yüzünde Hıristiyan motifleri yer alırken diğer yüzünde
ise tarih ve darp ettiren hükümdarın adı bulunmaktadır. 126

Saltuklular Dönemi’ne (1071-1202) ait sadece bakır sikkeler bulunmaktadır.
Bu sikkeler II. İzeddin Saltuk ve Nâsirüddin Muhammed dönemlerine aittir. II.

İzeddin Saltuk sikkelerinde basım yeri ve tarih olmayıp, ön yüzlerinde Bizans
sikkelerinde olduğu gibi elinde kılıç tutan Bizans imparator tasvirleri, arka

yüzlerinde ise Irak Selçuklu sultanı Mesud’un adı yer almaktadır. Nâsirüddin

Muhammed’e ait sikkelerde H. 585 (M. 1189) tarihi yazmaktadır. 127 Basım yeri
bulunmayan sikkelerin ön yüzleri resimlidir. 128

120 Ceren Ünal, “Danişmendoğlu Melik Şemseddin İsmail Döneminde Basılmış Bir Bakır Sikke”,
Tarih İncelemeleri Dergisi”, S. 2, 2011, s. 511.
121 Ali Mıynat, “Yeni Bulgular Işığında İlk Danişmendli Sikkeleri ve Danişmendli Malatya Melikleri
Tarafından Bastırılan Sikkeleri”, Uluslararası Malatya’nın Fethi ve Danişmendliler Sempozyumu,
İnönü Üniversitesi Yayınevi, Malatya 2020, s. 150.
122 Ünal, “Danişmendoğlu Melik Şemseddin İsmail Döneminde Basılmış Bir Bakır Sikke”, s. 512.
123 Ali Mıynat, “Türkleşme Sürecinde Kuzey-Doğu Anadolu’dailk Sikke Basım Faaliyetleri: Bazı
Nadir Saltuklu ve Mengücekli Sikkeleri Üzerine Değerlendirmeler”, Tarih İncelemeleri Dergisi,
34/2, 2019, s. 678.
124 Adil Özme, “Mengücekli Beyliği Sikkeleri”, Sanat Tarihi Dergisi, 13/1, 2004, s. 99.
125 Faruk Sümer, “Mengücüklüler”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 29, Türkiye
Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2004, s. 141.
126 Mıynat, “Türkleşme Sürecinde Kuzey-Doğu Anadolu’da ilk Sikke Basım Faaliyetleri: Bazı Nadir
Saltuklu ve Mengücekli Sikkeleri Üzerine Değerlendirmeler”, C. 34, s. 678.
127 Abdülkerim Özaydın, “Saltuklular”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 36, Türkiye
Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 2009, s. 55.
128 Coşkun Alptekin, “Saltuklu Sikkeleri”, Atatürk Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Araştırma
Dergisi, 13/1, 1985, s. 293.
18